شایلی قرائی
این نشان میدهد که بازار تولید با بحران مواجه شده است. از طرفی صنعت پوشاک کشور در سالهایی که گذشت بهطور کامل تحت تاثیر واردات بیرویه پوشاک قرار داشت و امیدواریم این رویه همچنان نیز ادامه داشته باشد. واردات غیررسمی پارچه و انواع پوشاک بدون پرداخت تعرفه گمرکی به اقتصاد ضربه زده و از سوی دیگر، به این دلیل که پوشاک تولید داخل توان رقابت کیفی و قیمتی با پوشاک وارداتی را ندارد، روزبهروز ضعیفتر شده است.
این در حالیست که ظرفیت این صنعت در ایران بسیار بالاست و پتانسلهای زیادی برای پیشرفت و فعالیت گستردهتر و همچنین اشتغالزایی وجود دارد. در همین رابطه انجمن صنایع پوشاک ایران در واکنش به نامگذاری سال ۹۶ به عنوان سال حمایت از تولید ملی و اشتغال، اعلام کرد که رونق تولید ملی که به فرمایش رهبر انقلاب نیازمند «نیروی انسانی» «سرمایهگذاری» و «ابزار کار پیشرفته» است، خوشبختانه در صنعت پوشاک در سطح قابل توجهی «بالفعل» موجود است. صدها هزار اشتغال موجود و دهها هزار واحدهای خرد، کوچک و متوسط تولید پوشاک در کشور موید نظر رهبر عظیمالشان است.
اما آنچه موجب رکود موجود این صنعت شد، عدم پاسخگوئی به نیاز و خواستههای این صنعت روبهرشد درگذشته بود. صنعتی که در دهه هفتاد توانمندی خود را در رقابت با پوشاک ترکیه در بازار اروپا به اثبات رساند، آنچنان از حمایت به موقع دولت بینصیب ماند که نه تنها سهم بالقوه و بالفعل خود در بازار جهانی را از دست داد، بلکه معالاسف بازار پرمصرف داخلیاش را نصیب رقبای خارجی نظیر چین و ترکیه کرد. تشکیل کارگروه راهبردی صنعت پوشاک در سال ۱۳۹۳ با حضور نمایندگان بخش خصوصی، دانشگاهی و دولتی به دستور مقام محترم وزارت صنعت، معدن و تجارت نخستین گام در جبران بیمهریهای گذشته بود، که اقدام مهم این کارگروه تدوین نخستین سند راهبردی صنعت پوشاک شد.
طرح تاسیس شهر ویژه پوشاک به وسعت ۱۵۰ هکتار درحاشیه اتوبان تهران – قم برای احداث ۳۰۷ واحد صادراتی تولیدپوشاک، مراکز عرضه مستقیم (اوت لت)، مدارس بینالمللی طراحی و تکنولوژی دوخت، پیشنهاد ساماندهی واردات پوشاک براساس حفظ منافع ملی به وزارت صنعت، معدن وتجارت و التزام نمایندگان نشانهای خارجی پوشاک مبنیبر تعهد تولید حداقل ۲۰ درصد از واردات پوشاک در داخل کشور و تعهد صادرات ۵۰ درصد از آن والزام به فروش مستقیم پوشاک وارداتی در فروشگاههای زنجیرهای مجهز به صندوق فروش متصل به درگاه سازمان امور مالیاتی نیز از جمله اقداماتی بوده که از سال ۹۴ با تشکیل این انجمن در دستور کار قرار گرفته است.
طرح ایجاد ۵۰۰ واحد مستقل تولید صنعتی پوشاک در سراسر کشور با حمایت معاونت روستایی نهاد ریاستجمهوری و سازمان صنایع کوچک و همزمان با آن تاسیس شرکتهای پشتیبانی در استانها برای آموزش و راهاندازی کارگاهها و تامین مواد اولیه، و همچنین ایجاد نشان ملی و تاسیس فروشگاههای زنجیرهای به روش نوین در داخل و خارج از کشور بهعنوان سکوی فروش پوشاک تولیدی کارگاههای جدیدالتاسیس و موجود نیز بخشی از ۲۴ برنامه عملیاتی سند راهبردی صنعت پوشاک است که در شرف اجراست.
انجمن پوشاک با تاکید بر اینکه صنعت پوشاک ایران هماکنون حداقل ۲۸۰ هزار نفر اشتغال مولد در این صنعت دارد و میتواند طی برنامه ششم ۶۰۰ هزار شغل جدید برای صنعت پوشاک ایجاد کند، تصریح کرد: «سهم کلان بالقوه و از دست رفته صادرات پوشاک با درنظر گرفتن مزیت جغرافیایی راه جادهای به بازار پرمصرف پوشاک اروپا»، و «نیروی انسانی بالنده بیکار»، همه اینها سرمایهگذاری در این رشته پولساز جهانی را در این کشور
توجیه میکند.
وضعیت بازار پوشاک در سال ۹۶ در هالهای از ابهام
محمد ولینیا، کارشناس ارشد نساجی
در حال حاضر صنعت نساجی و پوشاک در جهان از موقعیت ممتازی برخوردار است. بهرهمندی از فناوری، طراحی، تنوع در تولید، تنوع طلبی مصرفکنندگان، تبلیغات، فرهنگسازی و فروش وسیع با ارزش افزوده قابل توجه، از مزایای صنایع نساجی و پوشاک است اما با این حال وضعیت بازار پوشاک کشور در سال ۹۶ در هالهای از ابهام قرار دارد، زیرا وضعیت بازار تولید و بازار پوشاک بحرانی است و در این بازار نظام تهیه، تدارک و توزیع پوشاک بسیار مشکل شده است.
