سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
مینا حسینی
به گزارش کسب و کار نیوز، محمد فرجود، رئیس سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران، نخستین سخنران این همایش، با اشاره به تدوین برنامه تهران هوشمند در ۵ فصل، به مرور پروژه‌های اجراشده و در حال اجرا و برنامه‌های آینده پرداخت. به گفته محمد فرجود: ۱. برگزاری انتخابات تمام الکترونیکی انجمن‌های شورایاری، ۲. راه‌اندازی سامانه جامع معاملات، ۳. راه‌اندازی سامانه هوشمند ناوگان خودرویی، ۴. سامانه مدیریت نام‌گذاری خیابان‌ها و معابر، ۵. اجرای فاز اول هوشمندسازی خدمات شهرسازی، ۶. اجرای پایلوت سامانه هوشمند پارک حاشیه‌ای، ۷. طراحی و پیاده‌سازی اپ دوچرخه، ۸. تهیه نقشه جدید آنلاین تهران، ۹. طراحی سامانه تهران بلیت، ۱۰. ارائهAPI به کسب‌وکارها بخشی از پروژه‌هایی است که در قالب برنامه تهران هوشمند به اجرا درآمده است.
رئیس شورای شهر تهران: هیات دولت مساله دیتا را حل کند
محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران در سخنرانی خود بارها اعلام کرد که در زمینه آزادسازی دیتا بین دستگاه‌ها هماهنگی و یکپارچگی وجود ندارد و در این زمینه برای توسعه شهر هوشمند یک خلأ بزرگ دیده می‌شود. او همچنین از رئیس سازمان فاوای شهرداری خواست که از هیات دولت بخواهد که مسئله آزادسازی دیتا شهری را مشخص کند و گفت: «به دلیل در دسترس نبودن داده‌ها امکان برنامه‌ریزی مناسب برای حمل و نقل عمومی در تهران وجود ندارد. در موارد دیگر مانند طرح جامع پسماند نیز به دلیل در دسترس نبودن داده‌ها مشکل داریم. اینها باعث می‌شود که هوشمندسازی در حد ویترین زیبا باقی بماند.»
وزیر ارتباطات: دولت و حاکمیت باید راه تعامل با شرکت‌های استارت‌آپی را یاد بگیرد
وزیر ارتباطات از اعلام خبری به صورت سورپرایز در روز پنج‌شنبه هفته جاری خبر داد. محمدجواد آذری‌جهرمی در این همایش و نمایشگاه به تفاهمنامه منعقدشده میان شهرداری و وزارت ارتباطات در سال گذشته اشاره کرد و افزود: این تفاهمنامه درباره استفاده از هوشمندسازی تهران برای تبدیل این شهر به شهری امن بود که ضرورت‌ها و الزاماتی برای اجرایی شدن آن وجود داشت که با کمک طرفین محقق شد. وی افزود: امروز اگر هوشمند مدیریت نکنیم، قطعا موثر نخواهیم بود. خوشبختانه توانستیم بازاری برای کسب‌وکارهای شهری به صورت الکترونیک اجرایی کنیم. در حقیقت تفاهمنامه میان وزارت ارتباطات و شهرداری تهران یکی از فعال‌ترین تفاهمنامه‌های میان دستگاه‌ها بوده که با تلاش دو طرف به سرانجام رسیده است. وی ادامه داد: ثمره این تلاش در قالب این تفاهمنامه این بوده که اگر امروز کسی به آتش‌نشانی تلفن کند و در آن شرایط هیجانی نتواند آدرس و نشانی را اعلام کند، ما از طریق زیرساخت‌های الکترونیک می‌توانیم محدوده فرد را به آتش‌نشانی اعلام کنیم، از این طریق بسیاری از مشکلات در این حوزه حل‌وفصل شده است. وزیر ارتباطات تاکید کرد: ما امروز درگیر ویز نیستیم و شرکت‌های قدرتمندی داریم که حتی داده‌های بهتر از شهرداری دارند. اما باید یاد بگیریم چگونه برای گرفتن این اطلاعات با این شرکت‌ها گفتگو و مذاکره کنیم. آذری‌جهرمی تاکید