سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
تبدیل کردن یک طرح یا اختراع به یک کسب و کار پایدار مستلزم ایجاد شرایط مناسب از تمامی جوانب فنی و تجاری است که معمولا افراد خلاق و فنی توانمندی کمتری در حوزه‌های مربوط به مباحث تجاری سازی دارند از اینرو شبکه نوآوری تهران با همیاری سازمان فناوری پردیس معاونت علمی و فناوری ریاست جهموری با هدف توانمندسازی افراد صاحب طرح و ایده اقدام به برگزاری طرح تیکاف کرده است. هرچند ساخت نمونه اولیه کمک بسیاری می‌کند تا امکان اجرایی بودن طرح از نظر فنی آنالیز و امکان سنجی بشود اما این به معنی شروع یک کسب و کار نیست. تبدیل کردن یک طرح یا اختراع به یک کسب و کار پایدار مستلزم ایجاد شرایط مناسب از تمامی جوانب فنی و تجاری است که معمولا افراد خلاق و فنی توانمندی کمتری در حوزه‌های مربوط به مباحث تجاری سازی دارند از اینرو شبکه نوآوری تهران با همیاری سازمان فناوری پردیس معاونت علمی و فناوری ریاست جهموری با هدف توانمندسازی افراد صاحب طرح و ایده اقدام به برگزاری طرح تیکاف کرده است. طرحی که مخاطب آن افراد صاحب طرح و اختراع هستند که یک نمونه اولیه از طرح خود را ساخته اند. اهمیت این موضوع باعث شد گفت و گویی با محمدحسین عسکری، سرپرست مرکز توسعه کسب و کار فناوری سازمان فناوری پردیس انجام دهیم که در ادامه آن را می خوانید.
چه عاملی باعث شد تا طرح تیکاف را اجرا کنید؟
عمدتا مخترعان پس از ثبت اختراع و کسب دانش فنی، آگاهی نسبت به تجاری سازی طرح ها و مسیر ورود به بازار محصولاتشان ندارند بر همین مبنا، تلاش کردیم این طرح را اجرا و از دو منظر آن را بررسی کنیم. ابتدا باید دریابیم که آیا می‌توان فرد صاحب طرح را در آینده به عنوان کارآفرین قلمداد کرد یا خیر؟ آیا این فرد خصوصیات و شاخص های یک کارآفرین را دارد؟ چقدر آمادگی دارد که این توانایی را کسب کند؟ زیرا جدا از بحث شخصیتی، عمدتا بخش اعظم کارآفرینی اکتسابی است و الزاما در ذات افراد وجود ندارد اما باید خود فرد بخواهد یا شرایطی داشته باشد که بپذیرد با ابزارهای مختلف مانند آموزش، مشاوره گرفتن و کسب تجربه از افراد ماهر و متبحر، خصوصیات یک کارآفرینی را کسب کند یا داشته باشد. موضوع بعدی این است که آن اختراع یا طرحی که به دانش فنی رسیده است، چقدر به بازار نزدیک است و تجاری سازی آن چقدر عملیاتی و شدنی است. این موضوع نیز بر اساس یک سری مسیرها پیش بینی می شود و با ابزارهای مختلف به افراد صاحب طرح آموزش یا مشاوره داده می شود. بررسی مسیرهای روشن و انجام مشاوره به این افراد کمک می کند تا طرحشان را به بازار برسانند. شناخت ادبیات بازار بحث دیگری بوده که اکنون مطرح است. افراد صاحب طرح و ایده باید آگاهی نسبت به ادبیات بازار داشته باشند. آنها باید بدانند هنگام مواجه با سرمایه گذاران، مشتریان با چه نوع ادبیاتی مواجه هستند. تامین کنندگان مواد و زیرساخت ها و خدمات مورد نیاز طرحشان کدام است. تمام این مسایل باعث شد بر اساس یک فرایندی ۷-۸ ماه این طرح با عنوان توانمند سازی کارآفرینان و فناوران( تیکاف) در غالب یک پکیج برنامه ریزی و اجرایی شود.
