سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرایی
با وجود تعیین نرخ ۳۸۰۰ تومانی خوراک واحدهای پتروشیمی برای ترغیب آنها به عرضه ارز خود در سامانه نیما، صنایع مرتبط با محصولات پلیمری از جمله آب‌معدنی و ظروف یک‌بار مصرف از افزایش بهای تولیدات پتروشیمی‌ها در امان نمانده‌اند. به گفته فعالان این صنایع، در شرایطی قرار داریم که پتروشیمی‌ها خوراک ارزان می‌گیرند و گران‌فروشی می‌کنند. همچنین فعالان صنایع پایین‌دستی پتروشیمی و تولیدکنندگانی که با محصولات پلیمری سر و کار دارند، می‌گویند که افزایش نرخ برابری ارزها، تمایل به صادرات محصولات پتروشیمی‌ها را افزایش داده و آنها برای کسب درآمد بیشتر، کمتر محصولات خود را در بورس عرضه می‌کنند؛ ازاین‌رو تامین مواد اولیه واحدهای تولیدی مرتبط با این محصولات با مشکل روبه‌رو شده است. شرکت‌های تولیدی مواد اولیه مورد نیاز خود را از شرکت‌های بزرگ دولتی تامین می‌کنند، اما همواره در تامین این مواد به میزان لازم و با قیمت عادلانه با مشکل مواجه هستند و مطرح کردن این مشکلات با مسئولان نیز تاکنون فایده‌ای نداشته است. پتروشیمی‌ها از این دست شرکت‌ها هستند که گویی نظارتی بر عملکرد آنها وجود ندارد و تاثیر خود را بر بازار گرانی‌ها روز به روز بیشتر می‌کنند. بهای ارز بالا و بالاتر می‌رود و کسی نمی‌داند بالاخره کجا ترمز آن کشیده می‌شود. اگر در برخی روزها کمی افت پیدا کند، فردای آن دوباره مردم با نگرانی و شگفتی، شاهد افزایش نرخ ارز یا به عبارت دیگر افت بهای پول ملی هستند. پتروشیمی‌ها نیز ترجیح داده‌اند از این گرانی سود ببرند و مواد اولیه را گران‌تر عرضه می‌کنند و در حال حاضر شاهد هستیم که کل بازار گرانی را تجربه می‌کند.
در این باره دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی به انتقاد تولیدکنندگان ظروف یک‌بار مصرف، مواد غذایی و آب‌معدنی درباره مواد اولیه پت برای بسته‌بندی اشاره کرد و گفت: باید از آنها سوال شود چه اتفاقی در کشور رخ داده که تقاضا برای پت به یک‌باره بیش از ۳ برابر افزایش یافته است. وی اضافه کرد: مگر از سال گذشته تاکنون چند کارخانه جدید آب معدنی و مواد غذایی در ایران راه‌اندازی شده که میزان تقاضای ماده اولیه بسته‌بندی چندین برابر شده است؟
وی گفت: البته رشد تقاضا در بازار محصولات پتروشیمی فقط به پت اختصاص ندارد و پلیمرها در مجموع با افزایش ۳ برابری تقاضا در بورس کالا مواجه شده‌اند. وی به سازوکار بورس کالا در فروش محصولات اشاره کرد و افزود: سال گذشته که با بازاری عادی مواجه بودیم و نوسان ارز وجود نداشت، متقاضیان و مصرف‌کنندگان واقعی متناسب با نیاز خود اقدام به خرید می‌کردند، اما امسال پس از نوسان‌های شدید قیمت ارز و تکلیف دولت برای فروش محصولات به نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی در بورس کالا و افزایش بهای این مواد در بازار آزاد، به یک‌باره حجم تقاضا چندین برابر شد. وی یادآور شد: افزایش تقاضای کاذب سبب می‌شود مواد اولیه ضروری به نسبت کمتری به دست مصرف‌کننده واقعی برسد و آنها مجبورند بخشی از نیاز خود را با نرخ بالاتر از بازار آزاد تهیه کنند. وی با بیان اینکه دلالان باعث کمبود و گرانی مواد اولیه پتروشیمی شده‌اند، گفت: دلالان مواد اولیه پتروشیمی را با قیمت بالاتر در بازار آزاد فروخته یا آن را گران‌تر به کشورهای همسایه می‌فروشند.
کارشکنی‌های امروز پتروشیمی ها به ضرر تولید و اقتصاد تمام شده است
احسان حاجی‌ها، کارشناس بازار
صنعت ظروف یک‌بار مصرف ظرفیت‌های بالایی برای ارزآوری دارد و با توجه به اینکه مواد اولیه آن که عمدتا مواد پتروشیمی است، هم بیش از ۹۰ درصد در کشورمان تولید می‌شود و ارزش‌افزوده بالا و ارزآوری قابل توجهی نصیب کشورمان می‌کند، اما در حال حاضر شرکت‌های پتروشیمی به دلیل اینکه تامین‌کننده مواد اولیه شرکت‌های پایین‌دستی هستند، کارشکنی می‌کنند و با عدم عرضه متعادل مواد اولیه بازارها را دچار آشفتگی کرده‌اند. امروز بزرگ‌ترین مشکل صنایع نایلون، پلاستیک و ظروف یک‌بار مصرف که در بازارهای دیگر هم اثر دارند، نبود نظارت مناسب بر پتروشیمی‌هاست.
