دانشگاه ها و پژوهشگاه های نسل سوم، مراکزی هستند که از دانش محوری (نسل اول) و پژوهش محوری (نسل دوم) عبور کرده و به کار و ثروت آفرینی رسیده اند.
حرکت به سمت این دانشگاه ها از مدت ها قبل مطرح است؛ مراکز تحقیقاتی نسل سوم باید از تمرکز صرف روی آموزش و پژوهش دست بردارند و بتوانند به اشکال مختلف از جمله ارتباط با صنایع بخشی از هزینه های خود را تامین کرده و برای دانش آموختگان کارآفرینی کنند.
به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایرنا، دکتر محمدرضا موحدی روز یکشنبه در مورد توسعه دانشگاه های نسل سوم و اقدامات وزارت علوم برای تسریع و تسهیل حرکت دانشگاه ها در این مسیر، گفت: بخشی از این مقوله، بحث فرهنگی است.
دکتر موحدی با بیان مثالی در مورد دانشجویان توضیح داد: فرهنگ کارآفرینی و فرهنگ توسعه فناوری باید وارد آموزش ها شود و آموزش به سمتی برود که دانشجویان توانمند و خلاق، رویکرد حل مشکل و مسائل را یافته و یاد بگیرند؛ به جای اینکه تاکید بر یادگیری حجم مطالب زیاد باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف گفت: باید توان دانشجو را برای مواجهه با مسائل زیاد کنیم؛ نه اینکه راه حل مساله را مستقیم به او یاد دهیم.
«همچنین لازم است رویکرد آموزشی متفاوتی با بازنگری در دوره های آموزشی داشته باشیم و دانشجو را آماده کنیم تا در فضای حل معضلات جامعه فعالیت کند. آموزش های کارافرینی، مهارت های نرم، کار کردن در محیط کار و کارخانه، اثرگذاری و تعامل از جمله مولفه هایی است که باید دنبال شود و در مدرسه اشتغال شریف آنها را دنبال می کنیم».
به گفته موحدی، دانشجویان باید همزمان با آموزش علاوه بر مهارت های فنی، مهارت های اجتماعی و اقتصادی را نیز فرا بگیرند و وزارت علوم می تواند دانشگاه ها را به سوی آموزش این مهارت ها هدایت کند.
وی با اشاره به تاثیر دیگر حوزه آموزش عالی در جهت دهی به سوی توسعه دانشگاه های نسل سوم ادامه داد: تغییر در آیین نامه های ارتقای اعضای هیات علمی نیز بسیار مهم است و باید این رویکرد وجود داشته باشد که عضو هیات علمی با قراردادهای ارتباط با صنعت و ایجاد کارافرینی و کسب و کار و توانمندسازی دانشجویان نیز می تواند ارتقا یابد.
***سازمان ها مانند کالا با پژوهش برخورد می کنند
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه صنعتی شریف گفت: در مجموع باید از توانمندی های مختلف افراد گوناگون حداکثر استفاده را بکنیم، یک استاد در حوزه آموزش، یکی در توسعه فناوری و یکی در انجام ارتباط قرارداد با صنعت مهارت دارد و همه نباید روند ارتقا را به یک شکل طی کنند.
وی همچنین به موانع قانونی در حوزه های مختلف برای توسعه دانشگاه های کارآفرین اشاره کرد و گفت: این موضوع معضل جاری ماست؛ سازمان ها مانند کالا با پژوهش برخورد و فکر می کنند یک قرارداد صنعتی بین دانشگاه با صنعت مانند قرارداد خرید کالا از مرکز یا کارخانه برای یک سال است. ماهیت قراردادهای پژوهشی در حوزه های اداری کشور به خوبی درک نشده است که جنس آن، نوع خروجی و نوع ارزشگذاری اش فرق می کند.
***پژوهش های بنیادی و کاربردی در اولویت هستند
دکتر موحدی در مورد اولویت های پژوهشی در این دانشگاه توضیح داد: علاقه به انجام مجموعه ای از پژوهش های بنیادی و کاربردی در دانشگاه وجود دارد.
وی ادامه داد: هم تلاش هایی در زمینه حرکت در مرزهای دانش انجام می شود و هم پژوهش های کاربردی؛ زیرا با تنوعی از اعضای هیات علمی و رشته ها و زمینه های مختلف روبرو هستیم.
