سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
شایلی قرایی
ایران دوچرخ، آساک دوچرخ، دوچرخه کوهستان، دوچرخه‌سازی کراس و… نمونه‌هایی از برندهای تولیدکننده داخلی دوچرخه‌اند که متاسفانه با مشکلاتی که بر سر راه تولید داخلی همواره وجود دارد، دیگر توان ارائه خدمات و تولید را ندارند. نبود حمایت و عدم ارائه تسهیلات تولیدکنندگان داخلی را در برابر مشکلات شکست داد. در این بین موضوع حمایت دولت امری قدیمی است که اصول تولید نیازمند آن است. به گزارش کسب و کار نیوز نکته اینجاست که برداشت اشتباه از آن می‌شود. منظور از حمایت صرفا ارائه تسهیلات بانکی نیست، چون فضای کسب‌وکار در این زمینه بیشتر تعیین‌کننده است. امروز تولیدکنندگان ما باید علاوه بر تسهیلات ارزان‌قیمت، امتیازهای دیگری ازجمله معافیت مالیاتی و بیمه‌ای داشته باشند، در حالی که نه‌تنها حمایت مالی نداریم، بلکه موارد مورد نیاز دیگر را هم از تولید گرفته‌اند. بارها در رسانه‌ها اعلام شده اگر دولتمردان از این صنعت حمایت کنند، میزان ارزآوری و کاهش خروج ارز از کشور چنان است که می‌تواند برای اقتصاد کشورمان قابل توجه باشد.
نسخه پیچیدن برای شرایط اقتصادی کار مشخص و قابل درکی است، اما نکته اصلی که باید در این زمینه مسئولان به آن توجه ویژه داشته باشند، این است که اگر می‌خواهیم صنعت تولید دوچرخه و موتورسیکلت رونق داشته باشد، باید به بخش خصوصی اعتماد کنند و از نظر کارشناسی تولیدکنندگان بخش خصوصی که دارای تجربه‌های ارزنده‌ای در این صنف هستند، استفاده کنند. بدین‌ترتیب که قبل از هرگونه سیاست‌گذاری در زمینه صنعت بهتر است کارگروه‌های تخصصی میان شناسنامه‌داران صنف و مسئولان ایجاد شود تا نیازها و پتانسیل‌های دقیق صنعت مشخص و براساس آنها سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری شود، اما متاسفانه تا امروز اینگونه نبوده و صرفا تصمیم‌گیری‌ها پشت درهای بسته صورت گرفته که اغلب در واقعیت صنعت نتیجه معکوس داشته است.
خطوط تولید دوچرخه خاک می‌خورد
محمدرضا افتخاری، کارشناس بازار
در زمینه تولید دوچرخه فعالیت چندانی نداریم، به جز اینکه برخی تولیدکنندگان، مونتاژ قطعات دوچرخه را در واحدهای کوچک انجام می‌دهند. تولید دوچرخه تا چند سال گذشته وضعیت بهتری نسبت به امروز داشت و برخی برندها در آن فعالیت داشتند. مشکلات بسیاری موجب شد ادامه راه برای این کارخانه‌ها امکان‌پذیر نباشد و از آنجایی که اصولا شاهد حمایت و کمک از جانب دست‌اندرکاران و مسئولان نیستیم، درهای این کارخانه‌ها با صدها کارگر بسته شد. هزینه‌های بسیاری برای تولید دوچرخه به تولیدکننده ایرانی تحمیل می‌شد که در این راه ناهموار و پر از مشکلات، تنها این تولیدکننده بود که باید با آن روبه‌رو شود و برای مشکلاتش راه‌حل پیدا کند، در حالی که این مشکلات، مشکلاتی نبود که یک نفر و با یک دست بتواند از پس آنها بربیاید. هزینه‌های بالای تولید، مالیات و بیمه، وام‌های با بهره بالای بانکی، نوسانات گاه و بیگاه نرخ ارز، نبود تسهیلات دولتی و… مشکلاتی بودند که تولید داخلی دوچرخه را فلج کرده و تولیدکننده داخلی را از ادامه کار منصرف کردند. بنابراین ناتوانی در مدیریت کارخانه مشکلات عدیده‌ای ازجمله طلب بالای کارگران و بدهی‌های مختلف به سازمان‌ها و ارگان‌هایی همچون تامین اجتماعی را به وجود آورد و سبب شد این مجتمع‌های بزرگ تولیدی به سمت نیمه‌تعطیلی و تعطیلی کامل بروند که به دلیل شکایت‌های کارگران برای دریافت مطالبات خود، دیگر راهی برای احیای آنها وجود ندارد.
