صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

«کسب‌وکار» بررسی می‌کند

تکرار چرخه خسارت‌بار سیل

کشوری خشک و کم‌باران مثل کشور ما با چند روز بارش پیاپی یا حتی با چند ساعت بارندگی شدید...
دچار سیلاب‌های خسارت‌بار و ویرانگر می‌شود. تا زمانی که نسبت به راهکارهای جلوگیری از خسارت‌های سیل بی‌توجهی کنیم، چرخه خسارت‌بار سیلاب در کشور ما تکرار خواهد شد. 
به گزارش کسب و کار نیوز شاید باورش کمی سخت باشد اما واقعیت این است که کشوری خشک و کم‌باران مثل کشور ما با چند روز بارش پیاپی یا حتی با چند ساعت بارندگی شدید دچار سیلاب‌های خسارت‌بار و ویرانگر می‌شود. این اتفاق درپی بارش‌های چند روز اخیر نیز محتمل است و ارگان‌ها و سازمان‌های مسئول در مورد وقوع سیلاب در 10 استان هشدار داده‌اند. شنیدن نام برخی از این استان‌ها – مثل سیستان‌وبلوچستان – در میان استان‌هایی که خطر سیلاب تهدیدشان می‌کند، کمی عجیب است چون مردم این استان‌ها با بی‌آبی شدید و خشکسالی‌های پیاپی دست و پنجه نرم می‌کنند. کارشناسان معتقدند تا زمانی که نسبت به راهکارهای جلوگیری از خسارت‌های سیل بی‌توجهی کنیم، چرخه خسارت‌بار سیلاب در کشور ما تکرار خواهد شد. 
آماده‌باش به 10 استان در معرض سیلاب
یک مقام مسئول با اعلام هشدار نسبت به وقوع سیل در ۱۰ استان ایران، توصیه‌هایی خطاب به مردم گرفتار در سیل عنوان کرد و گفت: ستاد بحران سیل و سیلاب وزارت نیرو فعال شده است. میثم جعفرزاده، مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت نیرو با بیان اینکه در حال حاضر ۱۰ استان کشور در وضعیت آماده‌باش برای وقوع هر گونه سیل احتمالی قرار دارند، گفت: زمان وقوع سیلاب‌ها از مراجعی همچون سازمان هواشناسی، پیش‌بینی جهانی هواشناسی، سامانه پیش‌بینی سیلاب با استفاده از مدل‌های بارش و روان‌آب‌ها در شرکت آب و نیروی ایران و موسسه تحقیقات آب قابل پیش‌بینی است. 
دبی و قدرت تخریب سیلاب احتمالی بالاست
مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت نیرو با اعلام اینکه تمام تحلیل‌ها و برآوردهایی که از چند روز گذشته آغاز شده، خبر از وقوع سیلاب در کشور دارد و به همین منظور به ۱۰ استان که احتمال وقوع سیلاب در آنها شدت گرفته است، آماده‌باش داده شده است، تصریح کرد: با توجه به دبی بالای این سیلاب و قدرت تخریب بالای آن، استان‌هایی که در معرض خطر قرار دارند، آمادگی لازم برای مقابله با این سیلاب را داشته باشند. این مقام مسئول با تاکید بر اینکه ممکن است میزان حجم آب سیلاب در استان‌های مختلف یکسان نباشد، اظهار داشت: استان‌های فارس، بوشهر و کهگیلویه در اولویت اول، استان‌های خوزستان و هرمزگان در اولویت دوم و استان‌های سیستان‌وبلوچستان و جنوب کرمان و گیلان نیز در اولویت سوم وقوع سیلاب قرار دارند. 
سیلاب کاملا قابل پیش‌بینی است
