خیز دلار برای کانال شکنی جدید

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، افزایش بی سابقه نرخ ارز در حالی رخ می دهد که عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی در میانه مرداد‌ماه وعده داده بود که نرخ ارز به‌ زودی و حتی ظرف چند روز به‌شدت کاهش خواهد یافت. او همچنین از مردم خواست برای حفظ سرمایه‌هایشان وارد بازار ارز نشوند چراکه این بازار حبابی است. روزی که همتی این سخنان را اعلام می‌کرد دلار در بازار تهران در کانال ۲۲ هزار تومانی بود و اکنون با گذشت کمتر از ۲ ماه، دلار به‌سرعت خود را برای ورود به کانال ۳۰ هزار تومان آماده می‌کند.

نرخ برابری دلار در بازار ارز ایران ترمز بریده است. موضوع بر سر افزایش بهای دلار در بازار ارز ایران نیست. موضوع بر سر کاهش ارزش پول ایران است. کاهش ارزشی که خود را در همه دادوستدهای مالی نشان می‌دهد. خواه طلا باشد، خواه ارز و خواه بازار کالاهای اساسی و لوازم خانگی.

تاثیرپذیری تمام بازارها از دلار

کامران ندری، کارشناس اقتصادی

موضوع افزایش قیمت ارز را نباید به تنهایی لحاظ کرد بلکه می‌توان گفت علاوه بر ارز موج جدید افزایش قیمت در اغلب حوزه‌ها که طی چند ماه اخیر شاهد آن بوده ایم اتفاق خواهد افتاد. تاثیرپذیری تمام بازارها حتی بازار کالاهای اساسی و مایحتاج روزنه مردم از رشد نرخ ارز انکار ناپذیر است. بنابراین ورود نرخ ارز به نرخ بی سابقه ۳۰ هزار تومانی می تواند موج جدیدی از تورم را مهمان بازارهای کشور کند. البته باید به این نکته اشاره داشت که علاوه بر ارز، موج جدید افزایش قیمت در اغلب حوزه‌ها که طی چند ماه اخیر به وجود آمده، منشأ داخلی هم دارد.

به هر ترتیب بخشی از منشأ رشد نرخ ارز مربوط به عرضه ارز است و محدودیت‌هایی که درباره عرضه ارز با آن مواجه هستیم. صادرات کاهش یافته و ارز حاصل از صادرات قبلی نیز به سختی وارد کشور می‌شود. دلایل عمده این رشد نرخ دلار و طلا، عوامل برون‌زاست که درباره آن کاری نمی‌توان کرد. تحریم‌ها و کرونا مسبب اصلی این شرایط در بخش عرضه هستند. در کشور ما فرایند جهش نرخ ارز موجب شد تا به یک‌باره قیمت مواد اولیه تولیدی افزایش شدیدی پیدا کنند و شرکت‌ها با تنگنای اعتباری در تأمین سرمایه در گردش مواجه شوند. این امر به این دلیل رخ داد که در سال‌های گذشته سیاست تثبیت نرخ ارز در شرایطی که کشور تورم‌های دورقمی داشت اتکای زیادی به واردات مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای که سود سرشاری را برای واردکنندگان ایجاد می‌کرد، رقم زد. همچنین جهش نرخ ارز به یک‌باره این افزایش قدرت خرید را از بین برد و انتظارات تورمی را بیدار کرد.

در سمت تقاضا نیز به سبب نگرانی‌هایی که مردم نسبت به آینده دارند و انتظار تورمی که وجود دارد، کسی تمایلی به نگهداری ریال ندارد و همه به دنبال آن هستند که دارایی خود را به یک دارایی دیگر تبدیل کنند‎. هر چیزی به‌جز ریال. کنترل این وضعیت بسیار سخت است. زیرا منشأ آن روانی است و بنابراین تنها مسئله‌ای که به ذهن می‌رسد، بازی‌کردن با نرخ بهره است. البته نرخ بهره در کشور تبدیل به تابو شده و چندان نمی‌توان روی آن مانور داد زیرا تمایلی برای استفاده از این ابزار وجود ندارد.