سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
حامد شایگان
پویش حمایت از کالای ایرانی در حالی مورد تاکید مسئولان قرار گرفته است که بسیاری از فعالان این بخش معتقدند افرادی با استفاده از رانت و ترفند واردات از طریق چند گمرک نه تنها تعرفه نمی‌پردازند، بلکه در مونتاژ نیز از هیچ قطعه ایرانی استفاده نمی‌کنند. این مشکل گرچه سال‌هاست که در بازار لوازم خانگی وجود دارد، اما دستگاه‌های نظارتی نیز هیچ اقدامی نکرده‌اند و این مساله شائبه‌برانگیز شده است.
با وجود اینکه لوازم خانگی جزو اولویت ۱۲ رشته فعالیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال ۹۶ بوده و راهبردها باید در جهت تقویت تولید داخلی انجام می‌شد، همچنان کفه ترازو به نفع واردکننده‌های این محصول است. هرچند برخی از آنها مدعی تولید داخلی هستند، اما از آنجایی که با ترفندهای مختلف قطعات را جداگانه وارد و با همان کیفیت و صددرصد خارجی عرضه می‌کنند، نمی‌توان گفت آنچه وزارت صنعت، معدن و تجارت مدعی است و در برنامه ششم توسعه بر آن تاکید شده، محقق شده است، چراکه در حال حاضر در بخش‌های خدمات پس از فروش این صنعت نیز مشکلاتی وجود دارد، به طوری که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران چندی پیش در ارزیابی خود اعلام کرده بود که نزدیک به ۳۰۰ شرکت عرضه‌کننده لوازم‌خانگی در ایران وجود دارد که برخی از آنها در زمینه خدمات پس از فروش بسیار ضعیف عمل می‌کنند، به گونه‌ای که با اجرای دستورالعمل ارزیابی خدمات پس از فروش این شرکت‌ها در فرایند امتیازدهی مردود خواهند بود.
دبیرکل انجمن صنایع لوازم‌خانگی ایران در گفتگو با «کسب‌وکار» به ابعاد حمایت از کالای ایرانی پرداخت و گفت: در حال حاضر دولت باید دو اقدام اساسی انجام دهد؛ نخست مبارزه با قاچاق است، یعنی مانع از ورود آن شود، در حالی که اگر این کالاهای قاچاق در کشور ضبط شود مدتی در انبار نگهداری و دوباره وارد بازار می‌شود و همان دلال‌ها می‌خرند و دوباره وارد چرخه عرضه می‌کنند و نکته مهم‌تر این است که امروز لوازم خانگی در ایران از نظر استاندارد، طراحی و زیبایی قابل رقابت است. بنابراین واردات محصولات لوازم خانگی مدیریت شود.
حبیب‌ا… انصاری با بیان اینکه جز کمپرسور یخچال بیشتر محصولات لوازم خانگی در ایران تولید می‌شود، گفت: بیشتر قطعات در ایران تولید داخلی است؛ ازاین‌رو می‌توان گفت نزدیک به ۴۰ درصد از قطعات لوازم خانگی در ایران تولید می‌شود. این در حالیست که برخی افراد قطعات کامل یک محصول را وارد و مونتاژ می‌کنند. به طور قطع جواب این سوال مشخص است که چه کسانی این تخلفات را انجام می‌دهند و قطعات کامل یک محصول را وارد می‌کنند و به راحتی دستگاه‌های نظارتی می‌توانند جلوی آنها را بگیرند، اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است.
آیا برخی مونتاژکاری‌ها رانت دارد؟
یک عضو انجمن لوازم خانگی درباره تخلفاتی که در حوزه لوازم خانگی صورت می‌گیرد و به نوعی مانع از اجرای پویش حمایت از کالای ایرانی در این صنف می‌شود، به «کسب‌وکار» گفت: در حال حاضر افرادی به نام تولیدکننده در این بخش وجود دارند که بخشی از قطعات یک محصول لوازم خانگی را از یک گمرک و بخش دیگری را از گمرک دیگری وارد می‌کنند. گرچه این تخلفات بارها شناسایی شده و حتی در رسانه‌ها نیز منتشر می‌شود، اما با این افراد برخوردی نمی‌شود و همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند. این مساله نشان‌دهنده حضور افرادی دارای رانت در این صنف است. برای آگاهی از این واقعیت کافی است در بازار این محصولات حضور پیدا کنید.
