سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
طبق صحبت‌های مسئولان در حوزه وزارت کار، ایجاد بیش از ۹۰۰ هزار شغل در سال نیاز خواهد بود تا به معضل بیکاری پاسخ داده شود. اگرچه آمارهای اعلام‌شده از نرخ بیکاری تفاوت زیادی با هم دارند، اما همه اظهارات در این خصوص گویای یک مساله مشترک است و آن وضعیت بحرانی بیکاری در کشور است که بیش از همه دامنگیر قشر تحصیل‌کرده و جوان کشور شده است. تازه‌ترین تصمیم دولت برای حل این مساله طرح کارورزی فارغ‌‌التحصیلان دانشگاهی بود. با این وجود حل معضل بیکاری نیازمند یک تصمیم اساسی است که بتوان به صورت ضرب‌الاجل به سازمان‌ها ابلاغ کرد و آن از از شرایط بحرانی خارج ساخت. در همین رابطه رئیس مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار با اشاره به رسیدن بیکاری به نقطه بحرانی، به «مهر» گفت: با توجه به اینکه نرخ بیکاری جمعیت جوان کشور بیش از دو برابر نرخ بیکاری کل است، بنابراین وضعیت بیکاری در نقطه بحرانی قرار دارد. سید نعمت‌ا… میرفلاح‌نصیری درباره نقطه بحران بیکاری در منظر آمار، گفت: براساس آنچه کارشناسان سازمان جهانی کار (ILO) اعلام می‌کنند، در صورتی که نرخ بیکاری در گروه سنی جوانان در کشوری بیش از دو برابر نرخ بیکاری کل باشد، می‌توان گفت وضعیت بیکاری در آن کشور در نقطه بحرانی قرار دارد. وی با بیان اینکه سازمان جهانی کار، گروه سنی جوانان را بین ۱۵ تا ۲۴ سال تعریف می‌کند، افزود: البته این سازمان بین‌المللی اختیار تعریف گروه سنی جوانان را به خود کشورها هم محول کرده و این اختیار را به کشورها می‌دهد تا بنا به تشخیص شاخص‌های جمعیتی، گروه سنی جوانان را تعریف کند. رئیس مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار، تعریف جمعیت جوان در کشور را به استناد مراجع ذی‌صلاح (سازمان سابق ملی جوانان) ۱۵ تا ۲۹ سال عنوان کرد و گفت: نرخ بیکاری کشور در این گروه سنی تا پایان سال ۹۵ در حالی معادل ۲۵.۹ درصد است که نرخ بیکاری کل جمعیت در سن کار کشور در دوازده ماه منتهی به ۹۵ به میزان ۱۲.۴ درصد اعلام شد. میرفلاح‌نصیری گفت: بنابراین با توجه به اینکه نرخ بیکاری جمعیت جوان کشور بیش از دو برابر نرخ بیکاری کل است، از همین حیث وضعیت بیکاری امروز در نقطه بحرانی قرار دارد، همانطور که شخص رئیس‌جمهوری نیز بیکاری را بزرگ‌ترین مساله دولت عنوان کرد. البته بسیاری از کشورهای اروپایی نیز با این بحران مواجه هستند.
تثبیت نرخ بیکاری بلندمدت طی ۱۰ سال گذشته
میرفلاح‌نصیری «بیکاری بلندمدت» را یکی دیگر از شاخص‌های آمارگیری نیروی کار عنوان کرد و گفت: بیکاری بلندمدت به فردی اطلاق می‌شود که طول مدت بیکاری وی بیش از یک سال باشد و این فرد در آمار بیکاران بلندمدت قرار می‌گیرد. وی شاخص نرخ بیکاری بلندمدت را در ایران قابل قبول اعلام کرد و گفت: طبق آمار رسمی از سال ۸۴ تاکنون با وجود رشد سمت عرضه نیروی کار، اما خوشبختانه نرخ بیکاری بلندمدت کنترل شده، به‌طوری که این نرخ از ۴.۳ درصد در سال ۱۳۸۴ به ۴.۲ درصد در سال ۱۳۹۴ کاهش داشته است. رئیس مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار با بیان اینکه از جمعیت ۳ میلیون و ۲۰۳ هزار و ۳۹۸ نفر بیکار منتهی به اسفند ۹۵ حدود یک میلیون تا یک میلیون و ۵۰ هزار نفر در جمعیت بیکاری بلندمدت قرار دارند، گفت: این میزان طی حدود ۱۱ سال گذشته بین ۳۷ تا ۳۸ درصد از جمعیت بیکار تقریبا ثابت بوده است.
فرهنگ‌سازی در ایجاد مشاغل پاره‌وقت
اصغر مشبکی، استاد دانشگاه در این رابطه به «کسب‌وکار» می‌گوید: در این خصوص مهم‌ترین کاری که می‌شود کرد، این است که سن بازنشستگی را در کشور تقریبا به اندازه دو و سه سال کاهش داد و به پیروی از آن از به کارگیری بازنشسته‌ها خودداری کرد. این اقدام فرصت خوبی برای اشتغالزایی جوانان به دست می‌دهد. عامل دیگر تقویت و تشویق کسب‌وکارهای اصطلاحا خدماتی است که به سرمایه‌گذاری کمتری نیاز خواهد داشت. در این حرفه‌ها معمولا از افراد متخصصی استفاده می‌شود که جوانان جزو مهم‌ترین‌های آن به شمار می‌روند.
در همین راستا باید دولت تسهیلاتی را به جوانان دانشگاهی و کاربلد اختصاص دهد و عرصه را برای ورود آنها به‌ویژه آنها که به ارتباطات و فضای مجازی مسلط هستند، اختصاص بدهد. عامل سوم راه‌اندازی مجتمع‌های خدماتی است که برای عملی شدن آن می‌توان کافی‌نت‌های گوشه و کنار را به مجتمع‌های کافی نتی تبدیل کرد. با این کار به صورت کوتاه‌مدت می‌توان تعدادی از جوانان را شاغل کرد و درصد زیادی از دانش‌آموختگان را به کار گرفت. از موارد دیگر که دولت می‌تواند برای ایجاد فرصت شغلی برای جوانان از آن استفاده کند ، تخصیص درصدی از بودجه ارگان‌های دولتی که قبلا به عنوان درصد بودجه مطالعاتی و تحقیقاتی بود به راه‌اندازی کسب و کارهای خدماتی است. بحث دیگر انجام کارهای نیمه وقت و پاره قوت است . از آنجایی که فرهنگ این کارها در ایران ضعیف است دولت باید روی آن وقت و تمرکز بیشتری بگذارد و کارهای نیمه وقت را تعریف کند. یکی از طرح‌های مهمی که در کشورهای توسعه یافته در این راستا کاربرد دارد، همین کار است یعنی دولت سعی می‌کند با ترویج و فرهنگ‌سازی مشاغل
پاره وقت نیازهای اساسی جوانان و خانواده‌های آنها را تامین سازد. این اقدام را می‌توان در کشور با احداث فروشگاه‌های متنوع زنجیره‌ای پیش برد.