متاسفانه واردات هم مشکلی بر مشکلات عدیده این تولیدکنندگان اضافه کرد. واردات در سطح گسترده انجام شد و برندهای خارجی بازار را پر کردند و برای تولیدکننده هیچگونه توجیه اقتصادی برای تولید داخلی وجود نداشت. هزینه‌های بالای تولید به همراه واردات گسترده دوچرخه از چین باعث شد تولید محصولات برای کارخانه‌ها توجیه اقتصادی نداشته باشد. این صنعت نیز همانند دیگر صنایع درگیر معضل یا پدیده شوم قاچاق است، اما اینکه بخواهیم آمار دقیقی از آن بدهیم، امکان‌پذیر نیست. به هر حال، شیوه‌های مختلف کم‌اظهاری یا استفاده از برخی شیوه‌ها برای دور زدن قانون نیز می‌تواند عامل افزایش سهم کالاهای قاچاق باشد، ولی به طور کلی میزان قاچاق در این صنعت بسیار کم و در صورت رونق تولید داخل به صفر نزدیک می‌شود. اکنون مشکل اصلی میزان واردات بی‌رویه در بخش‌های مختلف صنعت است که تولید را با چالش مواجه کرده و باید با استفاده از حمایت تولیدکنندگان آن را به حداقل رساند.
تولید داخل ۵ درصد نیاز بازار را جواب می‌دهد
حسن صادق‌زاده، عضو سندیکای تولیدکنندگان قطعات دوچرخه
وضعیت صنعت تولید دوچرخه در کشور خوب نیست و بسیاری از کارخانه‌ها با مونتاژ و سرهم‌بندی قطعات وارداتی با نام تولید داخلی فعالیت می‌کنند. برخی از تولیدکننده‌ها اجزا و قطعات را از چین وارد کرده و بدنه را می‌سازند و مغازه‌داران این بدنه‌ها را خریداری کرده و خودشان آنها را مونتاژ و تبدیل به یک دوچرخه می‌کنند. در حال حاضر اوضاع این صنعت به قدری نامناسب است که تولید داخل در بهترین حالت ۵ درصد نیاز بازار را جواب می‌دهد و ۹۵ درصد باقیمانده به دلیل ممنوع بودن واردات دوچرخه از طریق واردات قطعات با تعرفه از چین و سرهم‌بندی در داخل صورت می‌گیرد. برخی از قطعات در کشور چین گران‌تر از ایران تولید می‌شود، زیرا آنها هم مجبورند از دستگاه‌هایی مشابه دستگاه‌های ما استفاده کنند، اما چون از تکنولوژی روز دنیا بهره می‌برند قیمت محصو‌لات‌شان به‌شدت کاهش پیدا می‌کند. بیشتر شرکت‌های تولیدکننده قطعات دوچرخه در ایران، لوازم مورد نیاز این وسیله را تولید کرده و آن را به عنوان قطعه یدکی به بازار ارائه می‌کنند. کیفیت تولید ما در زمینه ساخت قطعات دوچرخه بسیار خوب است، اما نتوانسته‌ایم در زمینه ساخت کامل دوچرخه به توفیق زیادی دست یابیم. ضرورت دارد دولت برای از بین بردن نگرانی تولیدکنندگان داخلی و توسعه سرمایه‌گذاری در واحدهای تولیدی تلاش کند. یکی از دلایل عدم توفیق در حوزه دوچرخه‌سازی تنوع بالای دوچرخه‌های امروزی است. تولید دوچرخه‌های روز دنیا نیاز به دستگاه‌های جدید دارد. تنها کارخانه تولید دوچرخه در ایران، کارخانه آساک دوچرخ در شهر قوچان بود، کارخانه‌ای بسیار بزرگ و مجهز که قابلیت تولید ۳۰ تا۴۰ مدل دوچرخه را داراست. متاسفانه این کارخانه در جریان خصوصی‌سازی به فردی سپرده شد که با سوءمدیریت کارخانه را به تعطیلی کشاند. حتی این روزها حرف‌های بسیاری بر سر فروش ماشین‌آلات کارخانه و پرداخت حقوق‌های معوقه کارگران مطرح است.
امروز برای تهیه مواد اولیه کارخانه مشکلات بسیاری داریم. به عنوان مثال برای تهیه قطعاتی همچون پیچ و مهره با افزایش نرخ ارز به مشکلات جدی برخورده‌ایم. این صنعت هم مانند دیگر صنایع به ارز وابسته است. ۸۰ درصد تولیدات داخل تحت تاثیر ارز است، بنابراین کارخانه‌ها به سختی به حیات خود ادامه می‌دهند. مشکل اصلی هم این است که تولید‌کننده‌های داخلی به برنامه‌های دولت در جهت ثبات بازار و نرخ ارز اعتماد ندارند. متاسفانه برنامه‌ریزی دولت به شکلی نبوده که بتواند بازارهای صادراتی را در این سال‌ها گسترش دهد و حتی برای صادرات به بازار عراق هم مشکل داریم.
