سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
عرضه اوراق سپرده ریالی ۲۰ درصدی در نظام بانکی یکی از راهکارهای اخیر بانک مرکزی برای کاهش نرخ ارز بوده است.
ثمانه نادری
عرضه اوراق سپرده ریالی ۲۰ درصدی در نظام بانکی یکی از راهکارهای اخیر بانک مرکزی برای کاهش نرخ ارز بوده است.
به گزارش کسب و کار نیوز، اگرچه این امر بر کاهش نرخ دلار بی تأثیر نیست، اما مساله این است که با این اقدام تلاش بانک‌ها برای کاهش نرخ سود سپرده به ۱۵ درصد هدر می‌رود و باز شبکه بانکی به مرحله قبل از کاهش نرخ سود بر می‌گردد، در حالی که قرار بود نه تنها نرخ سود سپرده، بلکه نرخ تسهیلات هم پایین بیاید.
به اعتقاد برخی از کارشناسان، کاهش دستوری نرخ سود سپرده باعث کوچ نقدینگی از بانک‌ها و گران شدن نرخ دلار و آشفتگی بازارهای سکه و ارز شده و این چیزی است که دولت باید با توجه به فراهم نبودن بستر کاهش نرخ سود، از قبل آن را پیش‌بینی می‌کرد. البته برخی از بانک‌ها با توجه به بحران‌های مالی‌ای که دارند، از افزایش دوباره نرخ سود سپرده استقبال خواهندکرد.
با این حال مساله اساسی اقدام اخیر بانک مرکزی و تأثیر آن بر بازار ارز است. باید پرسید: اگر با انتشار اوراق سپرده ریالی نرخ ارز کاهش پیدا کند آیا این سیاست همچنان از سوی بانک مرکزی اعمال خواهد شد؟ به عبارتی آیا بانک مرکزی از اقدام خود مبنی بر کاهش نرخ سود سپرده بازخواهد گشت؟ نکته دیگر آنکه آشفتگی‌های بازار ارز تا چه اندازه ریشه در کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی داشته است و دولت برای رسیدگی به این مساله چه اقدامی باید در پیش بگیرد؟
تناقض در عرضه ارز
آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی در این خصوص به «کسب‌وکار» توضیح می‌دهد: در نوسانات نرخ ارز خود بانک مرکزی دخیل است، چراکه خود تعیین‌کننده نرخ ارز است. وقتی صرافی‌ها با نرخ مشخص ارز عرضه می‌کنند، یعنی هیجان یا نوسان بازار دست بانک مرکزی است و با کم و زیاد کردن عرضه ارز می‌شود آن را به مسیر دلخواه هدایت کرد. در حال حاضر نیز عرضه کم ارز باعث هیجان بازار ارز شده و اینکه دلال‌های ارز بتوانند سکان بازار را در دست بگیرند.
به گزارش کسب و کار نیوز، اگرچه این امر بر کاهش نرخ دلار بی تأثیر نیست، اما مساله این است که با این اقدام تلاش بانک‌ها برای کاهش نرخ سود سپرده به ۱۵ درصد هدر می‌رود و باز شبکه بانکی به مرحله قبل از کاهش نرخ سود بر می‌گردد، در حالی که قرار بود نه تنها نرخ سود سپرده، بلکه نرخ تسهیلات هم پایین بیاید.
به اعتقاد برخی از کارشناسان، کاهش دستوری نرخ سود سپرده باعث کوچ نقدینگی از بانک‌ها و گران شدن نرخ دلار و آشفتگی بازارهای سکه و ارز شده و این چیزی است که دولت باید با توجه به فراهم نبودن بستر کاهش نرخ سود، از قبل آن را پیش‌بینی می‌کرد. البته برخی از بانک‌ها با توجه به بحران‌های مالی‌ای که دارند، از افزایش دوباره نرخ سود سپرده استقبال خواهندکرد.
