عقب نشینی خریداران از بازار ارز

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، به عقیده کارشناسان اقتصادی برخی از کارشناسان قیمت ارز در سال ۱۴۰۰ بستگی به عوامل مختلفی از جمله انتخابات ریاست‌جمهوری و بازگشت پول‌های بلوکه شده به کشور دارد. از طرفی دیگر به گفته فعالان بازار خواسته آمریکا این است که ایران به برجام برگردد و ایران هم در مقابل تقاضای رفع تحریم‌ها، آزادسازی تجارت و آزادی معاملات بانکی را دارد و همین امر توافق را سخت کرده است. متأسفانه مدیران مذاکره‌کننده ما صحبتی از غرامت هم نکرده‌اند. آمریکا خودش از برجام خارج شد و‌ تحریم‌های یک‌جانبه‌ای هم بر علیه ایران وضع کرد که ضررهایی هم متحمل شد.

در همین رابطه دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و عراق می‌گوید با وجود شرط دشواری که دولت عراق بر سر راه شرکت‌ها گذاشته اما پول‌های ایران در عراق امکان جابجایی پیدا کرده‌اند. سید حمید حسینی اظهار کرد: در سال‌های گذشته یکی از بهانه‌هایی که دولت عراق در تسویه نکردن پول‌ حاصل از صادرات ایران داشت، تحریم‌های آمریکا بود اما در هفته‌های گذشته، گشایش‌هایی در این زمینه رخ داده و حتی صحبت از دادن یک مهلت ۱۲۰ روزه به عراق مطرح شده است.

مهدی میرزایی کارشناس بازار سرمایه اما در رابطه با تحقق برجام و نتیجه آن در بازار می گوید: در رابطه با برجام دو نکته وجود دارد، اول اینکه، با موضع گیری‌های، دو طرف، تحقق برجام هنوز مشخص نیست و حتی اگر بازگشت ایران به برجام اتفاق بیفتد و طبق گفته‌ها دلار در کانال ۱۵ – ۱۶ هزار تومان برسد، در این صورت نیز، شاخص بازار سرمایه، مانند اوایل تابستان ۹۹ که نرخ ارز ۱۵ – ۱۶ هزار تومان بود، باید به بالاتر از محدوده یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد برسد.

همچنین علی مطیعی کارشناس اقتصادی، در خصوص نرخ احتمالی دلار در سال ۱۴۰۰ اظهار کرد: برای رسیدن به آرامش در بازار‌های مختلف باید بازار ارز به تعادل برسد. یعنی همه مسائل در بازارهای مختلف بستگی به قیمت ارز دارد. مطیعی ادامه داد: در صورتی که دولت قصد کاهش نرخ ارز را قبل از انتخابات داشته باشد، این جو خبری را باید گسترش دهد. از این رو می تواند قیمت دلار را به این واسطه کاهش دهد. علت این که در چنین امری ورود نکرد، نامناسب بودن موقعیت زمانی این خبر نسبت به انتخابات است. همچنین ما فاصله زمانی بسیاری تا انتخابات داریم.

وی ادامه داد: یکی از عوامل تاثیر گذار در حجم نقدینگی و تورم و به مراتب نرخ ارز، محدودیت‌های بین الملی است که در مدت زمان های مختلف نرخ ارز را افزایش داد. با توجه به برخی از مسائل اقتصادی پیش رو در کشور، به نظر می رسد دلار سال آینده کاهشی نشود. قیمت دلار بین ۲۱ تا ۲۳ هزار تومان قیمت واقعی است.

احتمالات کاهش نرخ ارز

هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی

در رابطه با تغییرات و نوسانات نرخ ارز در وهله اول باید تکلیف این نکته را روشن کرد که قیمت ارز بر اساس مابه التفاوت تورم داخل کشور به تورم کشورهایی تعیین می شود که با آنها مراودات و مبادلات کالا داریم. اگر این منطق را بپذیریم که عمدتا در مبانی علم اقتصاد همین منطق وجود دارد قیمت فعلی قیمت واقعی نرخ ارز نیست و قیمت واقعی نرخ ارز کمتر از ۲۰ هزار تومان است. اما چرا قیمت ارز در این تقریبا یک سال گذشته با نوسان روبرو بوده و به بالای ۳۰ هزار تومان رسیده است دلایل بسیاری دارد.

متغیرهای غیراقتصادی و اصلی ترین متغیر تعیین کننده خروج آمریکا از برجام و اخلال در مبادله پولی و کاهش صادرات نفت و در مجموع اخلال در تراز تجاری کشور بوده که قیمت ارز را هم تحت تاثیر قرار داده است.  مشخص است هر یک از این عوامل وقتی کمرنگ شوند یعنی آن حبابی که در نرخ ارز وجود دارد تخلیه خواهد شد. از زمانی که ترامپ کاخ سفید را ترک کرد و بایدن به قدرت رسید انتظار بر این بود که بازگشت آمریکا به برجام در زمان کوتاهتری انجام شود. اگر به نقل و انتقال رئیس جمهور جدید و قدیم به دقت نگاه بیاندازیم متوجه خواهیم شد که بعد از رفتن ترامپ شاهد افزایش نرخ ارز نبودیم و سیر کاهشی قیمت را داشتیم. بعد از بیرون رفتن ترامپ از برجام در ۱۷ اردیبهشت سال ۹۷ شرایط جهش نرخ ارز فراهم شد و ما از سال ۹۷ تا الان شاهد جهش‌های پیاپی نرخ ارز بودیم، در حالی که در همه دولت‌ها اگر به شکل یک منطق به آن نگاه کنیم معمولا شروع و پایان دولت‌ها حداکثر سه برابر بر نرخ جهش ارز تاثیر روانی دارد. ولی در این دولت این تاثیر بیشتر شد که اصلی‌ترین دلیل آن هم نوع تحریم‌ها و اقداماتی بود که دونالد ترامپ در پیش گرفت.

به نظر می رسد مذاکرات چهارشنبه آینده و هر گونه مذاکراتی که منجر به این شود که برجام احیا شود موجب خواهد شد تا نقل و انتقالات ارزی و صادرات و واردات کشور به روال عادی بازگردد و سیر کاهشی نرخ ارز ادامه پیدا کند. هر خبری در رابطه کاهش تنش بین ایران و غرب و احتمال احیای برجام می تواند اثر مثبت بر روی کاهش نرخ ارز و تعدیل نرخ ارز داشته باشد.

بنابراین اگر خوشبینانه فرض کنیم که بایدن به برجام برگردد، بیانگر این مطلب است که اولا فروش نفت ما به روال عادی باز می‌گردد در ثانی نقل و انتقال ارزی بهبود می‌یابد.  اگر این دو امکان فراهم شود در عرضه ارز که در دو سال گذشته اخلال ایجاد شده بود، این اخلال برداشته می‌شود و وقتی عامل اخلال برداشته شود و عرضه ارز به روال عادی برگردد، طبیعی است که قیمت ارز باز هم از وضعیت فعلی امروز بیشتر کاهش پیدا کند.