بعد از حذف یارانه شیر بازار محصولات لبنی دیگر رونق سابق را به خود ندید و کاهش تولید و مصرف شیر و سایر لبنیات دامنگیر تولیدکنندگان و مردم شد. پرداخت یارانه شیر به دامپروران تحت عنوان مابهالتفاوت قیمت خرید شیر توسط کارخانجات لبنی در قالب تسهیلات نقدی یا نهادههای ارزان هم آنقدر دچار اما و اگر شد که تاثیر آنچنانی بر کاهش قیمت لبنیات نداشت و دامپروران را هم راضی نکرد. کاهش خرید محصولات لبنی توسط مردم کار را به جایی رسانده است که برخی کارشناسان درباره کمرنگ شدن لبنیات در سبد غذایی مردم و فقر کلسیم هشدار میدهند و خواستار بازگشت به دوران شیر یارانهای هستند.
اعتراض مردم به افزایش قیمت شیر یک لیتری
طی یک هفته اخیر قیمت محصولات برخی شرکتهای لبنی مثل شیرهای یک لیتری افزایش داشته و قیمت 2800 تومان برای مصرفکننده روی این محصول درج شده است. ناصر چوپانی، فعال بازار لبنیات در این باره به «کسبوکار» گفت: مردم به افزایش قیمت شیر اعتراض میکنند و این اقدام را در ماه پایانی سال خلاف قانون میدانند. البته قیمت تمام انواع شیر افزایش نداشته است اما شیرهای یک لیتری توزیعی در تعداد زیادی از واحدهای صنفی که حجم قابل توجهی از تقاضای بازار را تشکیل میدهند، با افزایش قیمت عرضه میشوند. به دلیل اعتراض مردم ما پیگیریهایی انجام دادیم و به واحدهای صنفی گفته شد قیمت با رعایت ضوابط قانونی افزایش یافته است.
افزایش قیمت مربوط به مصوبه ابتدای سال بوده و قانونی است
در هفته جاری شیر یک لیتری توسط برخی کارخانههای لبنی 200 تا 300 تومان افزایش قیمت داشته است که این افزایش با رعایت سقف 15 درصدی مصوب ابتدای سال انجام شده و قانونی است. محمد فربد، عضو انجمن صنایع لبنی با بیان این مطلب به «کسبوکار» میگوید: معادله شیر دو طرف دارد و یکی از طرفین آن تولیدکنندگان هستند. تولیدکنندگان اعم از دامپروران و شرکتهای لبنی در حال حاضر شرایط مناسبی ندارند. افزایش قیمت 15 درصدی باید در ابتدای سال توسط کارخانجات اعمال میشد اما چون بازار کشش نداشت و بیم افت تقاضا میرفت این افزایش اعمال نشد. این عضو انجمن صنفی صنایع لبنی با بیان اینکه کاهش قیمت محصولات لبنی نباید به قیمت زیان و ورشکستگی صنایع لبنی تمام شود، تصریح کرد: صنایعی که در ابتدای سال 93 و پس از تصویب افزایش قیمت، نرخهای جدید را اعمال نکردند میتوانند تا سقف 15 درصد قیمت محصولات خود را افزایش دهند. میزان افزایش قیمت و زمان آن بستگی به نظر خود شرکتها دارد.
به دوران شیر یارانهای بازگردیم
بنابر آمارهای اعلام شده توسط وزارت بهداشت سرانه مصرف شیر و لبنیات در ایران از ابتدای حذف یارانه شیر کاهش 30 درصدی داشته، بنابراین طرح آزادسازی قیمت شیر و حذف یارانه این محصول از جنبه اثر آن بر غنای سبد غذایی مردم موفقیتآمیز نبوده است. عباس تقوی، کارشناس اقتصاد کشاورزی با بیان این مطلب به «کسب وکار» میگوید: طی 2 سالی که از حذف یارانه شیر میگذرد تعداد دامپروریهایی هم که با مشکل مواجه شدهاند، افزایش قابل توجهی داشته و این موضوع به دلیل پایین بودن قیمت خرید شیر توسط کارخانجات لبنی است. بنابراین با حذف یارانه شیر دو سوی معادله لبنیات یعنی مردم و دامپروران و صنایع لبنی دچار خسارت شدهاند. این کارشناس ادامه داد: برخی کارشناسان معتقدند کاهش مصرف شیر به دلیل شرایط اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم اتفاق افتاده است که در این صورت نیز بازگشت به دوران یارانه ضروری به نظر میرسد چرا که وظیفه دولت تامین حداقلهای غذایی مردم به قیمت مناسب است و این وظیفه در شرایطی که مردم به دلیل تورم قدرت خرید خود را از دست دادهاند، نمود بیشتری دارد.
فاصله گرفتن سرانه مصرف شیر ایران از استاندارد جهانی
متوسط سرانه مصرف لبنیات در جهان ۱۸۰ کیلوگرم است که این رقم در کشورهای توسعهیافته به بیش از 5/2 برابر یعنی ۴۵۰ کیلوگرم بالغ میشود. سرانه مصرف لبنیات در ایران حدود ۷۰ کیلوگرم است در حالی که این رقم سه سال قبل ۸۵ کیلوگرم بود و براساس برنامههای توسعهای کشور مقرر شده بود این رقم به ازای هر ایرانی به ۱۴۰ کیلوگرم افزایش
یابد.
حالا نهتنها به اهداف برنامههای توسعهای دست نیافتهایم بلکه نسبت به سه سال قبل با کاهش مصرف ۱۵ کیلوگرمی لبنیات هم مواجه شدهایم. مردمی که صبحها برای خرید صبحگاهی به سوپرمارکتها میروند بعضی وقتها برای چند لحظه به قیمت روی محصولات لبنی خیره میشوند و در تصمیمشان برای خرید تردید میکنند. دولت برای رفع این تردید اقداماتی کرده است اما تلاشهای دولت نتوانسته سهم لبنیات را در سفره مردم افزایش دهد. منظره خریدارانی که شیر و ماست را با دودلی از سبد خریدشان خارج میکنند، در فروشگاهها کم و بیش دیده میشود و یکی از آنها زیر لب میگوید: هر روز یک قیمت متفاوت روی شیر و ماست میگذارند. خودشان هم تکلیف خودشان را نمیدانند!