با این حال مساله اساسی اقدام اخیر بانک مرکزی و تأثیر آن بر بازار ارز است. باید پرسید: اگر با انتشار اوراق سپرده ریالی نرخ ارز کاهش پیدا کند آیا این سیاست همچنان از سوی بانک مرکزی اعمال خواهد شد؟ به عبارتی آیا بانک مرکزی از اقدام خود مبنی بر کاهش نرخ سود سپرده بازخواهد گشت؟ نکته دیگر آنکه آشفتگی‌های بازار ارز تا چه اندازه ریشه در کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی داشته است و دولت برای رسیدگی به این مساله چه اقدامی باید در پیش بگیرد؟
تناقض در عرضه ارز
آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی در این خصوص به «کسب‌وکار» توضیح می‌دهد: در نوسانات نرخ ارز خود بانک مرکزی دخیل است، چراکه خود تعیین‌کننده نرخ ارز است. وقتی صرافی‌ها با نرخ مشخص ارز عرضه می‌کنند، یعنی هیجان یا نوسان بازار دست بانک مرکزی است و با کم و زیاد کردن عرضه ارز می‌شود آن را به مسیر دلخواه هدایت کرد. در حال حاضر نیز عرضه کم ارز باعث هیجان بازار ارز شده و اینکه دلال‌های ارز بتوانند سکان بازار را در دست بگیرند.
گامی دیگر در تأخیر کاهش نرخ سود تسهیلات
وی در رابطه با اقدامات اخیر بانک مرکزی توضیح می‌دهد: چند تناقض در عرضه ارز روشن است؛ یکی اینکه مسئولان اعلام می‌کنند دلال‌های ارز را دستگیر کرده‌اند، در حالی که از سوی دیگر نسبت به آنها هشدار می‌دهند و هنوز آنطور که باید، آرامش به بازار بازنگشته است. دیگر آنکه بانک مرکزی همه‌ساله نزدیک شدن به عید را بهانه گرانی و نوسان دلار ذکر می‌کند، در حالی که باید پرسید با وجود تکرار همه‌ساله این اتفاق چرا بانک مرکزی تدبیری برای آن نمی‌اندیشید یا اینکه مگر مردم تا چه اندازه به ارز نیاز خواهند داشت؟ از سوی دیگر اینکه چرا دولت به اندازه کافی ارز مبادله‌ای عرضه نمی‌کند تا بازار ارز به این حال و روز گرفتار نشود؟ بنابراین با این تناقضات نمی‌توان تصمیم و اقدامات بانک مرکزی را جدی گرفت.
بغزیان با اشاره به اینکه خریداران اوراق سپرده خارج از بازار ارز هستند، می‌گوید: اوراق ۲۰ درصدی سپرده تنها می‌تواند یک‌سری از افراد را به سمت بانک‌ها بکشاند که عمدتاً جزو سوداگران بازار ارز و دلالان نیستند، چراکه دلال‌ها در پی سود حاصل از نوسانات هستند نه سود ۲۰ درصدی اوراق سپرده که برای آنها رقمی نیست. بنابراین این کار جز مشکل‌تراشی برای بانک‌ها یا مشکل را به دوش بانک‌ها انداختن، مسأله‌ای را حل نمی‌کند. ضمن آنکه رفتارهای متناقض نشانه خوبی برای بانک مرکزی نیست. بنابراین پول سپرده لزوماً آن پولی نیست که در بازار ارز وجود دارد، بلکه عموماً پول‌هایی است که در بازار ارز نبوده است. با این اوصاف این سیاست عجولانه بوده و گامی دیگر برای به تأخیر انداختن کاهش نرخ سود تسهیلات است.
وی در رابطه با اقدامات اخیر بانک مرکزی توضیح می‌دهد: چند تناقض در عرضه ارز روشن است؛ یکی اینکه مسئولان اعلام می‌کنند دلال‌های ارز را دستگیر کرده‌اند، در حالی که از سوی دیگر نسبت به آنها هشدار می‌دهند و هنوز آنطور که باید، آرامش به بازار بازنگشته است. دیگر آنکه بانک مرکزی همه‌ساله نزدیک شدن به عید را بهانه گرانی و نوسان دلار ذکر می‌کند، در حالی که باید پرسید با وجود تکرار همه‌ساله این اتفاق چرا بانک مرکزی تدبیری برای آن نمی‌اندیشید یا اینکه مگر مردم تا چه اندازه به ارز نیاز خواهند داشت؟ از سوی دیگر اینکه چرا دولت به اندازه کافی ارز مبادله‌ای عرضه نمی‌کند تا بازار ارز به این حال و روز گرفتار نشود؟ بنابراین با این تناقضات نمی‌توان تصمیم و اقدامات بانک مرکزی را جدی گرفت.
