این کسبوکارها دارالترجمهها، آموزشگاههای زبان و… هستند که رشد ارائه خدمت آنها به نوعی نشاندهنده افزایش مهاجرت از ایران است. این روزها کسبوکارهای آنلاین بیش از هر زمان دیگری با بحران کاهش و افت فروش مشتریان روبهرو هستند. مانوئول اوهانجانیانس، بنیانگذار استارتآپ ایسمینار که در زمینه برگزاری آنلاین رویداد فعالیت میکند، در توئیتر خود خبر از کاهش بیش از ۷۰ درصدی فروش این کسبوکار آنلاین در دو ماه اخیر داده است. به نظر میرسد کسبوکارهای آنلاینی که توانسته بودند از دوره قطعی اینترنت جان سالم به در ببرند، بعد از دو ماه اخیر تحتتأثیر خبرهای تلخ و تند سیاسی به کما رفتهاند و فروش آنها با چالش جدی مواجه شده است. تا جایی که هفته گذشته «الوپیک» سرویس سفارش تلفنی خود را برقرار کرد تا شاید مشتریان به سرویسهای سنتی روی بیاورند. «کسبوکار» در گفتگو با کارشناسان، این مساله را بررسی میکند.
کندی روند رشد آنلاینها
عادل طالبی، دبیر انجمن صنفی کسبوکارهای اینترنتی
آبان ماه که فروشها بهدلیل قطعی اینترنت کلاً قطع شد؛ یعنی بعضی از فروشگاهها که ورودیهای آنها از گوگل و سوشالمدیا بود ۹۵ درصد کاهش فروش را تجربه کردند. حتی فروش کسبوکار آنلاین بنده نزدیک به ۹۷ درصد کاهش داشت چون ورودی اصلی ما گوگل و سوشالمدیا بود و عملاً فروش ما صفر شد؛ اما بعد از قطعی اینترنت فروشها تا حدودی برگشت. البته نه به این معنا که فروشها به دوره قبل از قطعی اینترنت برگشته باشد. در حال حاضر که با هم صحبت میکنیم، میزان فروشها هنوز به قبل از دوره قطع اینترنت نرسیده است و حدود ۸۰ درصد فروش قبل از قطعی اینترنت است؛ یعنی کاهش را داریم. البته ناگفته نماند که بعضی از بیزینسها اعلام کردند که میزان فروش ما تا حد قابل قبولی و به حدود ۹۰ درصد قبل از قطعی اینترنت برگشته؛ اما نکته مهم این بود که بسیاری از بیزینسها هستند که کمتر از ۷۰ درصد فروش قبل خود را دارند. البته این آمار مربوط به همه کسبوکارهای آنلاین نیست چون یکسری از بیزینسها را داریم که مردم مجبورند خرید کنند. بهطور مثال مردم برای خورد و خوراک مجبورند خرید قبل را انجام دهند. فروش چنین کسبوکارهای آنلاینی برمیگردد؛ اما کسبوکار ما که کتاب است برنمیگردد چون مردم دیگر حوصله و حس و حال کتاب خواندن را ندارند و دیگر خرید نمیکنند زیرا جو ناامیدی بر سیستم حاکم است. پس بیزینسهای مختلفی با حوزههای مختلفی در حال حاضر لطمه دیدهاند و کاهش فروش را تجربه میکنند. هرچند آمار دقیقی از این کاهش فروشها در دست نیست؛ ولی به جرات میتوانم بگویم بخش قابلتوجهی از فروشها کاهش یافته است. این در حالی است که ما در این ماه از سال باید افزایش فروش را شاهد میبودیم. روند رشد کسبوکارهای آنلاین در حال حاضر محدود و کند شده و عملاً این مساله که رشد نداریم به کنار، کاهش را نیز تجربه میکنیم. این اتفاق بیشتر بهدلیل جو ناامیدی و بیاعتمادی به فرداست که ما، مخاطبان و مصرفکنندگان نمیدانیم فردا چه اتفاقی میافتد. این فروش برای برخی از کسبوکارها برگشته و برای برخی برنگشته و برخی از کسبوکارها حتی افزایش هم داشته است، مانند دارالترجمهها و کسبوکارهایی که کار مهاجرت میکنند و کسبوکارهای آنلاینی که خدمات مشاوره مهاجرت میدهند. میزان فروش چنین کسبوکارهای آنلاینی سه برابر شده است. حتی برخی از این کسبوکارها طی این ماه اعلام کردهاند که نسبت به ماههای آبان و آذر، حجم پروندههایشان حتی سه برابر شده است. پس فروش برخی از بیزینسها بیشتر هم شده مثل کسبوکارهای آنلاینی که کار مهاجرت میکنند، دارالترجمهها و… حتی این کسبوکارها با رشد عجیب و غریبی مواجه شدهاند. آموزشگاههای زبان رشد بسیار خوبی را شاهد هستند زیرا مردم در پی آنند که زبان یاد بگیرند و بعد از ایران مهاجرت کنند.
