سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
طی دو هفته اخیر به دنبال انتشار خبری مبنی بر اینکه ارز مبادله‌ای اختصاص‌یافته به واردکنندگان کاغذ حذف خواهد شد، آشفته‌بازاری در بازار کاغذ و مقوا برپا شد که حتی کم شدن کاغذهای روزنامه‌های کثیرالانتشار نیز یکی از مهم‌ترین تاثیرات آن بود.
شایلی قرایی
به گزارش کسب و کار نیوز در 10 روز اخیر به دنبال قطع ناگهانی ارز مبادلاتی به واردکنندگان کاغذ، همچنین افزایش جهانی قیمت کاغذ، جوی ناآرام در بازار کاغذ ایران ایجاد شد که دست‌اندرکاران حوزه نشر، همچنین فعالان بخش‌های مختلف چاپ را نگران کرد؛ موضوعی حیاتی که بازتاب اخبار آن به برگزاری نشست‌های تخصصی فعالان حوزه‌های مختلف منجر شد و نهایتا به تصمیم حذف نشدن ارز مبادلاتی و تثبیت تعرفه واردات انجامید. در این باره البته رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت که یکی از موضوع‌های مطرح‌شده حذف ارز مبادله‌ای برای کاغذ بود که این موضوع شایعه است. سیف گفت: ارز مبادله‌ای به کالاهای اساسی و کاغذ مطابق روال قبل ادامه می‌یابد.همچنین معاون بازرگانی وزیر صنعت نیز از تصمیم جدید دولت برای اختصاص ارز مبادله‌ای به کاغذ خبر داد. حسن یونس‌سینکی از برگزاری جلسه تنظیم بازار کاغذ به دستور محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت خبر داد. وی درباره تصمیمات اتخاذشده گفت: برای تنظیم بازار کاغذ 5 تصمیم گرفته شد که به آرامش بازار خواهد انجامید. بر این اساس اعلام می‌کنم که اجازه افزایش تعرفه واردات کاغذ داده نمی‌شود. همچنین ارز مبادلاتی به میزان مورد نیاز برای واردات کاغذ تخصیص داده خواهد شد. به عنوان سومین تصمیم این نشست، تولیدکنندگان داخل و تجار مکلف شدند که برای حفظ موجودی کف بازار و تامین نیاز مصرف‌کنندگان کاغذ، شرایط را برای عرضه مناسب تا پایان سال فراهم سازند.
معاون وزیر صنعت ادامه داد: مقرر شد سند طرح جامع تنظیم بازار کاغذ تدوین شود تا با اجرای آن طی 4 سال آینده بازار با حداقل نوسانات به فعالیت خود ادامه دهد، چراکه حمایت از مصرف‌کنندگان کاغذ شامل ناشران، مطبوعات، کتب درسی و سایر فعالان فرهنگی برای دولت اهمیت بالایی دارد و نباید این بخش با چالش مواجه باشند. سینکی پنجمین تصمیم در جلسه تنظیم بازار را اینگونه اعلام کرد: در طرح جامع تنظیم بازار کاغذ برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی در زمینه به‌روزرسانی تجهیزات و رسیدن به سطح رقابت با جهان، برنامه‌ریزی خواهد شد و این موضوع از طریق دولت برای اختصاص منابع پیگیری می‌شود. از سوی دیگر همانطور که در بالا به آن اشاره شد، یکی از نتایج انتشار خبر حذف ارز مبادله‌ای بر کم شدن صفحات روزنامه‌ها بود. مدیر مسئول یکی از روزنامه های سراسری به خبر افزایش تعرفه واردات کاغذ که چندی پیش اعلام و سپس منتفی شد، اشاره کرد و گفت: حدود 7 یا 8 روزنامه به دلیل اینکه کاغذ ندارند، چاپ نمی‌شوند و این وضعیت بقیه نشریات را هم به شکل دومینووار دربرمی‌گیرد. مهدی رحمانیان بیان کرد: اگر دولت بخواهد تعرفه‌های واردات کاغذ را افزایش دهد، نشان می‌دهد که بدیهی‌ترین ادبیات مدیریت را هم متوجه نیست، به دلیل اینکه ما در شرایطی قرار داریم که کاغذ پیدا نمی‌شود و اگر هم کاغذ موجود باشد، باید با قیمت گزافی یعنی ۶۰ درصد بیشتر از قیمت یک ماه گذشته پول بدهند تا بتوانند نقدی خریداری کنند، در صورتی که در گذشته به صورت چندماهه خریداری می‌کردند؛ البته افزایش تعرفه اتفاق نیفتاد.
او با اشاره به وضعیت موجودی کاغذ و تاثیر آن بر مطبوعات اظهار کرد: با توجه به وضعیتی که بر مطبوعات حاکم است، در حال حاضر علاوه بر مشکلات گذشته، این مشکل هم اضافه شده است. من براساس خبرهایی که دارم، می‌دانم حدود 7 یا 8 روزنامه به دلیل اینکه کاغذ ندارند، چاپ نمی‌شوند و این وضعیت بقیه نشریات را هم به شکل دومینووار دربرمی‌گیرد. این در حالیست که در یک ماه گذشته که درگیر مساله کاغذ بودیم، هیچ مدیر دولتی واکنش قابل توجهی نشان نداد.