کرد: بزرگی ما به جایگاه ما نیست، بلکه به نوع و شکل خدماتی است که می‌خواهیم ارائه کنیم. امروز فضای استارت‌آپی کشور به جایی رسیده که اشراف و تحلیل آنها بر اطلاعات از ما قوی‌تر است؛ ازاین‌رو باید تغییر شیوه و نگرش داشته باشیم. تا بتوانیم از ظرفیت‌ها بهره بگیریم. وی تاکید کرد: اقدامات ارزشمندی در حوزه هوشمندسازی مدیریت انجام گرفته و شهرداری نیز درخصوص آزادسازی اطلاعات به خوبی عمل کرده است. ما شعار ندادیم و عمل کردیم مدیریت هوشمند شهری امروز از حوزه زیرساخت عبور کرده و باید مشارکت بین‌دستگاهی مورد توجه قرار گیرد. ما به عنوان بخشی از دولت مسئولیت‌هایی داریم که انجام خواهیم داد؛ اما هر یک از دستگاه‌ها نیز باید مسئولیت‌های خود را انجام دهند. وزیر ارتباطات در بخش دیگری از صحبت‌های خود از اعلام یک خبر به صورت سورپرایز در روز پنج‌شنبه اشاره کرد و افزود: روز پنج‌شنبه یک سورپرایز ویژه داریم که توسط شبکه‌های اجتماعی اطلاع رسانی می کنیم.
شهردار تهران: ارائه فیبرنوری شهرداری به شرکت‌ها، بدون مانع است
شهردار تهران در حاشیه برگزاری سومین همایش شهر هوشمند اعلام کرد که استفاده از زیرساخت‌های فیبرنوری این نهاد برای شرکت‌ها بدون مانع است. پیروز حناچی، در جمع خبرنگاران و در پاسخ به سوالی در مورد تفاهم سال گذشته شهرداری با وزارت ارتباطات برای به‌اشتراک‌گذاری زیرساخت‌های فیبرنوری با اپراتورهای اینترنتی گفت: «این تفاهمنامه در حال پیگیری است و در حال حاضر هم اکثر شرکت‌های دانش‌بنیان از فیرنوری شهرداری استفاده می‌کنند و اصولا این فیبرنوری برای ارائه خدمات به مردم طراحی شده است و هیچ منعی برای استفاده از آن وجود ندارد.» او در پاسخ به سوال دیگری که آیا مشکلات شهرداری با شرکت‌های اینترنتی بر سر توسعه شبکه‌شان بر بستر فیبرنوری حل شده است، اعلام کرد که این یک سوال تخصصی است و باید در مورد آن در شرایط بهتر صحبت شود. همچنین حناچی در واکنش به صحبت‌های اعلام‌شده روز دوشنبه در سومین همایش شهر هوشمند مبنی بر اینکه دیتای شهرداری با شرکت‌ها و افراد به‌اشتراک گذاشته نمی‌شود، گفت: «همیشه و در تمام کشورها اشتراک‌گذاری داده در مرحله اول با مقاومت‌هایی همراه است. اما به مرور زمان وقتی به کمک این داده‌ها سرویس‌های نوین به مردم ارائه می‌شود این مقاومت‌ها از بین می‌رود.» او تأکید کرد که شهرداری به صورت جدی در تلاش برای یکپارچگی دسترسی به داده‌هاست. همچنین شهردار تهران از همکاری با شرکت‌های نوپا برای ارائه خدمات نوین شهری خبر داد و اعلام کرد که به‌زودی آنها لایحه‌ای را تقدیم شورای شهر تهران می‌کنند که براساس آن فضا برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپی فراهم شود. شهردار تهران در سومین نمایشگاه تهران هوشمند گفت: وظیفه ما در شهرداری علاوه بر ارائه خدمات رایج، ایجاد محیط کسب‌وکار امن برای کسب‌وکارهای شهری است و در آینده یکی از اصلی‌ترین شتاب‌دهنده‌های شهر تهران خواهیم بود. وی افزود: به‌زودی لایحه‌ای را برای تصویب به شورای شهر ارائه خواهیم کرد که بر اساس آن، فضای مناسبی برای استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های نوپا فراهم خواهیم کرد.
