ثمانه نادری
به گزارش کسب و کار نیوز موضوع فعالیت شرکتهای صوری در مناطق آزاد برای فرار از مالیات، چیز تازه ای نیست. اما مسئله این است که علیرغم هشدارهایی که در این خصوص به مسئولان داده میشود، اقدامی عملیاتی علیه این امر صورت نمیگیرد. این در حالیست که محسن نریمان مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس ابتدای سال جاری گفت: با راهاندازی سیستم یکپارچه کسب و کار، فعالیت شرکتهای صوری در مناطق آزاد برای همیشه به پایان رسیده است.
مناطق آزاد از معافیتهای متعدد مالیاتی و گمرکی بهرهمند هستند. امتیازاتی که دولت به سرمایه گذاران این مناطق داده با هدف ایجاد اشتغال و درآمدزایی و افزایش تولید است. اما واقعیت نشان میدهد، بسیاری از شرکتها از این مناطق نه برای تولید بیشتر بلکه برای واردات و کارهای دیگر استفاده میکنند. با گذشت بیش از ۲۰ سال از تشکیل مناطق آزاد در ایران، این مناطق نه تنها در تحقق اهداف پیشبینی شده برای خود موفق نبودهاند بلکه زمینه بروز برخی مفاسد اقتصادی را در کشور فراهم کردهاند. در همین رابطه کارشناسان نیز معتقدند بسیاری از معافیت ها در مناطق آزاد به جای تسهیل صادرات رشد حجم واردات و نابودی تولید داخل را رقم زده است.
در همین رابطه مدیرکل دفتر حقوقی سازمان امور مالیاتی در ادامه با انتقاد از ثبت شرکتهای صوری در مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی، گفت: اگرچه معافیتهای منطقهای میتواند مشوقی برای سرمایهگذاری و توسعه و آبادانی آن منطقه شود، ولی متأسفانه معافیتهای مالیاتی در کشور، ساماندهی شده نیست و نظارت و کنترل لازم بر روند اجرای مقررات و معافیتها، به ویژه در مناطق ویژه اقتصادی و آزاد تجاری صورت نمیگیرد.
وی تصریح کرد: در مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی، شرکتهای متعددی به ثبت رسیدهاند که فعالیت خود را در سرزمین اصلی متمرکز کردهاند و نشان میدهد این شرکتها صرفاً روی کاغذ وارد مناطق آزاد شدهاند.
وی اضافه کرد: در سازمان امور مالیاتی، شرکتهای صوری و کاغذی زیادی را شناسایی کردهایم که در سرزمین اصلی مشغول به فعالیت هستند و وقتی حسابرسی مالیاتی از این شرکتها در دستور کار قرار میگیرد، اظهار به فعالیت در مناطق آزاد برای سوء استفاده از معافیتهای مقرراتی این مناطق، میکنند. با این وجود، قطعاً نیازمند بازنگری در مقررات و معافیتهای منطقهای، صنفی و موضوعی به منظور جلوگیری از تخلفات اقتصادی هستیم و در این مسیر میتوانیم از تجربیات موفق سایر کشورها استفاده کنیم.
بستر سودجویی در مناطق آزاد
مجید رضا حریری، فعال اقتصادی
یکی از مهمترین مشکلات اقتصادی کشور که بستر رانت را فراهم کرده، سودجویی از مناطق آزاد و فرصتی است که این مناطق برای واردات بیرویه به کشور فراهم کرده است. مناطق آزاد در حالی از اهداف اولیه خود دور شده که زیرساختهای کافی را نیز برای رونق و تولید را ندارد. بعضی از مناطق صرفا راهاندازی شده تا عدهای از مزایا و معافیتهای آن بهره بگیرند. در حالی که فاقد کمترین امکانات مثل جاده، آب و .. هستند. بازتاب عملکرد فعالیت این مناطق طی سالهای اخیر برای کشور نیز، خوشایند نبوده یعنی کمک چندانی به بهبود وضعیت تولید در کشور نکرده است. بر همین اساس شرکتها، افراد و کسانی که قادر به استفاده از معافیتهای این مناطق باشند، به هر نحوی از آن استفاده میکنند. از آنجایی که نظارت کاملی به نوع فعالیت این مناطق و شرکتهای فعال وجود ندارد، حضور شرکتهای صوری امری بدیهی است. برخی از شرکتها به اسم تولید، بساطی راهاندازی می کنند و پس از آن با راحت ترین شیوه ها یعنی واردات کالا، سعی در درآمدزایی دارند. البته باید تاکید کرد کسانی که قاچاق کالا می کنند، نیازی به استفاده از نام مناطق آزاد برای واردات کالا ندارند. چرا که هیچ گونه عوارض و یا مالیاتی پرداخت نمیکنند. در کشور ما استراتژی روشنی برای توسعه مناطق آزاد وجود نداشته است و به همین دلیل بستر این سودجوییها در مناطق آزاد فراهم شده است. اصولا هر گاه منطقهای بدون برنامه راهاندازی شود و یا نظارتی بر آن نباشد، احتمال بروز اینگونه مشکلات هست.