بغزیان با اشاره به اینکه خریداران اوراق سپرده خارج از بازار ارز هستند، می‌گوید: اوراق ۲۰ درصدی سپرده تنها می‌تواند یک‌سری از افراد را به سمت بانک‌ها بکشاند که عمدتاً جزو سوداگران بازار ارز و دلالان نیستند، چراکه دلال‌ها در پی سود حاصل از نوسانات هستند نه سود ۲۰ درصدی اوراق سپرده که برای آنها رقمی نیست. بنابراین این کار جز مشکل‌تراشی برای بانک‌ها یا مشکل را به دوش بانک‌ها انداختن، مسأله‌ای را حل نمی‌کند. ضمن آنکه رفتارهای متناقض نشانه خوبی برای بانک مرکزی نیست. بنابراین پول سپرده لزوماً آن پولی نیست که در بازار ارز وجود دارد، بلکه عموماً پول‌هایی است که در بازار ارز نبوده است. با این اوصاف این سیاست عجولانه بوده و گامی دیگر برای به تأخیر انداختن کاهش نرخ سود تسهیلات است.
خروج بیش از اندازه سپرده‌های بانکی به سوی بازار ارز
وحید شقاقی، کارشناس اقتصادی نیز در این رابطه با تاکید بر اینکه این اقدام عملاً بازگشت به عقب و یک تصمیم از سر اجبار و ناچاری است، می‌گوید: بارها هشدار داده شده بود که باید تلاش شود نقدینگی به سمت تولید هدایت شود و به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که سپرده‌های بانکی به صورت آزاد و سرگردان نباشند، اما با وجود هشدار اقتصاددان‌ها این امر نادیده گرفته شد، در حالی که اگر سپرده‌های بانکی به راحتی قابلیت خروج از نظام بانکی را داشته باشد هر آن می‌تواند یک بازار سفته‌بازی را متلاطم کرده و قیمت‌ها را افزایش دهد. این هشدار داده شده بود، اما این مساله و چالش مرتفع نشد و حاصل این شد که به هر دلیلی نقدینگی به این سمت سرازیر شد.
در این شرایط بانک مرکزی از سر اجبار گواهی ۲۰ درصدی منتشر کرد تا جلوی خروج بیش از اندازه سپرده بانکی که در شرایط افزایش حجم نقدینگی قابلیت خروج از نظام بانکی دارد را به سمت خرید دلار بگیرد. البته این یک سیاست از روی ناچار و موقت است نه راهکار دائمی. با این حال زحمات نظام بانکی که تلاش کرد تا نرخ سود را کاهش دهد را بر هم می‌زند و بانک‌ها دوباره سر جای اول خود یعنی بی‌نظمی‌های نرخ سود بر می‌گردند.
وحید شقاقی، کارشناس اقتصادی نیز در این رابطه با تاکید بر اینکه این اقدام عملاً بازگشت به عقب و یک تصمیم از سر اجبار و ناچاری است، می‌گوید: بارها هشدار داده شده بود که باید تلاش شود نقدینگی به سمت تولید هدایت شود و به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که سپرده‌های بانکی به صورت آزاد و سرگردان نباشند، اما با وجود هشدار اقتصاددان‌ها این امر نادیده گرفته شد، در حالی که اگر سپرده‌های بانکی به راحتی قابلیت خروج از نظام بانکی را داشته باشد هر آن می‌تواند یک بازار سفته‌بازی را متلاطم کرده و قیمت‌ها را افزایش دهد. این هشدار داده شده بود، اما این مساله و چالش مرتفع نشد و حاصل این شد که به هر دلیلی نقدینگی به این سمت سرازیر شد.
در این شرایط بانک مرکزی از سر اجبار گواهی ۲۰ درصدی منتشر کرد تا جلوی خروج بیش از اندازه سپرده بانکی که در شرایط افزایش حجم نقدینگی قابلیت خروج از نظام بانکی دارد را به سمت خرید دلار بگیرد. البته این یک سیاست از روی ناچار و موقت است نه راهکار دائمی. با این حال زحمات نظام بانکی که تلاش کرد تا نرخ سود را کاهش دهد را بر هم می‌زند و بانک‌ها دوباره سر جای اول خود یعنی بی‌نظمی‌های نرخ سود بر می‌گردند.