ستاری: شهر هوشمند سیستم‌عاملی برای سخت‌افزار شهرهاست
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری، شهر هوشمند را نرم‌افزاری برای پیاده‌شدن روی سخت‌افزارهای شهرها معرفی کرد. سورنا ستاری در این همایش گفت: از نظر ما شهر هوشمند یک سیستم عامل جدیدی است که روی سخت‌افزار تهران باید قرار بگیرد و ماهیت و کاربری این شهر را تغییر دهد. وی افزود: یک نرم‌افزار و سیستم عامل جدید براساس زیست‌بوم و کاری که جوانان ما انجام می‌دهند، قابلیت اجرا دارد. صنعت از بوم خودمان بیرون می‌آید، طراحی و در نهایت پیاده‌سازی می‌شود و نه اینکه از خارج بیاید. معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به این که اصولا شهرها در آینده دنیا نقش فوق‌العاده‌ای دارند، افزود: در آینده آموزش تا لحظه مرگ ادامه دارد و پلتفرم‌های این آموزش‌ها شهرها هستند. بدین ترتیب در آینده شهرها پلتفورم‌های آموزشی هستند. معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری تاکید کرد: پتانسیل زیادی داریم که زیرساخت آن را در مدیریت شهری فراهم کردیم، قطعا در این مسیر هر کسی با کار مدرن جوانان دربیفتد، ور می‌افتد و نمی‌تواند موفق شود. قطعا بدین ترتیب در آینده اشتغال افزایش فوق‌العاده‌ای خواهیم داشت و کسب‌وکارهای سنتی نیز چاره‌ای ندارند مگر خرید استارت‌آپ‌ها.
چالش‌های اشتراک‌گذاری و تبادل داده‌های شهری
پنل «چالش‌های اشتراک‌گذاری و تبادل داده‌های شهری» با حضور بهاره آروین عضو شورای اسلامی شهر تهران، جواد جاویدنیا سرپرست معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور، ژوبین علاقبند مدیرعامل «اسنپ»، محمد فرجود مدیرعامل سازمان فاوای شهرداری تهران و با مدیریت آرش برهمند سردبیر ماهنامه «پیوست» برگزار شد.
فرجود در ابتدای این پنل گفت: «در حرکتی که ما شروع کردیم نگاه‌مان این بود که بتوانیم خدمات داده‌محور را از چارچوب‌های سفت شهرداری بیرون آورده و در اختیار بقیه قرار بدهیم و این کار از نظر بحث قانونی، بیزینسی و تجاری و همچنین بحث‌های فنی جدید بود. به همین دلیل مرحله به مرحله شروع کردیم و از قسمت‌هایی شروع کردیم که آماده‌تر بود و بعد به مرور سعی کردیم از لحاظ فنی آن را بهتر کنیم و هم چارچوب‌هایش را بهتر انجام بدهیم. این مسیر برای ما مسیر پرپیچ‌وخمی بود و به مرور که بر مبنای نیاز کسب‌وکارها سرویس‌ها را دادیم از جمله این سرویس‌ها، سرویس‌های حمل‌ونقل و سرویس‌های پرداختی بود. اینها را که آوردیم استقبال خوبی شد؛ ولی برخی سرویس‌ها مخاطب خاص دارد و نمی‌شود آنها را با هم مقایسه کرد. مثلا سرویس پرداخت عوارض طرح ترافیک سرویسی بود که همه پرداختی‌ها آن را می‌خواستند و آن را داشتند.
او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه «به نظر می‌رسد که آن چیزهایی که در حوزه اختیارات فاوا بوده به بعضی از آنها طی این مدت عمل نشده، ولی آیا اگر واقعا عمیق‌تر نگاه کنیم آن چیزی که به مناطق یا سازمان‌های مختلف شهرداری ربط داشته به نظر خودتان موفق بودید؟» گفت: «باید توجه کنیم که اکثر این داده‌ها بالاخره بهره‌بردار دیگری هم در شهرداری دارد. نکته آن بسیار ساده است. شما یک مسیری را شروع می‌کنید. ما هم حدود یک ماه پیش گزارشی که از سمت متقاضیان درخواست داشتند که چه API نیاز دارند ما برویم و همان را در اختیارشان قرار دهیم. به مرور ما آن سازمان‌هایی که بیشتر نیاز دارند را آوردیم. ضمن اینکه اگر یک API مصرفش خاص و تخصصی و کمتر استفاده می‌شود را شکست نمی‌دانم زیرا آن در حوزه خودش استفاده می‌شود. به همین دلیل به نظرم قیاس اینها با هم خوب نیست؛ ولی API داشتیم که خوب نبوده و مشکل فنی داشته، بنابراین آن را برداشتیم و دوباره آوردیم.»
