شرایط کاهش نرخ تورم

سرمقاله

فضای حاکم بر اقتصاد ایران مستعد افزایش تورم است. دلیل اصلی رشد تورم نوسانات شدید نرخ ارز است. در ماههای اخیر روند صعودی نرخ ارز منجر به ایجاد بستری برای رشد تورم شده است. روند تصاعدی نرخ ارز نیز به عوامل مختلفی بستگی دارد که عوامل خارجی در ماههای اخیر دلیل اصلی آن است. با افزایش نرخ ارز تمامی بازارها بخصوص بازار کالاهای اساسی دستخوش تحول و رشد قیمتها می شوند. وابستگی اقتصاد به درآمدهای ارزی بسیار زیاد است. بنابراین طبیعی است که افزایش نرخ ارز بر بازارهای مختلف تاثیر بگذارد. از سوی دیگر به رغم اعلام بانک مرکزی و آمارهای رسمی در رابطه با کنترل تورم، شواهدی دال بر کاهش تورم دیده نمی شود. سازوکارهای مهار نرخ ارز موفق عمل نکرد و در ماههای اخیر سرعت رشد بسیار تشدید شد.
حال باید منتظر ماند و دید آیا بانک مرکزی با سیاست های جدید خود می تواند در کنترل و از همه مهم تر ثبات نرخ ارز موفق عمل کند یا خیر. این در حالی است که پیش بینی ها از شرایط اقتصادی ایران نشان می دهد با توجه به مشکلات خارجی ایجاد شده ممکن است روند رشد نرخ ارز در ماههای آینده ادامه یابد. بنابراین رشد تورم و افزایش آهنگ رشد تورم دور از انتظار نخواهد بود. تشدید تحریم ها بخصوص بعد از تحولات چند ماه اخیر نیز مزید بر علت شده است. همچنین با توجه به نزدیک شدن به ایام پایان سال تقاضا برای ارز بیشتر خواهد شد و این اتفاق به افزایش قیمت ارز منجر می شود.
اگر دولت واقعا تصمیم به مدیریت و کنترل تورم در اقتصاد دارد باید عوامل اساسی تورم‌زا را در کشور مدیریت و اصلاح کند. اولین آنها تورم ساختاری است. تورم ساختاری به این معنی که در کشور هزینه ها و منابع کشور متعادل و همخوان نیستند. یعنی دولت هزینه‌های زیادی دارد. همیشه منابعی کمتر از هزینه ها دارد و مجبور است همه ساله برای تامین هزینه‌ها اقداماتی را انجام دهد که تورم‌زاست مثل استقراض از بانک مرکزی.
موضوع دیگری که ایجاد تورم در اقتصاد می‌کند نابسامانی‌های اقتصادی ناشی از شوک های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است که شرایط اقتصاد کشور را با بحران روبرو می کند مانند تحریم ها. تحریم ها که یکی از عوامل اساسی در اقتصاد کشور است گرچه ساختاری نیست و ناشی از مدیریت نیست اما همیشه اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داده و در دو بخش واقعی و غیرواقعی که همان بار روانی در جامعه هست تورم را به شدت بالا برد است.