زیان بانک ها از کارتخوان های فاقد تراکنش

شایلی قرائی

به گزارش کسب و کار نیوز، بنابراین دستگاه های کارتخوانی که در کاه تعداد تراکنش های قابل قبولی ندارند از گردونه فعالیت خارج خواهند شد. این در حالی است که به عقیده کارشناسان اقتصادی شفاف سازی مالی حساب ها، پیشگیری از پولشویی، توسعه بانکداری الکترونیک، جلوگیری از حمل و نقل وجوه و کاهش هزینه های سنگین چاپ اسکناس از جمله مزایای دستگاههای کارتخوان است.

گزارش شاپرک حاکی از این است که تعداد کارتخوان‌ها در ایران در دی ماه سال گذشته از مرز ۸ میلیون دستگاه فعال گذشته است. بر اساس اعلام شاپرک، بی تفاوتی پذیرندگان و استقبال از افزایش دستگاه پایانه فروش به دلیل ارزش نمایشی آن و الزام شرکت‌های پرداخت الکترونیک به نصب دستگاه کارتخوان باعث تشدید پدیده تعدد کارتخوان نصب شده در فروشگاه‌ها شده تا جایی که امروزه در هر فروشگاه دو یا چند دستگاه کارتخوان وجود دارد و برخی صرفا بدون استفاده رها شده‌اند که این مسئله دامنه کارتخوان کم تراکنش و فاقد ترکنش را افزایش داد است. بعد از آغاز مدیریت و ساماندهی این دستگاه‌ها از فروردین سال جاری، دوباره تعداد دستگاه‌های کم تراکنش و فاقد تراکنش از خرداد ماه روندی افزایشی داشته تا جایی که میزان آنها در سه ماهه اخیر رشد بسیار زیادی داشته و هم اکنون بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه کارتخوان کم تراکنش و فاقد تراکنش در شبکه پرداخت وجود دارد

محمدرضا جمشیدی، دبیر کانون بانک های خصوصی در این رابطه می گوید: قطعات این دستگاه ها وارداتی است و قیمت آن بسیار بالا رفته است. وقتی بانک ها از این راه درآمد ندارند چرا باید هزینه کنند. وی گفت: قرار بود این دستگاهها در دست کسانی که محل استقرار مطمئن و مشاغل تعریف شده ای دارند، قرار گیرد اما حالا حتی در دست متکدیان نیز دیده می شود.

جمشیدی اظهار داشت: شرکت هایی که مسئول ارایه این دستگاهها هستند، از بانک ها کارمزد می گیرند و سود می کنند. با شیوع کرونا داوطلب برای دریافت پوز زیاد شده و هزینه برای بانک ها بالاتر رفته است. به گفته دبیر کانون بانک های خصوصی، در حال حاضر با افزایش دستگاههای کارمزد و بیشتر شدن تعداد تراکنش ها ادامه این روند برای بانک ها به صرفه نیست.

اکنون بیش از ۳ میلیون دستگاه پوز بانکی در مغازه‌های کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و این رقم بالا به خاطر آن است که از هوشمندسازی بهره کافی گرفته نشده و این مساله هزینه‌های بسیاری به کشور تحمیل می‌کند.

چالش بانک ها با کارمزد کارتخوان ها

علی اصغر پورمتین، کارشناس بانکی

روند واگذاری دستگاههای کارتخوان در چند سال اخیر درست نبوده و در دست هر فرد یک تا دو دستگاه کارتخوان وجود دارد که حتی با اجاره دادن آنها کسب درآمد می کند. در حال حاضر بانک مرکزی توانایی اختصاص ارز برای واردات قطعات دستگاههای کارتخوان را ندارد و باید ارز مرد نیاز از بازار آزاد و با دلار ۳۰ هزار تومانی تامین شود که با توجه به هزینه های بسیار بالایی که شبکه بانکی با آن مواجه است دیگر مقرون به صرفه نیست. به عبارتی واگذاری این دستگاهها باید تراکنش به نفع بانک ها ومقرون به صرفه باشد چراکه قطعات این دستگاهها بسیار کمیاب و هزینه های آن بسیار گران است.

امروز شرایطی در واگذاری این دستگاهها وجود دارد که حتی میوه فروش های دوره گرد، دست فروشان، متکدیان و بسیاری از افرادی که مشاغل رسمی ندارند نیز بدون مجوز و از طریق اجاره کردن دارای این دستگاهها هستند. همچنین اکنون در یک بقالی کوچک گاهی دیده می‌شود که پنج تا شش دستگاه پوز وجود دارد که این موضوع هزینه‌های زیادی را برای کشور ایجاد می‌کند. از آن‌جا دستگاه‌های کارتخوان از خارج کشور وارد می‌شوند با توجه به شرایط تحریم و افزایش نرخ ارز هم اکنون تهیه آن‌ها با سختی و محدودیت‌هایی همراه است. در این شرایط بانک‌ها باید هم هزینه تراکنش‌ها و هم اجاره این دستگاه را به شرکت‌های پی‌اس‌پی بدهند.

مورد دیگری که می توان به ان اشاره کرد این است که برخی معتقدند با افزایش کارمزدها می توان این هزینه ها را جبران کرد. اما بانک ها مجوزی برای افزایش کارمزدها ندارند و اصلا اجرای آن امکان پذیر نیست. علاوه بر این شاید وقت آن رسیده باشد که بانک‌ها بخشی از هزینه‌های اجاره و نگهداری ابزارهای کارت‌خوان خود را از پذیرندگانی که گردش موجودی کافی برای تأمین هزینه‌های بانک ندارند، دریافت کنند و امتیاز تقبل هزینه‌های اجاره و نگهداری ابزارهای کارت‌خوان را فقط برای پذیرندگانی که از گردش موجودی کافی برخوردارند در نظر بگیرند. نکته مهم این است که متأسفانه تصور درست و دقیقی از تعریف و منافع رسوب پول نزد بانک‌ها در جامعه ما وجود ندارد؛ بسیاری از مردم فکر می‌کنند اگر پولشان تنها یک ساعت هم در بانک بماند، بانک از این پول درآمدهای کلان کسب می‌کند.