منبت آباده چگونه جهانی شد

به گزارش کسب و کار نیوز به نقل از ایرنا، هنر منبت یکی از هنر‌های دست ساز ایرانی است که از حدود هزار و ۵۰۰ سال قبل در برخی از مناطق کشور رواج داشته است که بنابر اسناد تاریخی موجود خاستگاه منبت سنتی (ظریف) در استان فارس شهر آباده است.
این هنر اصیل ایرانی که از ریشه نبات (گیاه) گرفته شده، هنر کنده کاری بر روی چوب است و مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی بسیاری قرار دارد.
قدیمی ‌ترین اثر منبت موجود، مربوط به نیمه اول قرن سوم هجری قمری است که یک لنگه در چوبی متعلق به مسجد جامع عتیق شیراز است که در دوره عمرو بن لیث صفاری ساخته شده و دارای زیرسازی از چوب تبریزی است و روی آن با خلال‌هایی از چوب گردو و نقوش پر ضلعی بسیار زیبایی زینت شده است.
شهرستان آباده در ۲۷۴ کیلومتری شمال شیراز واقع است.
پیش از این، دفتر میراث جهانی یونسکو در چهل و دومین اجلاس خود در بحرین شنبه نهم تیرماه جاری پرونده آثار منظر باستان شناسی ساسانی در استان فارس را به ثبت جهانی رساند. بدین ترتیب، آباده دومین پرونده جهانی بود که در سال ۹۷ به ثمر رسید.

** منبت در راه پایتخت
۸۶ سال پیش برای متمرکز ساختن هنرهای ملی، هنرستان صنایع قدیمیه در ایران تاسیس شد ومرحوم احمد امامی که از هنرمندان بنام منبت کار در شهرستان آباده به شمار می رفت با هدف ایجاد کارگاه منبت کاری و تعلیم هنرجویان به تهران دعوت شد.
مرحوم احمد امامی به همراهی فرزند خود، علی امامی به تهران آمد و کارگاه منبت، به همت این استاد فقید تأسیس شد.
استاد امامی تا سال ۱۳۱۹ خدمات ارزنده و شایان توجهی برای پیشرفت منبت و پرورش هنرمندان قابل و باذوقی در این زمینه انجام داد و آثار نفیس و زیبایی از خود باقی گذاشت.
بعد از درگذشت استاد احمد امامی، فرزند او علی امامی- ریاست کارگاه منبت کاری را عهده دار شد و به آموزش هنرجویان و علاقه مندان این هنر پرداخت.

** آباده در مسیر جهانی شدن
مصیب امیری مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس با اشاره به کسب ۱۷نشان ملی مرغوبیت صنایع دستی و پنج نشان زرین جشنواره فجر در رشته منبت آباده، گفت: این شهرستان دارای ۱۵۰ کارگاه منبت کاری (خانگی و تجاری) و بیش از پنج هزار نفر هنرمندان منبت کار است.
نماینده مردم آباده، بوانات و خرم بید در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به جایگاه ویژه هنر منبت کاری در شهرستان آباده گفت: منبت کاری‌های کاخ مرمر به دست هنرمندان آباده همچون استاد احمد امامی ساخته و پرداخته شده که بی نظیر است.
رحیم زارع به وجود کارگاه منبت کاری بانوان در شهرستان آباده اشاره کرد و افزود: در این کارگاه بیش از ۲۰۰ نفر از بانوان به تولید آثار منبت کاری مشغول هستند.
نماینده آباده، بوانات و خرم بید در مجلس گفت: این کارگاه با ایجاد شغل برای بانوان سرپرست خانوار، در کنار اشتغالزایی به رونق هنر منبت کاری نیز کمک کرده است.
زارع، منبت آباده را شاخص و مرغوب دانست و بیان کرد: منبت از آباده ابداع و تولید شده است و به همین دلیل منحصر به فرد است و در طرح و نقش و نوع انجام کار نظیر ندارد.
فرماندار آباده نیز با بیان اینکه خاستگاه هنر منبت، شهر آباده است، گفت: ثبت این شهر به عنوان شهر جهانی منبت می تواند تاثیر بسزایی در معرفی این هنر در ابعاد ملی و جهانی داشته باشد.
محمد اسداللهی در مصاحبه با ایرنا افزود: راه‌اندازی ویترین صنایع دستی در دستگاه‌های اجرایی، راه‌اندازی کیوسک‌های صنایع دستی در سطح شهر و استفاده بیشتر از تیمچه صرافیان برای معرفی منبت بخشی از اقداماتی است که در این شهرستان انجام شده است.