این طرح چه زمانی اجرایی می شود؟
هم اکنون ما بر اساس همکاری با بنیاد ملی نخبگان و معرفی مخترعان برگزیده ارزیابی های بنیاد ملی نخبگان در جشنواره رویش که حایز شرایط سطح سه بنیاد شده اند کار را شروع کرده ایم و احتمالا هفته آینده نیز فراخوانی عمومی پیرامون اجرای این طرح خواهیم داشت تا همه افراد بر اساس شاخص های تعریف شده ما بتوانند وارد فرایند اجرایی این طرح بشوند. نسخه پیچی، یکی از بخش هایی است که ما برای این طرح در نظر گرفته ایم. اکنون گام نسخه پیچی را با شصت نفر از برگزیدگان جشنواره رویش پیش برده ایم. گام بعدی ورود به فرایند توانمند سازی است. در این بخش فرایند با دو رویداد پیش می‌رود. یک رویداد سه روزه در بهمن ماه خواهیم داشت. پس از آن با سه ماه پشتیبانی، آموزش مجازی و انجام کارهای جانبی پیش بینی شده، تقریبا در هفته اول یا دوم اردیبهشت( پیش از ماه مبارک رمضان) رویداد سه روزه دیگری در محل سازمان فناوری پردیس خواهیم داشت.
فرایند اجرای این طرح چگونه است؟
آموزش، ارایه مشاوره های متمرکز و شبکه سازی بین صاحبان طرح ها ازمهمترین اتفاق هایی هستند که در این رویدادهای سه روزه رخ می دهند. در این بازه زمانی سه ماهه به سبب برخورداری صاحبین طرح‌هایی که در خارج از شهر تهران هستند از خدمات مشاوره، افراد از راه دور و به صورت تلفنی یا در فضای مجازی پشتیبانی می شوند. البته اگر بخواهند، پشتیبانان ما در سازمان فناوری پردیس هم به صورت حضوری در خدمت شان خواهند بود. بیشتر خدمات ما از جنس انجام مشاوره، تغییر نگرش و افزایش انگیزه، ارایه آموزش، برنامه ریزی و انجام تکالیف در این رویدادهای سه روزه است. به عنوان مثال در رویداد نخست ما آموزش هایی مانند مدل و طرح کسب و کار را داریم. این افراد باید مرتبا برای طرح و مدلی که پیش بینی کرده اند یک سری کارها انجام بدهند و خروجی کارشان را در بیاورند. به عنوان مثال ممکن است نمونه یا طرح شان ناقص باشد یا نیاز به R&D کامل تری داشته باشند. ممکن است نیاز به مشاوره داشته باشند تا بر اساس مشاوره تصمیمی بگیرند یا باید از کارگزاری خدماتی بگیرند که در بخش ویژه یا در جلسه نخسه پیچی یا رویداد اول مشخص می شود. این افراد طی سه ماه پشتیبان هایی که برای هر فرد گذاشته ایم در ارتباط هستند و می توانند از طریق آنها کارهایشان را پیگیری و به پیش ببرند.
آیا کارگاه های آموزشی نیز برای این دو رویداد تعریف شده است؟ اگر تعریف شده است، محور موضوع های کارگاه های آموزشی این دو رویداد کدامند؟
مجموعا حدود پنجاه ساعت کارگاه های آموزشی برای دو رویداد بهمن ماه و اردیبهشت ماه تعریف شده است. مثلا در فضای شخصیت شناسی، تیم سازی، بحث های ارزش آفرینی و آشنایی با زیست بوم کارآفرینی موجود در ایران و همچنین با موضوعاتی مانند راهکارهای مناسب ورود به بازار و فروش محصول، نحوه جذب سرمایه گذار معرفی می شود و با مفاهیمی مانند برنامه ها و مدل های تجاری سازی، مباحث مالکیت معنوی، گواهی ثبت اختراع و ارزش آفرینی آن، مستند سازی فناوری، مباحث حقوقی، روش های تامین مالی و مذاکره با سرمایه گذار، حسابداری، بیمه و مالیات، قراردادهای تجاری و فرایند و شاخص های دانش بنیان شدن آشنا خواهند شد.