او ادامه داد: «آقای هاشمی گفتند که واقعا متولی اداره شهر فقط شهرداری نیست و باید همه کمک کنند. اینکه ما چقدر در حوزه تبادل داده‌ای بین‌دستگاهی داریم موفق عمل می‌کنیم سوال جدی است.»
جاویدنیا: سند حفاظت از داده‌های شخصی نیاز به تعیین تکلیف دارد
آروین در پاسخ به این سوال که «شما پیش از این در این زمینه که امکان دسترسی با دیتای یکپارچه وجود ندارد اشاره‌ای هم کردید مستقیما وزارت ارتباطات مسئول این مساله است آیا این دید درست است؟ بالاخره چه سازمانی قرار است این یکپارچگی و هماهنگی بین دستگاه‌ها را در حوزه شهری به‌وجود بیاورد»، ادامه داد: «عدم وجود یکپارچگی و هماهنگی بین دستگاه‌ها معضلی است که باید به‌دنبال راه‌حل بود. مشکلی ما داریم که تا در مورد آن هم فکری لازم را نکنیم و راه‌حل آن را پیدا نکنیم همین بحث‌ها تکرار می‌شود بدون دست یافتن به نتیجه مشخص. آن مشکل این است که در نهادهای عمومی و دولتی منطقی حاکم است که داده جزو دارایی سازمانی ماست و به‌اشتراک گذاشتنش با بقیه واحدهای سازمانی و با بقیه نهادها باید ذیل یک مبادله و تبادلی صورتی صورت بگیرد که به‌صرفه باشد؛ یعنی در ازای اینکه من این داده را با کدام نهاد به‌اشتراک می‌گذارم چه چیزی در ازای آن دریافت می‌کنم و باید ببینیم راه‌حل آن چیست. قانون دسترسی آزاد به اطلاعات یک موقعی هست دیتا به یک معنا هیچ مشکل محرمانگی ندارد و حریم شخصی افراد را مورد تعدی قرار نمی‌دهد و همه این APIها و داده‌هایی که روی سایت شهرداری تهران منتشر شده به استناد همان قانون که هیچ اطلاعات محرمانگی ندارد منتشر شده است. گاهی شما از پلیس می‌خواهید که داده پلاک خودروها را من می‌خواهم خودروهایی که وارد معابرم می‌شوند را تفکیک کنم و بفهمم چند خودرو چه سنی دارند، چه مدلی هست، کدام از آنها کامیون و کدام خودروی سبک و شخصی هستند، برای اینکه دیتای اینها را داشته باشم شما باید دیتابیس که پلاک متعلق به چه کسی هست را با من به‌اشتراک بگذارید، اینجاها به یک معنا عمومی نمی‌شود مطرح کرد؛ ولی در عین حال دستگاه‌ها برای انجام وظایف حاکمیتی یا برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان برای سیاست‌گذاری بهتر به دیتا نیاز دارند. همان جا اتفاقا ما مشکل داریم یعنی آنجایی که حتی قانون دسترسی آزاد به اطلاعات که به جای خود؛ ولی یک جاهای دیگر هست که دیتا باید با وجود مواردی که نشود به صورت عمومی و آزاد منتشر کرد؛ ولی باید دستگاه‌ها با هم به اشتراک بگذارند؛ همین طور هست دیتای املاک یا دیتای ثبت احوال و پست. آنجاست که شما به یک متولی نیاز دارید. تا اراده‌ای از بالاترین راس مجموعه وجود نداشته باشد برای هوشمند کردن و برای اشتراک‌گذاری داده یعنی اگر این ضرورت واقعا در سطح هیات دولت احساس نشود و این اراده وجود نداشته باشد وزارت ارتباطات کاری از پیش نخواهد بود زیرا وزارت ارتباطات یک وزارتخانه است در سطح وزارتخانه‌های دیگر و اساسا این بالادستی را ندارد که بخواهد به وزارتخانه‌های دیگر بگوید که چطور و چگونه بیایید و به هم متصل شوید. اراده و عزم