** آباده ، شهر ملی منبت
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس با بیان اینکه خاستگاه اصلی هنر منبت در دنیا، شهر آباده است گفت: ثبت منبت آباده از سال ۹۳ شروع شد و نخستین گواهی نشان جغرافیایی در سطح کشور به عنوان نخستین صنایع دستی دارای این نشان، را از آن خود کرد.
امیری به ایرنا گفت: در پی آن نیز پرونده منبت آباده به سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO ) ارسال و نشان جغرافیایی بین المللی برای این صنایع دستی اخذ شد.
وی به اقداماتی که از سال ۹۵ تاکنون در حوزه منبت آباده انجام شده اشاره کرد و گفت: ابتدا دفاعیه برای ثبت ناملموس این منبت به تهران ارائه و گواهی آن دریافت و سپس آباده نامزد شهر ملی منبت شد.
مدیر کل میراث فرهنگی فارس افزود: در ابتدا منبت آباده، خاتم شیراز و دست بافته های داری قشقایی برای کسب نشان ملی از استان فارس انتخاب شده بودند که در نهایت پس از بررسی های کارشناسی، پرونده منبت آباده در اولویت قرار گرفت و به شورای راهبردی صنایع دستی کشور ارائه شد.
وی اضافه کرد: ۳۰ تیرماه ۹۷ در نهایت با حضور در جمع اعضای این کمیته ملی، معاونت صنایع دستی کشور دفاعیه نهایی انجام شد و آباده با افتخار عنوان شهر ملی منبت در کشور را به خود اختصاص داد.

** تحسین مقام بین المللی
رئیس منطقه آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی همچنین اول و دوم آبان ۹۷ در سفر دوروزه به شهرستان آباده از کارگاه های منبت کاری این شهرستان بازدید کرد.
غاده هیجاوی گفت: من در شهر آباده هنر معماری و تاریخ صنایع دستی و البته منبت را دیدم و این موضوع باعت شد این منطقه را به روشنی بشناسم.
وی افزود: هنر منبت را در گوشه گوشه این شهر دیدم که در حال تولید است و در این شهر حتی کودکان هم با این هنر آشنایی دارند.
هیجاوی با بیان اینکه مردم آباده عاشق کاری که انجام می دهند هستند و این قابل تقدیر است، افزود: با دیدن این مردم پی بردم که آنها خودشان را در آثاری که می سازند پیدا می کنند و حس آرامش و رضایت دارند.
رئیس منطقه آسیا و اقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی درادامه برلزوم تداوم حمایت دستگاه های دولتی و بخش های خصوصی از این هنر تاکید و اضافه کرد: ایران تنها کشوری در دنیا بود که گزارش های عملکرد در این رشته را به شورای جهانی ارسال کرد و این موضوع نشان می دهد که مسئولان نسبت به این موضوع اهتمام جدی به خرج داده اند و از هنر و هنرمند حمایت و پشتیبانی می کنند.
یوشا کریشنا مشاور رئیس منطقه آسیا واقیانوسیه شورای جهانی صنایع دستی نیز با تقدیرازمسئولان بخش های دولتی و خصوصی و همچنین فعالان حوزه صنایع دستی شهر آباده گفت: این شهر هنرمندان بسیاری حتی در سنین پایین دارد که هر یک در حال خلق اثری هنری به نام منبت هستند و این موضوع بسیار شگفت انگیز و بی نظیر است.
وی اظهار داشت: برای معرفی بیشتر این هنر اصیل و سنتی و البته جهانی باید کارگاه‌ها و نمایشگاه‌هایی صنایع دستی که هنر منبت را به صورت تخصصی معرفی می کند در خارج از ایران برگزار شود.
او به بازدیدش از کار گاهای منبت در شهر آباده هم اشاره کرد و افزود: من در منزل خود محصولی منبت کاری شده ای دارم که با حضور در آباده و این کارگاه ها متوجه شدم که این محصول، منبت آباده است.

