سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
مجتبی کاوه
مسیری که در آن مواد خام ایرانی راهی چین می‌شود و مصنوعات مختلف – که بسیاری از آنها تولیدشده از همان مواد خام هستند – به کشورمان باز می‌گردد. گمرک چین اخیرا اعلام کرد سطح مبادلات تجاری ایران و چین در نیمه نخست ۲۰۱۷ افزایش ۳۱ درصدی داشته است، اما بررسی آمار مبادلات نشان می‌دهد سهم ایران در این افزایش بیشتر صادرات مواد خام – عمدتا نفت و سنگ‌آهن – بوده است و سهم چین صادرات انواع و اقسام تولیدات و از جمله فرآورده صنعتی با ارزش افزوده بالا. حالا خبرها حکایت از آن دارد که چینی‌ها پیشنهاد کرده‌اند در توسعه بخش ریلی ایران پیش‌قدم شوند و در برابر نفت بگیرند. آیا این معامله درصورتی که سر بگیرد، برد-برد است؟ کارشناسان نظرات متفاوتی در این زمینه بیان می‌کنند.
تهاتر ساخت راه‌آهن با نفت؛ پیشنهادی که ایران هم با آن موافق است
یک هیات سرمایه‌گذار چینی پیشنهاد ساخت خطوط ریلی در ایران به ازای دریافت نفت را به مدیران شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور داد. خیرا… خادمی در دیدار با هیاتی چینی با موضوع سرمایه‌گذاری و احداث خطوط ریلی، اظهار کرد: توسعه خطوط ریلی از اولویت‌های مهم ایران است و هم‌اکنون بیش از ۱۳ هزار کیلومتر خط ریلی در کشور موجود است و طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته باید ۹ هزار کیلومتر دیگر نیز به این شبکه افزوده شود. وی افزود: بخشی از این مسیرها به صورت سریعالسیر پیش‌بینی شده و نخستین خط ریلی سریعالسیر نیز با همکاری کشور چین در مسیر تهران- قم- اصفهان در حال اجراست. وی با ارائه پیشنهاد همکاری در احداث قطار سریعالسیر تهران- مشهد تصریح کرد: این مسیر ۹۰۰ کیلومتری پایتخت را به شهر مقدس مشهد متصل می‌کند و از نظر تسهیل سفر زوار ثامن‌الحجج از اهمیت بسزایی برخوردار است. وی درباره فاینانس این پروژه‌ها تاکید کرد: پیشنهاد ما هم احداث این خطوط به روش تهاتر با نفت و انتقال تکنولوژی ساخت به ایران است که البته برای اجرایی شدن آن نیاز به حمایت انجمن توسعه فاینانس چین داریم.
ساخت خطوط ریلی پرتردد با استفاده از منابع مالی خارجی
یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه توسعه خطوط ریلی از طریق منابع خارجی در شرایط موجود یکی از گزینه‌های مطلوب بخش ریلی کشور است، به «کسب‌وکار» می‌گوید: منابع دولت برای اتمام طرح‌های ریلی کافی نیست و با توجه به محدودیت بودجه، اتمام طرح‌های ریلی با این منابع بیش از نیم قرن زمان می‌برد. علی سخایی اجرای روش‌های تامین مالی جدید را راه‌گشا دانست و افزود: با فاینانس چینی‌ها می‌توان خطوط پرتقاضا مثل خط‌آهن سریعالسیر تهران – مشهد را احداث و از محل درآمد این خطوط سرمایه‌گذاری چینی‌ها را مستهلک کرد. وی تصریح کرد: این روش برای خطوط کم‌بازده موثر نیست و فقط می‌توان خطوطی را که تردد بالا دارند، با این روش احداث کرد.
معاملات تهاتری با چین به نفع ایران نیست
یک کارشناس اقتصادی دیگر معتقد است تهاتر نفت با ریل طرح دیگری برای طفره رفتن چینی‌ها از پرداخت پول نفت ایران است. حسین ابوطالبی با بیان اینکه چینی‌ها از پرداخت پول صادرات محصولات ایرانی به کشورشان سر باز می‌زنند، به «کسب‌وکار» می‌گوید: اصولا تهاتر در علم اقتصاد به معنی محدودیت است و این نوع معاملات محدودیت‌های زیادی ایجاد می‌کنند که برای طرفی که محصول یا خدمات با ارزش افزوده بالا در این معامله ارائه می‌کند، سودآوری بیشتری دارد. ما در این معامله نفت یعنی یک محصول خام را عرضه می‌کنیم و چینی‌ها پکیجی از صنایع و دانش فنی را به میدان می‌آورند و طبعا در این معامله سود بیشتر نصیب آنها می‌شود. وی افزود: سوال اینجاست که اکنون با وجود برطرف شدن موانع تحریمی چرا چینی‌ها باز هم به دنبال معاملات تهاتری هستند و اگر مدعای آنها این است که سقف فاینانس پروژه‌های ایران طبق قوانین آنها پر شده است، چرا سقف فاینانس را
افزایش نمی‌دهند؟