قربانی شدن کسبوکارهای آنلاین
علی کشفی، همبنیانگذار «فلایتیو»
عوامل متعددی باعث شده کسبوکارهای آنلاین کاهش فروش داشته باشند. طبیعتاً اتفاقات مختلفی که در جامعه میافتد، روی کسبوکارهای گوناگون بهخصوص آنلاینها تاثیر دارد. گاهی این تاثیرات منفی و گاهی مثبت است؛ ولی طی این مدت کسبوکاری را نمیشناسم که پررونق بوده باشد. همه کسبوکارهای آنلاین به نوعی از اتفاقات جامعه متأثر شدهاند. طبیعتا رفتار مخاطبان و مشتریان براساس شرایط جامعه و اتفاقاتی که میافتد، تغییر میکند. این یک حکم کلی برای همه کسبوکارهاست. اتفاقی که برای خود ما طی این مدت افتاد، این بود که با توجه به قطعی اینترنت و اختلالاتی که بهوجود آمد، تعداد کاربرانی که به صورت تلفنی خرید میکنند نسبت به گذشته بیشتر شده است و کمی رشد داشتیم و این باعث شد که ما به این فکر کنیم که بتوانیم خدمات بهتری را در طول شبانهروز به کاربران ارائه بدهیم. در هر صورت امیدواریم هر روز شرایط بهتر شود. اتفاقات اخیر اول از همه بیشترین تاثیر را روی رفتار گردشگر خارجی داشته است. رفتار گردشگر خارجی این است که براساس مسائلی که در رسانهها میبیند برنامه سفرش را تغییر میدهد و بسیاری از گردشگران خارجی با توجه به تبلیغات گسترده رسانههای خارجی که بیشتر آن علیه کشور ماست، رفتارشان تغییر کرده و بسیاری از تورهای ورودی کنسل شده و این اولین تأثیرش است که ما هم به عنوان مجموعهای که در این فضا فعالیت و خدمات بخشی از این تورها را ارائه میکنیم از این موضوع متأثر شدهایم. موضوع بعدی این است که سفر تفریحی در حال حاضر در سبد هزینههای خانوار به عنوان یک کالای لوکس و نیمهلوکس حساب میشود. مردم اگر آرامش فکری داشته باشند متمایل به سفر میشوند. یک بخشی هم به این دلیل در سفرهای داخلی تأثیرات منفی داشته است. امیدواریم شرایط عادیتر شود و مردم بتوانند با فراغ بال تصمیمگیری و از خدمات گردشگری بیشتر استفاده کنند. افزایش فروش در بخش تلفنی ما نشان میدهد که بعد از اختلالات اینترنت مردم ترجیح میدهند که در حقیقت از شیوههای سنتی بیشتر استفاده کنند. کاهش آنلاین بهدلیل فصل پاییز تا مقداری طبیعی است. البته ما از ابتدای آبان و انتهای مهرماه که ایام تعطیل داشتیم و خریدهای آن معمولا چند هفته قبل انجام میشود کاهش فروش را داشتیم و اتفاقات مخلتفی که در سطح جامعه افتاد بهخصوص قطعی اینترنت تاثیر منفی روی رشد فروش آنلاین کسبوکارها داشت. سرعت رشد فروش آنلاین بسیار کم شده؛ یعنی رشدی که ما انتظار داشتیم طبق هر سال در این زمان بهوجود بیاید، اتفاق نیفتاد که یک بخشی ناشی از فصل است که طبیعی است و یک بخشی غیرطبیعی است که ناشی از قطعی اینترنت و مسائل مرتبط است. این شرایط اگر ادامه پیدا کند حتی از استارتآپهای بزرگ کشور قربانی خواهد گرفت.
افزایش ترجمه متون برای مهاجرت دانشجویان
مصطفی سعیدنژاد، مدیرعامل و بنیانگذار سایت «ساترا» (سامانه ترجمه رسمی آنلاین) و شبکه مترجمین ایران
فروش ما از ابتدای سال رشد خوبی داشت و در زمانی که اینترنت قطع شد و وقایع اخیر که اتفاق افتاد، شتاب رشد ما متوقف شد. دلایل آن متعدد بود. یکی این بود که با قطعی اینترنت، سرویسدهی ویزا تقریباً قطع شد. سفارتخانهها یا VFS فعالیتشان متوقف شد و در حال حاضر نیز پروازها کم شدند و وضعیت حادی شد که بهاصطلاح کار خوابید. حتی شرکتهایی که متون مربوط به مهاجرت را نیز ترجمه میکردند، دچار مشکل شدهاند؛ ولی کلاً کار ترجمه رسمی، کاری است که چند منبع درآمد و ریسورس دارد. یکی از آنها سفرهای تفریحی است که بهخصوص در حوزه شینگن قبلاً داشتیم که آنها مدارک خود را ترجمه میکردند و در حال حاضر کاهش قابلتوجهی داشته است. یکی هم قبلاً در مورد شرکتهای خارجی بود که داخل ایران فعالیت میکردند و یا شرکتهای ایرانی که در خارج از کشور فعالیت میکردند. این شرکتها معمولاً برای شروع فعالیتشان، حجم قابلتوجهی کار ترجمه داشتند که آنها هم تقریباً متوقف شده است. در حال حاضر در بخشی که رشد داریم بخش مربوط به مهاجرت است؛ آن هم بیشتر دانشجویان هستند که دوره لیسانس یا فوقلیسانسشان تمام شده و میخواهند در خارج از کشور ادامه تحصیل بدهند. آن بخش مجموعاً رشد داشته است. بعد از قطعی اینترنت و با آغاز سال میلادی کار کم شده است. ما از ابتدای سال رشد داشتیم؛ ولی آن بخش که برای ما از لحاظ درآمدی جذاب بوده که همان بخش کارهای مربوط به شینگن و ویزا و کارهای شرکتی (شرکتهای نفتی و پتروشیمی) از بین رفته است زیرا فعالیت شرکتهای خارجی در ایران قطع شده یا خیلی کم شده و فعالیت شرکتهای ایرانی نیز که با خارجیها کار میکردند، محدود شده است از شرکتهای نمایندگی بگیرید تا صادرکنندگان مثل پتروشیمیها. در این بین تنها بخش مهاجرت رشد داشته است.