** ثبت جهانی عاملی برای رونق صنایع دستی ایران
در هنگامه این تلاش ها برای ثبت آباده به عنوان شهر جهانی منبت بود که برخی در داخل کشور، از نادیده گرفته شدن منبت استیل شهر ملایر در استان همدان ابراز نگرانی کردند.
این موضوع سبب شده نمایندگان آباده و ملایر دیداری با معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری داشته باشند.
زارع نماینده مردم آباده، بوانات و خرمبید در مجلس شورای اسلامی در این دیدار گفت: منبت شهر آباده با منبت شهر ملایر استان همدان کاملا متفاوت است و امیدواریم پس از ثبت جهانی منبت آباده، منبت استیل شهر ملایر نیز ثبت جهانی شود.
رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در این دیدار گفت: ثبت ملی شهرهای صنایع‌دستی در گام اول و ثبت جهانی شهرهایی که این قابلیت را دارا هستند در گام‌های بعدی، عاملی مهم برای شناساندن هنر کم‌نظیر فعالان صنایع‌دستی و کمک به رونق این حوزه در بازارهای جهانی است.
علی اصغر مونسان در این دیدار اطمینان داد که تلاش برای ثبت جهانی شهرهای دیگر نیز در دست انجام است و تداوم خواهد داشت.
وی با اشاره به همکاری نزدیک این سازمان با شورای جهانی صنایع ‌دستی برای ثبت جهانی شهرهای صنایع‌ دستی بیان کرد: ثبت جهانی این شهرها به‌ منزله اقتدار جمهوری اسلامی در شناساندن هنر مردمان کشورمان به جامعه جهانی است و این اقدامات در شرایطی در حال انجام است که ایران توانسته گوی سبقت را از بسیاری از کشورها در این عرصه برباید.

** گامی در مسیر معرفی ظرفیت های فارس
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی فارس، با اشاره به ثبت شهر آباده این استان به عنوان شهر جهانی و ملی منبت گفت: این رویداد مهم گامی در جهت معرفی هرچه بیشتر استان فارس و فرهنگ مردم این منطقه به جهانیان است.
جمال رازقی افزود: امروزه صنعت گردشگری و صنایع دستی در دنیا به عنوان یکی از اصلی ترین مزیت های اقتصادی هر کشور محسوب می شود که کشورمان و استان فارس در این زمینه دارای جایگاه بسیار ویژه ای هستند و ضرورت دارد توجه بیشتری به این امر شود.
وی ادامه داد: استان فارس علاوه بر آثار فراوان ثبت شده در فهرست ملی و جهانی، دارای صنایع دستی فاخر، اصیل و مهمی است که هر یک به نوبه خود می تواند بیانگر فرهنگ غنی مردم این استان و کشور ایران باشد.
او اظهار داشت: در این جهت اتاق بازرگانی فارس با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این استان اقدام به دعوت از نمایندگان شورای جهانی صنایع دستی کرد که حضور این افراد در استان پیامد مثبتی برای صنعت زیبای منبت کاری در شهر آباده داشته است.
رئیس اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی فارس اضافه کرد: کمیته اقتصاد هنر این اتاق همواره در تلاش است که صنایع دستی پر رونق را در فارس ترویج و توسعه دهد که در این زمینه سازمان میراث فرهنگی نیز همکاری های لازم را با ما دارد.
رازقی، فرش دستبافت، گبه و خاتم را از دیگر صنایع دستی مهم و ارزشمند فارس و کشور دانست و گفت: چنانچه بتوانیم توسط بخش خصوصی رایزنی های لازم برای به دست آوردن بازارهای جدید در دنیا داشته باشیم خاتم و فرش دستبافت این استان نیز می تواند در جهان بیش از گذشته دارای نام و شهرت شود.