هزینه این دوره های آموزشی چقدر است؟
هزینه های پرداختی به دو بخش تقسیم بندی شده اند. در بخش نخست این فرایند آزمونی تحت عنوان یابش در کنار آزمون های خودشناسی طراحی شده است. در این بخش فرد پس از ثبت نام باید پاسخگوی یک سری سوال‌ها در حوزه کارآفرینی باشند. این افراد باید یک سری دانش نسبت به ادبیات بازار و دانش طرحشان به صورت عمومی داشته باشند. هدف از برگزاری چنین آزمونی این است که ما نسبت به دانش فرد اطلاعات کسب کنیم. از سوی دیگر خود فرد نیز متوجه می شود در حوزه ورود به بازار و تجاری سازی طرحش به چه چیزهایی نیازمند است. در واقع برگزاری این آزمون انگیزه درونی برای افراد شرکت کننده ایجاد می کند تا بتوانند طرح خود را ادامه بدهند و دریابند که ما با طراحی رویدادها و ارایه آموزش و مشاوره به آنها دنبال چه چیزهایی هستیم. این بخش رایگان است. آزمون MBTI نیز رایگان است. گام بعدی مرحله نسخه پیچی تخصصی است. نسخه پیچی تخصصی در واقع جلسه ای است که در آن صاحب طرح، دو مشاوره تجاری سازی و فنی مرتبط با طرح، یکی دو نفر از نمایندگان سازمان فناوری پردیس( به عنوان حاضر در جلسه برای پیشبرد طرح) و پشتیبان طرح حضور دارند. برای حضور افراد شرکت کننده در این جلسه مبلغ چهارصد هزار تومان پیش بینی شده است. در این جلسه ضمن نوشتن نسخه ای که تنها مختص طرح است، مسیر اولیه طرح مشخص می شود. برای برخی از طرح ها در همان جلسه نسخه پیچی تشخیص داده می شود که آیا باید مسیری خارج از طرح تیکاف را سپری کنند یا خیر و در صورت نیاز مسیر مناسب تری به آنها پیشنهاد می‌شود و حتی در صورت امکان نیز آنها به کانال‌های دیگر هدایت یا وصل خواهند شد اما آن دسته از افرادی که تشخیص داده می شود باید طرح شان وارد طرح تیکاف بشوند و بقیه آموزش و مشاوره‌های تخصصی، پشتیبانی ها و موارد پیش بینی شده در دو رویداد سه روزه را بگذرانند، باید مبلغ شش میلیون تومان نیز پرداخت کنند. در این بخش موضوعات مربوط به اسکان و نیازهای اولیه متقاضی نیز پیش بینی شده است.
آخرین مهلت برای ثبت نام و شرکت در این دوره آموزشی چه زمانی است؟
پیش بینی کرده ایم در اولین دوره طرح تیکاف، فاز نخست و ثبت نام اولیه این طرح تا پانزدهم بهمن ادامه داشته باشد. احتمالا هفته آخر بهمن ماه نیز جلسات نسخه پیچی هایمان به اتمام خواهد رسید. پس از تحیل و بررسی و تکمیل پرونده کلیه متقاضیان؛ یکم لغایت سوم اسفند ماه اولین رویدادمان را در سازمان فناوری پردیس برگزار خواهیم کرد.
آیا این طرح تنها برای حوزه خاصی تعریف شده است یا برای همه حوزه ها قابل اجراست؟
از نظر ما هر کسی که دغدغه مند باشد و یک طرح اولیه داشته باشد. نمونه آزمایشگاهی اش را ساخته باشد و آمادگی ایجاد و پیگیری مدل کسب و کار را داشته باشد و طرحش در هر حوزه فنی باشد می تواند وارد مراحل فرایند این طرح بشود.
در پایان چه توصیه ای به شرکت کنندگان برای شرکت در این طرح دارید؟
ما در فرایند ثبت نام و در جای جای فرایند اطلاعات لازم و کافی را در خصوص مسیری که با هم خواهیم پیمود و همچنین نیازهای آن تبیین کرده ایم و بیان شده است که در نهایت شرکت در این طرح می تواند همراه با چه دستاوردهایی باشد. توصیه من به شرکت کنندگان طرح تیکاف این است که ابتدا به خوبی مقررات و شرایط ثبت نام این طرح را بخوانند. پس از آن آگاهانه و هوشمندانه اقدام به ثبت نام آن کنند و بعد از ثبت نام با پشتیبانان همکار داشته و در حد امکان به صورت متمرکز و مناسب برای آن زمان بگذارند.
