نیما سر پرشوری داشت

«چه خوشمان بیاید، چه نیاید نیما پتگر یکی از مستعدترین، کوتاه‌ترین و درست‌ترین هنرمندانی بود که کار کرد و بی هیچ تقلید و حقه‌بازی، خالص، اصیل و خودش بود.»

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایسنا، مراسمی برای رونمایی از کتاب آثار نیما پتگر (نقاش و تصویرگر، درگذشته فروردین ۱۳۹۴) در موزه هنرهای معاصر تهران، برگزار شد.

علی‌محمد زارع – سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران – در ابتدای این مراسم اظهار کرد: امروز همه برای تقدیر از یک عمر فعالیت نیما پتگر دور یکدیگر جمع شدیم. کاش خود او هم حضور داشت. کاش موزه هنرهای معاصر بتواند برای هنرمندان زنده کاری انجام بدهد و از آن‌ها در زمان حیاتشان تقدیر کند.

در ادامه آیدین آغداشلو – هنرمند نقاش – با بیان اینکه نیما پتگر، نقاش مورد علاقه او بوده است، گفت: برای اینکه کسی بتواند نیما را درک کند و او را بشناسد باید در مجموع بافتی که او در آن زندگی و رشد کرد، نگاه کند در غیر این صورت آدرس اشتباهی داده می‌شود.

او ادامه داد: نیما در خانواده هنرمند معتبری به عرصه رسید. پدر، عمو، برادرها و پسرعموهای او هنرمند بودند و دغدغه‌شان هنر بود؛ در نتیجه او نیز از شروع کارش با این مقوله زندگی کرد. او بیرونی نبود و از درون قصه آمده بود.

آغداشلو اضافه کرد: این خانواده، آدم‌های درستی هستند. در این مسخره‌بازی عظیمی که همه درگیرش شدیم، درست ماندند. اگر قرار باشد حلقه گمشده نقاشان امپرسیونیسم را جور کنیم باید به سراغ این‌ها برویم. آن‌ها دغدغه مردم‌گرایانه داشتند و برای نان شب کار نکردند.

این نقاش اظهار کرد: نیما پتگر برای تحصیل به ایتالیا رفت، کارش خیلی متحول شد و راهش را پیدا کرد. او مانند همه هم‌نسلانش معلمی کرد و معلم خوبی بود.

او در ادامه صحبت‌هایش بیان کرد: نیما سرپرشوری داشت و جستجوگر بود. نه اینکه بی‌اعتنایی کند اما سرش به خلوت خودش گرم بود و زندگی خوش و خرمی داشت. گاهی از من درباره نمایشگاه و حراج می‌پرسید؛ می‌خواست بداند حرفی که ترسیم می‌کند به کجا می رود و مسیرش چیست؟ فکر می‌کنم سوالش هیچ‌گاه به درستی پاسخ داده نشد و فکر می‌کرد عیب در کار اوست اما نبود.

آغداشلو درباره دوره‌های مختلف کاری پتگر، گفت: او در هر دوره کارهای معتددی را حاصل داد که در اوج ایستادند. من آثار او را خیلی دوست داشتم. نوعی وهم و چالش در کارهای او بود و آثارش به مد روز نبود. نیما خودش را به باد نسپرد تا دنباله بادبادک باشد.

این نقاش اضافه کرد: جنس کار او با سنتی که خانواده‌اش داشت و آثاری که در ۵۰ سال گذشته شکل گرفته بود، متفاوت بود. شاید به همین دلیل بود که آثار او درست و راحت دریافت نمی‌شد. او درست قدری در طراحی داشت اما نه به این منظور که قصد قدرت‌نمایی داشته باشد. نیما پتگر هی‌وقت به فکر رنگ و لعاب اضافی (در خلق آثارش) نیفتاد. این‌همه چالش در کار و بازسازی مکرر جهان ذهنی‌اش اسباب لذت و شخصیت او بود و آدم بالافاصله کارهای او را می شناخت.

او ۲۴ اردیبهشت‌ماه در موزه هنرهای معاصر تهران سخن می‌گفت، بیان کرد: پتگر در محدودیت بود و با کسانی که دوست داشت معاشرت می‌کرد اما این ملایمت و طبع شریف او، در مواجه با جهان خارجی‌اش اسباب آزار نشد.

آغداشلو معتقد است حق بود به نظر برسد نیما پتگر نقاش تمام و کمالی بود.

این نقاش همچنین گفت: چه خوشمان بیاید، چه نیاید او یکی از مستعدترین، کوتاه‌ترین و درست‌ترین هنرمندانی بود که کار کرد و بی هیچ تقلید و حقه‌بازی، خالص، اصیل و خودش بود. در جهانی که هیچ‌کس جای خودش را ندارد، یا می‌توان نیما پتگر را ندید یا می‌توان او را دید و شیفته‌اش شد.

