جهش تورم مواد غذایی

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، ‌براساس اطلاعات متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب در مناطق شهری کشور مربوط به آبان ٩٩ از ۵۳ قلم خوراکی منتخب، تعداد ۳۲ قلم، درصد تغییر سالانه بالاتر از نرخ تورم نقطه‌ای کل کشور ۴۶.۴ درصد داشته‌اند. براساس اطلاعات متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب در مناطق شهری کشور مربوط به آبان ١٣٩٩ در گروه نان و غلات، برنج ایرانی درجه یک با ٩,٢ درصد، برنج خارجی درجه یک با ٧.٩ درصد و شیرینی خشک با ۵.٩ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند.

وقتی تورم افزایش پیدا می‌کند، خانوارهای درون هر دهک، لازم است سهم بالاتری از درآمد (هزینه) سرانه خود را برای جبران قیمت‌ها تخصیص دهند تا به سطح مطلوبیت قبل از تغییر قیمت‌ها دست یابند. این یعنی ما شاهد یک اثر توزیعی تغییر قیمت‌ها بر ساختار سبد خانوار خواهیم بود. مطالعات روی ساختار هزینه درآمد خانوارها نشان می‌دهد که دهک‌های هزینه‌ای پایین‌تر، در مقایسه با دهک‌های بالاتر، در مواجهه با این تغییرات قیمتی، ناچارند سهم بیشتری از درآمد خود را جهت جبران تغییر قیمت‌ها برای حفظ مطلوبیت پیشین خود هزینه کنند. اما با توجه به محدودیت تخصیصی اغلب خانوارهای کم‌درآمد به دلیل محدودیت شدید در افزایش درآمد، نابرابری به شکل محسوسی افزایش می‌یابد. این نابرابری به‌ویژه هنگامی‌که در تامین کالاهای ضروری خود را نشان دهد، اثرات مخرب اجتماعی آن به‌مراتب بیشتر خواهد بود.

خودتحریمی و رشد تورم

آلبرت بغزیان، اقتصاددان

کشورهایی که در سطح ایران هستند نظیر ترکیه که به لحاظ جمعیتی شبیه ایران است یا حتی کشورهایی که از ایران از همه نظر پایین‌تر هستند نظیر پاکستان، افغانستان و عراق و حتی سوریه هم میزان تورم‌شان اینگونه نیست که مردم ما هر ماه شاهد رشد این چنینی تورم هستند. در تمام زمینه ها اعم از اقلام خوراکی شاهد تورم هستیم. این تورم نه تنها سالانه بلکه هر ماه اتفاق می افتد و با این قیمت ها هر روز سبد خرید اقلام خوراکی کوچک و کوچکتر شده است. این در حالی است که احتکار، عدم کارایی مدیران و زد و بندها در بازار آزاد بیش از تحریم‌ها به اقتصاد ایران ضربه زده و ما بیشتر در شرایط خودتحریمی هستیم تا تحریم خارجی.

اگر عوامل رشد نرخ تورم مواد غذایی را دسته بندی کنیم در ابتدا این موج افزایش قیمت با رشد نرخ ارز آغاز می‌شود که خود ناشی از دو عامل اعمال محدودیت‌های تحریم و برنامه‌های بانک مرکزی است. پس از ارز، سوءاستفاده برخی از تولیدکننده‌ها باعث رشد نرخ تورم می‌شود. برهمین اساس در برخی از محصولات شاهد افزایش قیمت حتی بیش از نرخ ارز هستیم.

در واقع وقتی قیمت تمام شده تولید افزایش می‌یابد، برخی از تولیدکننده‌ها با این بهانه که تولید مقرون به صرفه نیست، قیمت‌های بالاتری را طلب می‌کنند، درحالی که هزینه‌های آن‌ها به آن میزان بالا نرفته است. یک مثال روشن از این وضعیت در صنعت خودروسازی وجود دارد که با هر نوع محاسبه‌ای هزینه تمام شده تولید خودرو کمتر از رقمی است که خودروسازان اعلام می‌کنند.