پتروشیمی‌ها عملکردی غیرقانونی دارند و این عملکرد موجب شده تا بازار این صنایع دچار نوسان همیشگی باشد و هیچ‌وقت با یک قیمت ثابت مناسب روبه‌رو نشود. دلیل اصلی گرانی پلاستیک و نایلون در کشور دقیقا همین عملکرد پتروشیمی‌هاست. پتروشیمی‌ها نیازمند یک سیستم نظارتی قوی هستند. گزارش‌هایی منتشر شده که حاکی از این است که برخی از پتروشیمی‌ها در زمان اوج تقاضا به بهانه تعمیرات سالانه جنس را ارائه نمی‌دهند و باعث گرانی در بازار شده‌اند. تولیدکنندگان این صنایع دلخوش به این هستند که مواد اولیه را از پتروشیمی‌ها دریافت می‌کنند و احتیاجی به واردات آن ندارند، اما شرایطی به وجود آمده که آرزو دارند مواد اولیه را از طریق واردات تامین کنند. پتروشیمی‌ها به عنوان صنعت بالادستی باید مواد اولیه را تامین کنند و کارشکنی‌های امروز آنها به ضرر تولید و اقتصاد تمام شده است.
پتروشیمی‌ها مقصر افزایش بهای ظروف یک‌بار مصرف
حمید صمدی، رئیس انجمن تولیدکنندگان ظروف یک‌بار مصرف
در بازار شاهد گرانی ظروف یک‌بار مصرف هستیم و تمام بازار از این گرانی تاثیر گرفته‌اند. اگرچه قیمت مواد اولیه ۲۰ درصد رشد کرد، اما در سه ماه گذشته بازار تقریبا ثبات داشت. در شرایطی قرار داریم که متاسفانه بهای مواد اولیه ظروف یک‌بار مصرف نسبت به سال گذشته تقریبا دو برابر شده است. بیشتر مواد اولیه ما داخلی است و افزایش قیمت به پتروشیمی‌ها برمی‌گردد که خوراک را ارزان‌تر می‌گیرند، اما نرخ محصول را بالاتر می‌گذارند و برخی نیز برای اینکه گران‌تر بفروشند، در بورس کمتر عرضه می‌کنند. صادرات مواد اولیه، افزایش قیمت دلار، کاهش عرضه مواد اولیه در بورس و رقابتی شدن آن از دیگر دلایل گرانی مواد اولیه است. تولیدکنندگان زیادی در تهیه این ظروف یک‌بار مصرف فعالیت می‌کنند. بنابراین کمبود ظروف یک‌بار مصرف در بازار نداریم، بلکه گرانی این ظروف را داریم. تولیدکنندگان امروز به توجه و حمایت بیشتر دولت نسبت به هر زمان دیگری نیاز دارند. نوسانات قیمت مواد اولیه ازجمله مشکلات جدی صنعت ظروف یک‌بار مصرف در ایران است و باید بر فعالیت پتروشیمی‌ها به عنوان مهم‌ترین عرضه‌کننده مواد اولیه نظارت بیشتری شود. نوسان قیمت تاثیر بسزایی بر فعالیت‌ها و ساز‌و‌کارهای اقتصادی دارد. مواد اولیه باید به صورت مستقیم به دست تولیدکنندگان برسد و تامین مواد اولیه کارخانه‌ها پیش‌نیاز توسعه و پویایی واحدهای تولیدی و زمینه‌ساز اشتغال و خودکفایی است. صنعت ظروف یک‌بار مصرف به لحاظ کارایی که دارد، اگر گرانی داشته باشد موجب می‌شود تمام بازار از این گرانی تاثیر بپذیرند، چراکه اکثر بسته‌بندی‌های بازار و کالاها با این صنعت سروکار دارند. صنعت پلاستیک و ظروف یک‌بار مصرف دخالت زیادی در بازارهای دیگر دارد و باید توجه به این صنعت بیشتر شود. امروز در تمام دنیا تلاش برای کاهش هزینه‌های تولید افزایش یافته و تمرکز برای تولید داخلی بیشتر شده است. ضرورت دارد در کشور هزینه تولید به‌ویژه در صنعت پلاستیک و ظروف یک‌بار مصرف کاهش پیدا کند. این صنعت از حیث اشتغال‌افزایی، صادرات و ارزآوری در هر کشوری بسیار حائزاهمیت است. توزیع نامناسب مواد اولیه ازجمله موانع جدی تولید در صنعت پلاستیک است. بنابراین می‌طلبد مسئولان و برنامه‌ریزان کشور به این مساله توجهی اساسی داشته باشند. قیمت مواد اولیه صنعت پلاستیک در ایران نسبت به رقبای خارجی بسیار بالاست و بی‌تردید با هزینه بالای تولید نمی‌توان با تولیدکنندگان خارجی رقابت و جایگاهی برای ایران در بازارهای جهانی تعریف کرد. بنابراین دولت باید نگاه ویژه‌ای به این صنعت مهم و با ارزش‌افزوده بالا داشته باشد.
