غفلت از خسارت معتادان شاغل

مجتبی کاوه

به گزارش کسب وکار نیوز، سخنان اخیر قائم‌مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر برگ دیگری از دفتر معضلات پرشمار اعتیاد را که کمتر به آن توجه شده است، گشود. معتادان شاغل به دلیل آنکه شغل و حرفه و در نتیجه درآمد دارند، کمتر در کانون توجه مسئولانی که متولی درمان اعتیاد و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی این معضل پیچیده هستند، قرار می‌گیرند، اما کارشناسان معتقدند این معتادان در مسیر بیماری پیشرونده‌ای قرار دارند که مسیرشان اغلب در انتها به بیکاری، زندان و مراکز بازپروری می‌انجامد و ضروری است برای خارج کردن آنها از این مسیر کاری انجام شود. ضمن آنکه آنها در حین طی کردن مسیر اعتیاد به سوی زوال و نابودی، بهره‌وری بنگاه‌های اقتصادی را کاهش می‌دهند و خسارت‌های مستقیم و غیرمستقیم دیگری نیز بر چرخه کار و فعالیتی که در آن مشغولند، تحمیل می‌کنند. کارشناسان همچنین معتقدند معتادان شاغل به راحتی قابل شناسایی هستند و اگر اقدامی برای شناسایی آنها انجام نمی‌شود به این علت است که برنامه کلانی توسط سیاست‌گذاران اقتصادی کشور برای بهبودی معتادان شاغل وجود ندارد و چشم بستن بر خسارت معتادان شاغل، برای مسئولان اقتصادی تبدیل به عادت شده است.

معتاد را نباید از شغل و درآمد محروم کرد
قائم‌مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به تولید ۹ تا ۱۰ هزار تن مواد مخدر افغانستان در سال آینده از مسئولان خواست در زمینه یکپارچه‌سازی اقدامات آفندی و پیشگیرانه برای مهار مواد مخدر در سال آینده تمهیدات ویژه را در نظر بگیرند. سردار علی مویدی اظهار داشت: کشورهایی که در موضوع پیشگیری از اعتیاد با استفاده از ظرفیت اجتماع بوده و روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند، توانسته‌اند اعتیاد را در جامعه خود مهار کنند. بنابراین می‌توان گفت که تنها راه مدیریت اعتیاد پیشگیری از آن است، ولی باید توأم با آن کارهای مقابله‌ای، صیانت و درمان هم در دستور کار باشد. وی درباره درخواست برخی دستگاه‌ها و نهادها برای دریافت آزمایش میزان متادون در بدن کارمندان خود، افزود: طبق دستور رئیس‌جمهوری و رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر نباید معتاد را از شغل و کسب‌وکارش منفک و جدا کرد. بنابراین این امر یعنی فراهم کردن فضای خاص برای اعتیاد بیشتر معتاد. ضمن اینکه هیچ دستگاهی هم در کشور اجازه ندارد این کار را انجام دهد؛ ازاین‌رو معتاد و خانواده‌اش را نباید از شغل، حقوق و درآمد وی محروم کرد.

برنامه‌ای برای درمان اعتیاد شاغلان معتاد وجود ندارد
صحبت‌های قائم‌مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر را در گفتگو با یک کارشناس آسیب‌های اجتماعی به نقد گذاشتیم. آرمین اسدی با بیان اینکه محروم کردن معتادان از شغل و درآمد اگر بدون هیچ برنامه اصلاحی انجام شود در اغلب موارد به تعمیق اعتیاد آنها می‌انجامد، به «کسب‌وکار» گفت: بخشی از سخنان قائم‌مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر کارشناسی است، اما سوال ما این است که اگر معتاد را از کار محروم نکنیم – که کار درست و اصولی به شمار می‌رود – برنامه شما برای کاهش آسیب این فرد و خارج شدن وی از چرخه اعتیاد، با حفظ اشتغالی که دارد، چیست؟ متاسفانه تصور ما این است که برای این موضوع برنامه‌ای وجود ندارد و مسئولان چشم خود را به روی خسارت‌هایی که معتادان شاغل در چرخه اقتصادی کشور ایجاد می‌کنند، بسته‌اند. وی تصریح کرد: هنوز آمار مورد اطمینانی درباره تعداد معتادان شاغل وجود ندارد، ولی اگر تعداد معتادان کشور را طبق برخی برآوردها ۳ میلیون نفر بدانیم نیمی از آنها شاغل هستند. ارزیابی تشکل‌های مردم‌نهادی که در زمینه کاهش آسیب‌های اعتیاد فعالیت می‌کنند این است که جمعیت معتادان شاغل بسیار بیشتر از یک و نیم میلیون نفر باشد چون خسارت‌های آنها بسیار پنهان‌تر از معتادان بیکار است. در هر حال این افراد، به دلیل کاهش توانایی‌های جسمی و روانی از بهره وری بنگاهی که در آن مشغول به کار هستند، می‌کاهند و در برخی موارد هزینه‌های سربار و ضایعات بنگاه‌ها را افزایش می‌دهند. اسدی افزود: اگر برنامه‌ای برای درمان این افراد وجود داشته باشد می‌توان به سادگی از طریق پایش سلامت و به صورت محرمانه آنها را شناسایی و به درمان ترغیب کرد اما متاسفانه روشی که فعلاً در کشور ما اجرا می‌شود، نادیده گرفتن خسارت‌های معتادان شاغل است که این کار – به دلیل پیش رونده بودن اعتیاد - قطعاً کمکی به بهبود آنها هم نخواهد کرد.