محمود صدری، یکی از روزنامه‌نگاران قدیمی در اظهارنظری گفته است که در پی گران شدن کاغذ، دوستداران کتاب و روزنامه برانگیخته شده‌اند و این یک جمله سخن تکراری همه شده است: چرا دولت فکری نمی‌کند و کاغذ ارزان نمی‌رساند؟ این سخن که حتما حاصل دغدغه شریف گویندگان آنهاست، نه تنها مشکل کاغذ را حل نمی‌کند، بلکه بر شدت مداخله دولت در کسب‌وکار نشر می‌افزاید و قهرا در چرخه‌های بعدی، افزایش قیمت با شدت بیشتری ادامه می‌یابد. بحران امروزی کاغذ در ایران، دقیقا حاصل مداخله‌های دهه 1360 به بعد دولت در بازار نشر است: دولت، سهمیه کاغذ و زینک و وام برقرار کرد. نشر جراید و کتاب، اقتصادی شد. عرضه مصنوعی نشریه و کتاب افزایش یافت. افراد بیشتری اغوای این بازار شدند و وارد «کسب‌وکار یارانه‌ای» شدند. عرضه باز هم بیشتر شد و تقاضای موثر نداشت.
هرچه ارز بالاتر برود، کاغذ گران‌تر می‌شود
حسین میرباقری، رئیس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا
نگرانی‌هایی طی هفته اخیر در بازار کاغذ و مقوا داشته‌ایم که امیدواریم تا هفته آینده بتوان مشکل را حل کرد. البته حل این مشکل به موارد بسیاری بستگی دارد که نرخ ارز مهم‌ترین مشکل است. نوسانات نرخ ارز همانطور که در دیگر بازارها تاثیر داشته، بر بازار کاغذ و مقوا هم تاثیرات خود را گذاشت و قیمت کاغذ را تا حدی بالا برد که صنعت چاپ را نیز درگیر کرد. به طور کلی قیمت کاغذ ارتباط مستقیمی با افزایش نرخ ارز دارد و هرچه ارز بالاتر برود، کاغذ گران‌تر می‌شود و اگر پایین بیاید، قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند. همچنین از سوی دیگر این اتفاق زمانی رخ داد که قیمت مواد اولیه کاغذ در جهان افزایش پیدا کرد و با توجه به اینکه بخش عمده خرید ایران از کشور چین بود و در این کشور چندین کارخانه تعطیل شد، قیمت کاغذ نیز افزایش پیدا کرد. بنابراین آن دسته از افرادی که از گرانی کاغذ گلایه دارند، مطلع باشند که قیمت جهانی کاغذ از سوی تولیدکنندگان افزایش یافته است، اگر قیمت فقط در بازار داخلی بالا رفته بود و دلیل آن مسائل داخلی بود بحث فرق می‌کرد، اما مساله اینجاست که در حال حاضر قیمت جهانی کاغذ افزایش یافته است. البته افزایش نرخ ارز مبادلاتی نیز در این گرانی بی‌تاثیر نبوده و در حالی که ارز مبادله‌ای از 3 هزار و 250 تومان به 3 هزار و 530 تومان رسیده، با افزایش جهانی قیمت کاغذ همراه بود که به گرانی در بازار منجر شده است. در حال حاضر یکی از دغدغه‌های اصلی واردکنندگان کاغذ، قطع ارز مبادله‌ای از سوی بانک‌هاست. بانک مرکزی هنوز به صورت رسمی حذف یا قطع ارز مبادله‌ای برای کاغذ را اعلام نکرده است، اما یک هفته‌ای می‌شود که وقتی همکاران این صنف به بانک مراجعه می‌کنند، ارز به آنها نمی‌دهند. البته طبق تصمیم‌هایی که در روزهای اخیر گرفته شد ارز مبادله‌ای به کاغذ تعلق می‌گیرد و با این اتفاق شاهد کاهش قیمت در بازار خواهیم بود و به زودی قیمت واقعی کاغذ مشخص می‌شود. کارشناسان و واردکنندگان باسابقه در این حوزه بدانند که حداکثر طی این هفته یا نهایتا تا هفته آینده قیمت عادلانه کاغذ را تعیین و اعلام خواهیم کرد.
خبری که آشفته‌بازار کاغذ و مقوا را رقم زد
محمود عبادی، کارشناس بازار کاغذ و چاپ
قیمت‌ها در بازار کاغذ و مقوا همواره تحت‌تاثیر عوامل مختلف نوسان داشته و در دو هفته اخیر در حالی که شاهد کاهش 5 درصدی قیمت کاغذ در بازار بودیم، ناگهان با افزایش 20 درصدی قیمت کاغذ مواجه شدیم که خود این اتفاق به دلایل مختلف رقم خورد. قیمت کاغذ در بازارهای جهانی و به‌ویژه در چین که تامین‌کننده قیمت اعظم نیاز جهان و البته ایران به این کالاست، افزایش یافته و بسیاری از کارخانه‌ها تولید کاغذ و مقوا چه به صورت موقت و چه دائمی اعلام تعطیلی کردند که همین امر موجب افزایش قیمت‌ها در بازار شد. از سوی دیگر اقدامی در کشور انجام شد که طی آن خبری منتشر شده و اعلام شد که واردکنندگان کاغذ و مقوا از این پس ارز مبادله‌ای نخواهند گرفت. حال با اینکه اعلام شده این خبر شایعه‌ای بیش نبوده است، اما همین خبر باعث ایجاد آشفته‌بازاری در بازار کاغذ و مقوا شد که از قبل نیز تحت‌تاثیر گرانی کاغذ در بازارهای جهانی بود. هرچند افزایش قیمت کاغذ منحصر به ایران نیست و سراسر دنیا با گرانی کاغذ روبه‌رو شد، اما مساله‌ای که در کشور ما مهم است، تفاوت نرخ ارز است. نرخ ارز مبادله‌ای نسبت به شش ماه پیش و سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت کاغذ، بالا رفتن قیمت ارز مبادله‌ای است که مسائل و مشکلات زیادی را برای فعالان این حوزه ایجاد کرده است.
