مریم بابایی
وزارت خزانهداری امریکا روز پنج شنبه هفته گذشته در بیانیهای ۱۰ شرکت و یک کشتی ایرانی را تحریم کرد. نگاهی به اسامی شرکتهای تحریم شده نشان میدهد اغلب این شرکتها در حوزه پتروشیمی و انرژی فعال هستند و بر نهادهایی که تجارت نفت را تسهیل میکنند تمرکز دارد.
تحریمهای جدید همچنین شرکتهای دلال و صوری ایران در امارات، هنگکنگ و هند را هدف قرار داده است.
حال سوال این است که تحریمهای جدید چه تفاوتی با تحریمهای قبلی دارد و چه تاثیری در روند صادرات ایران خواهد گذاشت. آیا این تحریمها آن طور که مسئولان تاکید دارند، همچنان نمادین و نمایشی محسوب میشود یا منجر به افت صادرات پتروشیمی ایران خواهد شد؟
فرشید شکرخدایی، عضو اتاق بازرگانی در پاسخ به این سوال که تحریمهای جدید چه تاثیری بر بازار صادراتی ایران و صادرات پتروشیمی دارد، با بیان اینکه هرگونه تحریم منجر به افزایش هزینههای مبادلات تجاری و فشار به مردم و بخش خصوصی میشود، میگوید: شرکتهای پتروشیمی و نفتی ایران پیش از این نیز تحریم بودهاند اما طی سالهای اخیر شرکتهای ایرانی در حوزه ارتباطات بینالمللی راهکارهایی را دنبال کردند که از تیغ تحریمهای خزانهداری امریکا عبور کنند، در حال حاضر نیز با افزایش هزینه ۲۰-۱۵ درصدی مسیرهای انتقال وجه و کانالهای جدید ارتباطی ایجاد میشود.
شکرخدایی با بیان اینکه هرگونه تحریم ایران برای ابرقدرتهای اقتصادی، کشورهای همسایه و واسطههای داخلی و خارجی سود به همراه دارد، ادامه میدهد: کشورهایی که با ایران مراودات تجاری دارند به دلیل همین مشکلات تحریم با قیمت پایینتری از ایران خرید میکنند، بنابراین نفع آنها هم تامین میشود و تنها بخش خصوصی و مردم ایران هستند که ضرر میکنند و متحمل هزینه بیشتر میشوند.
براساس آخرین آمارهای رسمی ، سهم صادرات صنعت پتروشیمی از مرداد ۱۴۰۰ تا اردیبهشت ۱۴۰۱، در حدود ۲۲ میلیون تن به ارزش ۱۴ میلیارد دلار بوده است.
کارنامه تجارت خارجی ایران در آخرین ماه تابستان نشان از تراز منفی یک میلیارد و ۳۹ میلیون دلاری این تجارت دارد.
همچنین جزئیات تجارت در شهریور ماه نشان میدهد، صادرات غیرنفتی ایران به کشورهای هدف افتی حدود ۲۵ درصد داشته است. در این مقطع ایران ۳ میلیارد و ۳۲۷ میلیون دلار کالا صادرکرده است؛ این درحالی است که در مدت مشابه سال گذشته ۴ میلیارد و ۴۳۴ میلیون دلار کالا صادرشده بود. در این مقطع واردات کالا و خدمات نیز از کشورهای طرف معامله افتی بیش از ۱۷ درصدی داشته است.
این در حالی است که بخش اعظم صادرات غیرنفتی ، در واقع محصولات نفتی و پتروشیمی است و به غیر از آهن و فولاد، همه ۱۰ کالای عمده صادراتی جزو محصولات نفتی محسوب میشوند.
شکرخدایی در مورد سرنوشت برجام گفت: فضای کنگره آمریکا فضای رفع تحریمهای ایران نیست و اگر توافقی حاصل شود عمر آن حدود دو سال خواهد بود. همچنین با توجه به شرایط سنی بایدن و اینکه به نظر میرسد دوره ایشان محدود به یک دوره باشد احتمال توافق بلند مدت بعید است.
وی با بیان اینکه باید شرکتهای آمریکایی را درگیر و منافع اقتصادی مشترک ایجاد میکردیم، گفت: منافع مشترک اقتصادی است که ادامه فعالیت را تضمین میکند. در شرایطی که از اقتصاد و تجارت بینالملل دور افتادهایم، تحریم ایران به نفع رقبا و سایر کشورها و ابرقدرتهاست.
این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه کاسبان تحریم در کشور واقعی هستند و از ادامه تحریمها سود میبرند، ادامه داد: عدهای از وضعیت مبادله پول و دور زدن تحریمها سود میبرند، مردم و فعالان اقتصادی و بخش خصوصی است که ضرر میکند، حقوق دولتیها و کارمندان دولت و نمایندگان مجلس و … طی سالهای سخت تحریم برقرار بوده است. این بازی باید به نفع مردم ایران تغییر کند.