در بخش بعدی این مراسم بهنام کامرانی – نقاش و استاد دانشگاه – بیان کرد: صحبت از خانواده پتگر و میراثی که برای فرهنگ تصویری معاصر گذاشتند، صحبت از اعتلای فرهنگ و دوام هنر است. نیما پتگر از آن دسته نقاشانی نبود که با آثارش فخر بفروشد و آن‌ها را تحمیل کند. اصولا نقاشی درون‌گرا چنین رسمی دارد و نامی (برادر نیما پتگر) و نیما چنین روشی داشتند. هرچه از دست آن‌ها بیرون می‌آمد، با پشتوانه اصیلی بود که خانواده در اختیارشان گذاشته بود.

او ادامه داد: بهره‌گیری از فضای خالی و ترکیب‌بندی‌های کاملا جسورانه در کار نیما پتگر بود، البته هنر والا همیشه خاص‌پسند است. تصور اینکه خیل عظیمی از نقاشی لذت ببرند و آن را بفهمند، اشتباه است. هنر او نیز چنین ویژگی‌هایی داشت. او در ۱۲ سالگی مانند یک هنرمند کمیک استریپ، طراحی می‌کرد. اگر بخواهیم برای کارهای او در ایران معادل پیدا کنیم، به طراحی مکتب اصفهان می‌رسیم.

این نقاش درباره جایگاهی که پتگر در آشتی فرهنگ تصویری غرب و شرق به یادگاری گذاشته، اظهار کرد: اینکه لحن طراحی‌های او خلاصه می‌شود و فضای خالی گسترش پیدا نمی‌کند ایجازی است که نقاشی شرق دور در کارهای او به همراه آورده است.

او تاکید کرد که از هر طراحی نیما پتگر می‌توان به اندازه یک نمایشگاه لذت برد.

کامرانی همچنین درباره کتاب آثار او گفت: چه خوب است خانواده پتگر به این مهم مبادرت کردند و آثار این هنرمند شامل بسیاری از نقاش‌ها نشد که میراث تصویریشان برای ما گم شده است. شاید احساس بی‌هویتی برای کمبود آرشیو ما است و اگر کسی بخواهد به آثار نقاش‌های ما مراجعه کند کتابی در این زمینه وجود ندارد. انتشار این کتاب اتفاق بسیار مهمی است.

سپس فرشته امینی شریف – همسر نیما پتگر – در سخنانی کوتاه گفت که سعی کرده حرمت کاری همسرش را حفظ و جمع‌آوری کند. او در ادامه متنی ادبی را برای همسرش خواند.

در بخش پایانی این مراسم پس از رونمایی از کتاب گزیده آثار نیما پتگر، فیلمی درباره او برای حاضران پخش شد.

کتاب گزیده‌ای از آثار نیما پتگر در ۱۲۸ صفحه و با طراحی و مدیریت مهدی رحیمی با قطع رحلی و جلد شومیز به دو زبان فارسی و انگلیسی به چاپ رسیده است. در این کتاب؛ مقدمه‌ای از مجید ملانوروزی (مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی) و نقدهایی از آیدین آغداشلو (شب‌های پر از گفت وگوهای مدام)، شهروز مهاجر (شصت و هشت سال کارنامه نقاش) و جان کلادیو مکیارلا (رییس روابط انجمن فرهنگی ایتالیا در تهران) به چاپ رسیده است. همچنین در این کتاب ۷۴ اثر از آثار این هنرمند که بین سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۹۴ تولید شده، به چاپ رسیده است.

نیما پتگر دراول اسفند ۱۳۲۵ در تهران متولد شد و در ۵ فروردین ۱۳۹۴ در گذشت. وی طراحی را نزد پدرش، علی اصغر پتگر آموخت و در سال ۱۳۴۷ به ایتالیا رفت و در آکادمی هنرهای زیبای رم در رشته مجسمه سازی تحصیل کرد. در سال های بعد دوره طراحی فیگوراتیو و نقاشی را در همان جا گذراند و در سال ۱۳۵۵ به ایران بازگشت و به تدریس پرداخت.

پتگر آثارش را درنمایشگاه‌های مختلف انفرادی و گروهی بسیاری به نمایش گذاشته است، که ازآن جمله می‌توان به نمایشگاه انفرادی نقاشان معاصر خاورمیانه درسفارت ترکیه، گالری سیحون، خانه هنرمندان، گالری دی و … اشاره کرد. همچنین آثارش در نمایشگاه‌های گروهی متعددی ازجمله موزه هنرهای معاصر تهران، نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران در ترکمنستان، رویا میراژ در دبی، نمایشگاه گروهی در کالیفرنیا و بوستون به نمایش در آمده است.