صنایع دستی نمی فروشد

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، «احمد براتیان» از هنرمندان خاتم کار استان اصفهان در این باره می گوید: سابقه بیش از چهار دهه فعالیت در این رشته هنری را دارم و ۶۴ کارگر به صورت مستقیم و غیرمستقیم با من همکاری دارند. وی افزود: ۴۰ نفر از این کارگران با داشتن شرایط لازم بیمه هنرمندان هستند و از مزایای آن بهره مند شده‌اند. این صنعتگر خاتم کار اظهار داشت: شرایط فعلی اقتصادی باعث شده تا هزینه تولید افزایش یابد و کاهش درآمدها قدرت خرید صنایع دستی را کم کند. براتیان افزود: در گذشته تولید یکی از ظروف صنایع دستی خاتم ۸۰۰ هزار ریال به فروش می‌رفت که هزینه تولید آن اکنون به یک میلیون ۱۰۰ هزار ریال رسیده اما مردم مانند قبل توان خرید ندارند و این مهم موجب ضرر صاحبان واحدهای تولید صنایع دستی را فراهم کرده است.

در همین رابطه هم چنین یک مقام اتحادیه فروشندگان صنایع دستی ایران از «افت فروش ۲۵ تا ۴۰ درصدی» صنایع دستی در یک سال گذشته و «تعطیلی دست‌کم یک چهارم» مغازه‌های فروش این صنایع طی این مدت خبر داد. محمد عبداللهی، رئیس اتحادیه فروشندگان اشیاء قدیمی و صنایع دستی از کاهش توان خرید در یک سال گذشته و مشکلات ناشی از آن برای صنایع دستی ایران خبر داده است. آن‌طور که آقای عبداللهی گفته، به‌دنبال این دو اتفاق، سازندگان صنایع دستی تلاش کردند «دستمزدشان را به حداقل ممکن برسانند تا بتوانند بازار محصولات تولیدی‌شان را حفظ کنند.» اما به گفته وی، با این وجود، از آن‌رو که «عمدتاً، اقلام غیرضروری از سبد خرید مردم تا حد زیادی حذف شده»، صنایع دستی نیز از این موضوع مستثنی نبود. رئیس اتحادیه فروشندگان اشیاء قدیمی، بیشترین افراد متضرر شده در این حوزه را «قشر جوانی» معرفی کرده که در این بخش مشغول فعالیت بودند و علت آن را نیز «محدود بودن توان مالی» آنها عنوان کرده است. به گفته عبداللهی، تعداد «قابل توجهی» از این جوانان، به‌دلیل ناتوانی در پرداخت اجاره‌بها، مجبور به بستن «واحدهای صنفی» و «مغازه‌های استیجاری» خود شدند.

رئیس اتحادیه فروشندگان اشیاء قدیمی و صنایع دستی ایران تصریح کرده که در «یک سال گذشته بین ۲۵ تا ۴۰ درصد فروش صنایع دستی کاهش داشته و به همین میزان، مغازه‌های فروش صنایع دستی بسته شده‌اند.» در ماه‌های اخیر، یک عضو اتاق بازرگانی تهران از روند به «شدت صعودی» حضور دستفروشان ایرانی در عراق طی چند ماه گذشته خبر داده‌ بود. علی شریعتی افزوده بود که آنها اجناس مختلفی همچون صنایع دستی، آباژور، تابلوهای دیواری، لوازم جانبی موبایل را در مناطق توریستی عرضه می‌کنند و «با توجه به افزایش روزافزون آنها به نظر می‌رسد که وضعیت درآمدی خوبی دارند».

صنایع دستی در جا می‌زند

مهدی اعلمی، نایب رئیس انجمن صادرکنندگان صنایع دستی

در شرایطی قرار داریم که صنایع دستی ایرانی اصلاً در بازارهای جهانی جایگاهی نداشته و با وجود سال‌ها سابقه‌ در تولید صنایع دستی چشم‌انداز خوبی برای آینده این حوزه وجود ندارد. صنعت صنایع دستی ایران در جایگاهی قرار داشته که شایسته آن بوده اما امروز به دلایل زیادی از آن جایگاه فاصله بسیاری دارد و حتی در داخل نیز مشتری ندارد. در بازار داخلی هم به دلیل افت تولید صنایع دستی و هم به دلیل کاهش قدرت خرید مردم استقبال از این کالاها کاهش بسیار زیادی داشته است. در تولید صنایع دستی به سلیقه مشتری باید توجه شود و باید نیاز بازار شناسایی شود.

البته درست است که در تولید و ساخت این کالاها مشکلات وجود دارد و از سال گذشته تاکنون نیز این مشکلات چندین برابر شده است اما اگر امکان تولید وجود دارد باید کالایی مناسب سلیقه بازار و مشتری ساخته شود. ما نه تنها سلیقه مخاطب خارجی بلکه سلیقه مخاطب داخلی را هم نمی دانیم و ارزیابی نکرده‌ایم. در واقع صنایع دستی سال‌هاست که در طرح‌ها و رنگ‌های سنتی در جا می‌زند و هنوز بسیاری از محصولات با همان طرح‌ها و نقش‌های تکراری و بدون توجه به سلیقه امروز مخاطب تولید می‌شوند. این در حالی است که در دنیای جدید برای دوام در عرصه‌های رقابتی باید بازار را با کالاهای جدید و کاربردی غافلگیر کرد.