عضو هیات علمی دانشکده مکانیک دانشگاه صنعتی شریف گفت: اعضای هیات علمی یا دانشکده هایی که در حوزه علوم پایه کار می کنند، نمی توانند مستقیم در طرح های کاربردی مشارکت داشته باشند و بیشتر فعالیت های آنها ناظر به آینده و توسعه علم است؛ اما دانشکده های مهندسی می توانند مستقیم در طرح های کاربردی حضور داشته باشند. بنابراین مجموع پژوهش های کاربردی و بنیادی یک اکوسیستم (زیست بوم) است و همه این طرح ها باید در دانشگاه حضور داشته و حمایت شوند.
***طرح های کاربردی باید با همکاری دستگاه های متولی انجام شود
وی در مورد کمبود بودجه و دشواری اختصاص منابع مالی به همه پژوهش ها پاسخ داد: ما از فعالیت های پژوهشی همه اعضای هیات علمی که منجر به دستاوردهای ارزشمند باشد، حمایت می کنیم.
«این فعالیت ها می تواند در حوزه تولید مقالات علمی و حرکت در مرز دانش باشد که خیلی ارزشمند است و می دانیم هم به توسعه علمی کشور کمک می کند و هم ناظر به حضور کشور در صحنه فناوری آینده است».
دکتر موحدی با وجود این، بر ضرورت حمایت دستگاه های متولی از پژوهش های کاربردی تاکید کرد و گفت: در توسعه فناوری های کاربردی، دستگاه متولی هم با دانشگاه باید مشارکت داشته باشد و در اینصورت پژوهش به نتیجه می رسد. اگر دانشگاه مستقل در حوزه ای تحقیق کند و از آن استفاده نشود، در نهایت پژوهش نتیجه ای عاید کل کشور نمی کند.
وی تصریح کرد: بیشتر منابع مالی تحقیق های کاربردی باید از سمت سازمان های متولی به دانشگاه تزریق شود، البته فقط هم تامین مالی کافی نیست بلکه مشارکت کلی دستگاه ها لازم و در واقع این بحث دوطرفه بین دانشگاه ها و سازمان های متولی است.
***درامدهای اختصاصی شریف معادل نصف درامد بودجه دولتی
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه صنعتی شریف در مورد توسعه دانشگاه های نسل سوم و آماده بودن دانشگاه ها برای تبدیل شدن به این نوع از مراکز نیز گفت: همه دانشگاه های کشور از ابتدا تا سه دهه قبل به طور سنتی دانشگاه های نسل یک و دو بودند.
وی ادامه داد: دانشگاه ها تا حدود سه دهه قبل آموزش محور بودند، بعد پژوهش در آنها اهمیت یافت که افزایش نرخ رشد علمی را مدیون همین اهمیت در نسل دوم دانشگاه ها به پژوهش هستیم.
دکتر موحدی اما با تاکید بر مولفه کارآفرینی و ارزش آفرینی در دانشگاه های نسل سوم گفت: این دانشگاه ها با استقلال بیشتری منابع مالی مورد نیاز را از نتیجه دستاوردهای خود تامین می کنند.
وی با اشاره به مرکز کارآفرینی و مرکز رشد برای توسعه کارافرینی در دانشگاه شریف در مورد درامدهای این دانشگاه یادآور شد: درامد دانشگاه ها به طور کلی چند بخش است؛ بخشی درامد هزینه ای است که بودجه تخصیص یافته از سوی دولت است و بخشی درامدهای اختصاصی. می توانیم بگوییم درامدهای اختصاصی ما تقریبا از نظر مرتبه معادل نصف درامد بودجه دولتی است.
دکتر موحدی تصریح کرد: این درامدها از محل قراردادهای ارتباط با صنعت به دست می آید؛ ولی حالت بودجه ای ندارد و در دانشگاه به شکل بودجه خرج نمی شود. بلکه صرف انجام پروژه های تحقیقی و صنعتی دیگر می شود؛ البته درصدی از آن بالاسری دانشگاه است که مستقیم به حساب دانشگاه واریز می شود.
علمی**۹۱۵۷*۲۰۱۷