شایلی قرائی
به گزارش کسب و کار نیوز، در سایه نبود نظارت بر قیمت ها بازار لبنیات یکی از بازارهایی است که بیشترین افزایش قیمت ها را داشته است. آشفتگی در عرضه شیرخام به عنوان اصلی ترین ماده اولیه تولید لبنیات موجب شده است تا قیمت این اقلام لحظه ای افزایش پیدا کند و سهم خرید لبنیات در سبد خرید خانوارها کاهش زیادی داشته باشد.
افزایش قیمت ها در بازار لبنیات در حالی ادامه دارد که دبیر ستاد تنظیم بازار از تذکر جدی به انجمن صنایع لبنی برای جلوگیری از افزایش قیمت خبر داد و گفت که اگر واردکنندگان کالاهای اساسی، کالای خود را بیش از یک ماه در گمرکات کشور نگهداری کنند، کالا تحویل سازمان اموال تملیکی می شود و به عنوان کالای متروکه با ضوابط مربوطه در شبکه توزیع قرار میگیرد. این طور به نظر می رسد که مسئولان به جای رصد بازار و برخورد با متخلفان فقط هرازگاهی به ارائه آمار بازرسی بسنده میکنند، اما در عمل شاهد هستیم که اتفاقی از نظر کنترل قیمتی در بازار نمیافتد و یا پس از واکنش رسانهها به گران شدن برخی اقلام اقدام به صدور اطلاعیه و اولتیماتوم میکنند که فقط جنبه نمایشی دارد و دردی را دوا نمیکند.
کارشناسان بازار بر این باورند که تغییر قیمت لبنیات در حدی است، که اگر نتوانیم آن را مهار کنیم، بر روی سلامت مردم نیز مؤثر خواهد بود و تغذیه ناسالم سبب شیوع بیماری در جامعه میشود، در شرایط کنونی مردم برای تأمین شیر، ماست و لبنیات موردنیاز بهشدت تحتفشار هستند.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که با وجود افزایش چندبرابری هزینه های تولید، کارخانه های لبنی چاره ای جز افزایش قیمت یا تعطیلی واحدهای لبنی خود نداشتند، اما با شرایط فعلی اقتصاد و کاهش قدرت خرید خانوار انتظار می رود که سیاست گذاران اقتصاد تدابیری برای رفع این بحران بیاندیشند به طوریکه حداقل سه قلم اصلی فرآورده لبنی اعم از ماست، شیر و پنیر را با قیمت مناسب در اختیار ۴ دهک ضعیف جامعه قرار دهند.
در همین رابطه علی احسان ظفری مدیرعامل اتحادیه تعاونی های لبنی با اشاره به دلایل گرانی قیمت لبنیات در بازار اظهار کرد: با توجه به افزایش قیمت نهاده های دامی، شیرخام، حمل و نقل و سایر مواد اولیه قیمت محصولات لبنی به ناچار ۲۵ درصد افزایش یافته است. وی با اشاره به تاثیرات سو افزایش قیمت لبنیات در بازار افزود: هرچه قدر قیمت لبنیات افزایش یابد، تقاضا برای خرید در بازار کاهش می یابد که این امر آسیب جدی به صنعت وارد می کند.
این در حالی است که وزارت بهداشت هم در آبانماه گذشته با موج اولیه افزایش قیمت شیر و لبنیات، از افزایش قیمتها انتقاد کرد و نسبت به تبعات منفی آن بر روی سلامت هشدار داد. ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت، با اشاره به اینکه، “میزان مصرف سرانه شیر و فرآوردههای لبنی یکی از شاخصهای مهم توسعه اقتصادی اجتماعی است”، گفته بود: «افزایش رشد، ارتقای هوش و قدرت فراگیری، افزایش توان کاری، افزایش طول عمر و پیشگیری از کار افتادگی زودهنگام، از مزایای مصرف روزانه شیر ولبنیات است.»
سخنگوی وزارت بهداشت، مصرف سرانه شیر و فراوردههای آن در ایران را ۱۹۰ گرم در روز عنوان کرده بود که به گفته او از مقدار توصیه شده یعنی ۲۵۰ گرم بسیار کمتر است. به گفته حریرچی ۹۰ درصد از مردم ایران کمتر از حد نیاز کلسیم دریافت میکنند.
تحمیل گرانی به مردم
آلبرت بغزیان، اقتصاددان
افزایش قیمت ها به دلیل نبود نظارت بر بازارها و کوتاهی دولت اتفاق افتاده است. بارها به این مورد اشاراه کرده ایم که ناتوانی دولت در مدیریت بازارها موجب گرانی کالاهای اساسی شده است. لبنیات هم یکی از مهم ترین و اصلی ترین اقلام سفره خانوارهاست که مدتهاست در رابطه با تنظیم بازار آن انتقاداتی وجود دارد.
کالاهای اساسی اعم از مرغ، گوشت، تخم مرغ، لبنیات، میوه و سبزی، برنج و…. درگیر افزایش قیمت بسیار بالایی شده اند و از آنجایی که این اقلام نیاز ضروری و روزانه مردم هسند باید تحت نظارت شدید و تدابیر حمایتی قرار داشته باشند. اما در یک سال اخیر بازارها بخصوص بازار کالاهای اساسی دستخوش رشد بی سابقه قیمت ها شده که سهم این کالاها را در سبد خانوار به شدت کاهش داده است. دولت نباید اجازه میداد قیمتها به قدری افزایش پیدا کند که داد مردم درآید و بعد به فکر کنترل آن افتد. سادهترین مثال آن همین وضعیت قیمت مرغ است. در همه موارد دولت میتوانست مدیریت کند و نکرد.
وقتی قیمت ارز بالا رفت، نرخ همه کالاها افزایش یافت، اما مشخص نیست که چرا نرخ کالاها چند باره و هفتگی افزایش مییابد مثلا چرا تا سه ماه پیش که دلار هم بالا بود چرا شویندهها گران نشد، اما حالا میگویند که با این قیمت تولید شوینده صرف نمیکند. وقتی در مهرماه کالاها دو سه باره گران شده چرا قیمتها باید دوباره در آبان ماه افزایش بیابد. به هر حال کنترلی بر تورم نیست.
در سطوح مختلف بخصوص افزایش قیمت کالاها دولت باید وارد عرصه شود و به مردم توضیح بدهد که چرا وضعیت اقتصادی کشور به چنین آسیبهای دچار شده است. نکته قابل توجه این است که متاسفانه وزارتخانه های مختلف دولت همانند اقتصاد، صنعت یا رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، هیچ گونه اظهار نگرانی نمیکنند. این مساله اکنون موجب بیاعتمادیای گسترده در سطح جامعه شده است که البته به آسانی نیز قابل بازگشت نخواهد بود.