اجرا نشدن قوانین و عملکرد ضعیف سازمان‌های متولی از قبیل سازمان هواشناسی و سازمان مدیریت بحران در سیلاب‌ها نشان‌دهنده نقاط ضعف فراوانی است که آسیب‌شناسی و رفع آن باید به سرعت در دستور کار مسئولان قرار گیرد. محمدعلی زمانی، کارشناس حوادث طبیعی با بیان این مطلب به «کسب‌وکار» می‌گوید: در کشورهایی مثل آمریکا که سیلاب و توفان‌های شدید جزو رویدادهای متداول هستند، مکانیزم پیش‌بینی و مدیریت این حوادث توسعه فراوانی یافته است اما با وجود سیلاب‌هایی که طی سالیان اخیر در کشور شاهد آن بودیم، سازمان‌هایی که وظیفه پیش‌بینی و مدیریت بحران را در کشور ما بر عهده دارند، آمادگی چندانی برای روبه‌رو شدن با این حوادث ندارند. وی با تاکید بر اینکه سیلاب یک پدیده کاملا قابل پیش‌بینی است، افزود: سیلاب یک سانحه طبیعی و پیامد یک پدیده جوی یعنی بارندگی و افزایش دبی روان‌آب‌هاست، درنتیجه ماهیت آن با پدیده‌هایی مثل زلزله که شدت و زمان وقوع آن قابل پیش‌بینی نیست، تفاوت اساسی دارد. اگر در دسترس نبودن تکنولوژی لازم و کمبود نیروی انسانی متخصص در این زمینه وجود دارد، باید به سرعت آن را برطرف کنیم، چرا که به نظر می‌رسد دامنه تغییرات جوی و رویدادهای طبیعی مثل سیلاب در اقلیم کشور ما در حال گسترش است و ما هم باید پا به پای طبیعت دانش و امکانات پیش‌بینی و مدیریت بحران خود را جلو ببریم. 
اجرا نشدن قوانین و ضعف اطلاع‌رسانی سازمان‌های متولی 
زمانی با اشاره به ناهماهنگ بودن سازمان‌ها و نهادهای متولی در زمان وقوع سیلاب‌ها، گفت: سیل حادثه‌ای است که در صورت پیش‌بینی به‌موقع، تلفات جانی آن بسیار پایین است و فقط خسارت مالی به بار می‌آورد. تصور کنید وقوع سیلاب‌ها با اعلام هشدارهای به‌موقع سازمان هواشناسی و ستاد مدیریت بحران و اطلاع‌رسانی گسترده رادیو و تلویزیون همراه شود. قطعا در چنین وضعیتی مردم از نقاط پرخطر فاصله می‌گیرند. متاسفانه در ناپایداری‌های جوی در برخی موارد سازمان هواشناسی نمی‌تواند به‌موقع وقوع بارندگی و شدت آن را پیش‌بینی کند. ضمن اینکه وقتی هواشناسی هم به‌موقع و دقیق پیش‌بینی می‌کند، سازمان‌هایی که مسئول اطلاع‌رسانی هستند عملکرد مطلوبی ندارند. این کارشناس همچنین بی‌توجهی به قانون و ضعف و مفسده در اجرای برخی پروژه‌های عمرانی را عامل تکرار چرخه خسارت‌بار سیلاب عنوان کرد و افزود: عوامل سیلاب‌هایی که در کشور به وقوع می‌پیوندد، در سال‌های گذشته تا حدود زیادی شناسایی شده و برای نمونه علت اصلی سیل در استان‌های شمالی قطع درختان و از بین رفتن پوشش گیاهی و فرسایش خاک است اما در عمل اراده‌ای برای جلوگیری از دلایل نمی‌بینیم. همچنین در بسیاری از استان‌ها هنگام اجرای پروژه‌های عمرانی مثل جاده‌ها به مسیر روان‌آب‌ها و مسیل‌ها توجهی نمی‌شود که علتی جز ضعف و رانت در پروژه‌ها برای آن وجود ندارد و متاسفانه بیشترین تلفات را هم در همین جاده‌هایی می‌دهیم که سیل ناگهان آنها را دربر می‌گیرد و خودرو را با سرنشینانش گرفتار می‌کند.