فرهاد رهنما با انتقاد از رقابت نابرابر بین تولیدکننده‌های واقعی و شرکت‌هایی که از طریق مونتاژ صددرصد بازار را در اختیار گرفته‌اند، افزود: در مقابل مونتاژکارهایی که عوارض گمرکی را دور می‌زنند و با ترفندهایی بخشی از هزینه‌هایی که باید به دولت پرداخت کنند را نمی‌پردازند، تولیدکننده‌های واقعی وجود دارند که سود تسهیلات ۲۷ درصدی، مالیات ارزش‌افزوده، بیمه و… را پرداخت می‌کنند و با هزینه‌های بالایی مواجه هستند و توان رقابت با واردکننده‌ها را ندارند.
او با تاکید بر اینکه برخی محصولات همچون بخاری، آبگرمکن و اجاق گاز صددرصد داخلی است، تصریح کرد: برخی یخچال‌های کوچک تا ۹۰ درصد در داخل تولید می‌شود، اما هستند شرکت‌هایی که تمام قطعات این محصول را وارد می‌کنند. آنها همان تولیدکننده‌هایی هستند که از ارز دولتی برخوردارند و با رانت‌های وارداتی تعرفه‌ای نمی‌پردازند و قطعات کامل حتی به نام قطعات منفصله وارد و در ایران به هم متصل می‌شدند.
سوءمدیریت مانع حمایت از کالای ایرانی
رهنما به عنوان رئیس دوره‌ای اتاق فکر اصفهان با نگاهی به راهکارهای علمی که برای حمایت از کالای ایرانی وجود دارد، گفت: اگر دولت به دنبال حمایت از کالای ایرانی است در قبال درصد تولید داخلی محصولات به تسهیلات بانکی استمهال دو ساله بدهد. البته روش‌های زیادی برای حمایت از کالای ایرانی وجود دارد، اما مساله نبود مدیریت درست در دولت برای اجرای آن است و تا زمانی که مشکل ساختاری است، نمی‌توان انتظار تقویت تولید داخلی را داشت.
او با تاکید بر اینکه در برخی تولیدات لوازم خانگی ایران داخلی‌سازی موفقیت‌آمیز بوده است، افزود: امروز در صنایع گرمازا چند شرکت مانند ایران‌رادیاتور، بوتان و پلار تولیدکننده واقعی هستند و در بخش تولید ال‌سی‌دی و یخچال‌ها بیشتر تولیدکننده‌ها مونتاژکار هستند و تولید داخلی واقعی نداریم. بنابراین اگر امروز کسی می‌خواهد جنسی وارد کند، تنها باید برای یک بازه زمانی کوتاه و به عنوان مقدمه تولید داخلی باشد نه اینکه همچنان به تولید زیرپله‌ای ادامه دهد.
این عضو انجمن لوازم خانگی با بیان اینکه به عنوان مثال تولیدکننده لوازم خانگی امسال تولید کولر آبی را متوقف و تولید آبگرمکن را کاهش داده‌اند دلایل آن را اینگونه توضیح داد: هزینه‌های بالای سود تسهیلات و تولید عامل کاهش تولید بوده است زیرا باید قطعات و مواد اولیه این محصولات چند ماه قبل‌تر تامین و انبار می‌شد و این مساله هزینه تولید را بالا می‌برد، بنابراین تصمیم گرفتیم تولید برخی از این محصولات را کاهش و برخی دیگر را متوقف کنیم، در حالی که این مشکلات برای شرکت‌های مونتاژکار وجود ندارد، این تولیدکننده‌های واقعی هستند که بیشترین سهم را در اشتغالزایی دارند و در شرایط سخت، کاهش تولید به تعدیل نیرو می‌انجامد و تنها به معنای بیکار کردن یک کارگر نیست، بلکه وارد کردن آسیب به یک خانواده است.