پیشبرد کار باید در سطح بالاترین مرجع وجود داشته باشد ولی همان‌طور که در شهرداری تهران سازمان فاوا هست که باید الزامات فنی، استانداردهای فنی هست، درمجموعه دولت وزارت ارتباطات متولی این است که آن اراده را به مرحله اجرا برساند.» در ادامه علاقبند افزود: «طبیعتا شهرداری یک‌سری مشخصات را اعلام کرده برای نقشه ما اگر URL بخواهیم کایستیستی وجود دارد که باید بخریم.» آروین پاسخ داد: «ما دیتاها را از تاکسی‌های اینترنتی برای چه منظوری می‌خواستیم؟ برای اینکه بتوانیم سر جامعه حمل و نقل که می‌خواهیم داشته باشیم دیتایی که از مبدا و مقصد جمع‌آوری شده است که از کجاها به کجا سفرها انجام می‌شود برای ما مهم است؛ ولی دیتا جزو دارایی آن شرکت است و به‌اشتراک گذاشتن آن حتی با نهاد عمومی تابع یک‌سری تعاملات است. می‌خواهم بگویم وقتی شما با بخش خصوصی وارد می‌شوید که از دیتا استفاده تجاری می‌کند، یک حرف است و وقتی با نهاد عمومی دارید صحبت می‌کنید یک بحث دیگر است.»
علاقبند: فروش دیتا کمک به سودآوری تاکسی های اینترنتی است
علاقبند گفت: «یکی از نکاتی که ما در آن بحث و بررسی داشتیم این صحبت بود که شما باید داده‌های پردازش‌شده ترافیکی را در اختیار شهرداری برای برنامه‌ریزی قرار بدهید که در دستورالعمل آمده و هیات‌وزیران امضا کرده؛ ولی صحبت اینجاست که تاکسی‌های اینترنتی زیان‌ده هستند و با کسب‌وکار خودشان هم سودده نمی‌شوند یعنی خود کسب‌وکار تاکسی اینترنتی با درصد کمیسیونی که می‌گیرد به‌دلیل هزینه‌های جاری هیچ‌گاه سودده نمی‌شود؛ ولی یک بیزینس‌های جانبی وجود دارد مثل همین دیتا و فروش این دیتا که می‌تواند کمک به سودآوری کند و اینکه در دستورالعمل گفته شده که ما موظفیم این را در اختیار برنامه‌زیری شهری بگذاریم؛ ولی از آن طرف اگر بخواهیم داده‌های مپ را از شهرداری بگیریم، باید پولش را بدهیم که برای من عجیب است.»
آروین ادامه داد: «اگر قرار است از دیتاها پول دریافت شود حتما باید خیلی شفاف و روشن باشد و ما هم در شورا در جریان باشیم. ایشان به بنده گفتند که هیچ دیتایی غیر از دیتای نقشه بابت آن هزینه‌ای دریافت نمی‌شود. این مثال همین تک مثال است. «اسنپ» فقط آن یک دیتا را نیاز دارد. همه کسب‌وکارهای شهر به دیتاهای دیگری نیاز دارند. ثانیا در مورد نقشه باید بگوییم گرچه در هنوز هیچ سیاست‌گذاری‌ای در این زمینه انجام نشده که برای این نقشه چقدر پول دریافت شود و پولی شود. اصل بر این است که رایگان شود مگر استثنائاتی. این یک مورد که سازمان فاوا بنابر ملاحظات سازمانی خود دارد از آن هزینه دریافت می‌کند. این سیاست اصلی شهرداری نیست.
فرجود ادامه داد: «ما سال‌هاست برای احراز هویت‌هایی که در شهرداری می‌کنیم به ثبت احوال متصلیم و از آنها استعلام می‌گیریم. برای هر استعلامی از ما پول می‌گیرند و وقتی اعتراض می‌کنیم، می‌گویند شما نهاد دولتی نیستید و عمومی هستید. مثلا ۲ میلیون نفر در سامانه «تهران من» ثبت‌نام کردند. برای همه این افراد استعلام گرفتیم تا الان به ثبت احوال پول دادیم؛ ولی از کسی پول نگرفتیم.»