نتیجه اینکه با توجه به ارزش افزوده تولید پوشاک، اشتغالزایی و ارزآوری آن، ضرورت دارد که در کشور نسبت به افزایش توان رقابت در بازار جهانی پوشاک، اقدامات ویژهای صورت پذیرد.
از سوی دیگر اگر رکود را هم به این شرایط اضافه کنیم شاهد آشفتگی بازار تولیدات که در سراشیبی و تعطیلی دست و پا میزند، هستیم. این رکود تحت تاثیر افزایش تورم و کاهش قدرت خرید مردم باعث شد تا کالاهای مختلف از جمله پوشاک در سبد خانوار الویت نداشته باشد.
تجمیع واحدهای تولیدی کوچک
عباس سلیمیان، کارشناس اقتصادی
این روزها کسادی بازار پوشاک را تمام اقشار از مسئولان گرفته تا فروشندگان و مردم تایید میکنند. این امر ناشی از واردات رسمی و غیررسمی پوشاک بوده که آسیبهای سنگینی را به این بخش وارد کرد. این حرکات در حالتی که تولیدات کشور جوابگوی نیاز مردم و از کیفیت مناسبی برخوردار است اتفاق افتاده و هماکنون سهم عمده نیاز جامعه با پوشاک خارجی برطرف میشود. ادامه این روند در ابتدا واحدهای کوچک را از گردونه رقابت حذف و پس از آن واحدهای بزرگ را درگیر کرده و خواهد کرد. البته با تجمیع واحدهای تولیدی کوچک آنها را در مقابل واردات و قاچاق و آسیبهای ناشی از آن مقاوم میکنیم. همچنین بهبود شرایط تولید نیازمند برنامهریزی و حمایت همهجانبهای از سوی
دولت است.
حجم صادرات در شان قدمت و سابقه نساجی ایران نیست
علیرضا حائری،کارشناس صنعت
بدون شک معضل بیکاری و دغدغه اشتغال، بزرگترین دل مشغولی دولت در سالهای اخیر است. هر چند بر اساس آمار و ارقام منتشر شده در سال گذشته در حدود ۷۰۰ هزار شغل در کشور ایجاد شده اما این مقدار فرصت شغلی به وجود آمده همچنان از تقاضای جویندگان کار کمتر بوده به نحوی که نرخ بیکاری در سال گذشته همچنان سیر صعودی خود را حفظ کرده است.
معضل بیکاری تا حدی نگرانکننده شده که رهبر معظم انقلاب نیز با توجه خاص به این موضوع، شعار امسال را حول همین محور انتخاب و تمام توجه دولت و تیم اقتصادی آن را در سال جاری معطوف به این قضیه فرمودند و از دستاندکاران و مسئولان دولتی خواستند که در کنار توجه به رونق تولید، نگاه ویژهای نیز به مساله اشتغال داشته باشند.
بدیهی است که رونق تولید، لاجرم افزایش اشتغال را نیز در پی خواهد داشت و اصولا یکی از دلایل افزایش نرخ بیکاری در سالهای اخیر، وجود رکود فراگیر در اقتصاد کشور میباشد. علاوهبر توان اشتغالزایی و دوستی با محیط زیست، پوشاک صنعتی ارزآور است و میتواند بخشی از نیازهای ارزی کشور را نیز مرتفع کرده و در صورت توسعه مناسب و ارتقای کیفیت تولیدات داخلی، در کاهش حجم کالاهای مشابه وارداتی علیالخصوص از طریق قاچاق بهصورت موثری عمل کند.
ارزش فعلی بازار پوشاک در جهان بالغ بر حدود ۱۵۰۰میلیارد دلار است که پیشبینی میشود ارزش این بازار تا سال ۲۰۲۵ از ۲۰۰۰ میلیارد دلار نیز فراتر رود. متاسفانه سهم ایران از این بازار با ارزش، تقریبا برابر هیچ است. بدیهی است در صورت توسعه این صنعت در کشور، میتوانیم سهم مناسبی از این بازار مصرف حهانی برای خود در نظر بگیریم.
در حال حاضر بسیاری از کشورهای پیشرفته در رشته نساجی و پوشاک از قبیل چین، کره، اسپانیا، ترکیه، تایلند و حتی بنگلادش، ویتنام و پاکستان بخش عمدهای از نیاز ارزی خود را از طریق صادرات پوشاک تامین میکنند. متاسفانه حجم صادرات کشور ما در این رشته بسیار ناچیز و در شان قدمت و سابقه نساجی ایران نیست. همچنین سرانه سالانه مصرف پوشاک در کشور بالغ بر۱۴۰ دلار است و به عبارت دیگر با بازار مصرفی حدودا ۱۱ میلیارد دلاری در سال در این حوزه روبهرو میباشیم که بخشی از این بازار به ارزش حدودا ۲ تا ۳ میلیارد دلار آن در اختیار رقباست. با توسعه این صنعت، علاوهبر ایجاد اشتغال پایدار، میتوان تا حدود زیادی از واردات این محصول بهصورت قاچاق جلوگیری کرد.
در بعد ایجاد ارزش افزوده نیز رشته پوشاک حرفهای زیادی برای گفتن دارد به نحوی که میتوان از یک کیلو پنبه یا سایر الیاف طبیعی و مصنوعی دیگر به قیمت ۲ تا ۵ دلار، محصولاتی را تولید کرد که تا چندین برابر ارزش مواد اولیه آن به فروش رسد و برای تولیدکننده آن ارزش آفرینی کند.