صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

«کسب‌وکار» گزارش می‌دهد

آوار زلزله بر چهره محرومیت

زلزله یکشنبه‌شب 22 آبان ماه غرب کشور در نواحی مرزی ایران و عراق برخلاف تصورات و اخبار اولیه در عراق خسارت و قربانی چندانی نداشت...
مجتبی کاوه
به گزارش کسب و کار نیوز، زلزله یکشنبه‌شب 22 آبان ماه غرب کشور در نواحی مرزی ایران و عراق برخلاف تصورات و اخبار اولیه در عراق خسارت و قربانی چندانی نداشت، اما در شهرهای مرزی ایران از جمله کرمانشاه، قصرشیرین، سرپل‌ذهاب، روانسر، ایلام و شهرها و روستاهای این مناطق خسارات سنگینی ایجاد کرد و بیش از 400 قربانی گرفت. گزارش‌ها و تصاویر ارسال‌شده از مناطق زلزله بیانگر این نکته است که باز هم بیشترین خسارت و تلفات در روستاها و نواحی شهری که ضوابط ساخت‌و‌ساز در آنها رعایت نشده و به بافت‌های فرسوده یا محدوده‌های ناپایدار معروفند، اتفاق افتاده است.
چرا روند نوسازی بافت‌های فرسوده شهری و روستایی کند است؟
یک کارشناس مهندسی عمران با بیان اینکه بافت‌های فرسوده و ناکارآمد روستایی و شهری در مناطق دورافتاده به وفور وجود دارند، به «کسب‌وکار» می‌گوید: ایمنی ساخت‌و‌ساز در تهران و مراکز استان‌ها وضعیت بهتری پیدا کرده، ولی هرچه از پایتخت دور و خصوصا به نواحی مرزی نزدیک می‌شویم، مقوله ایمنی ساخت‌و‌ساز بیشتر به فراموشی سپرده می‌شود. رضا سلیمانی با اشاره به ناپایداری خانه‌های قدیمی‌ساز روستایی در برابر زلزله می‌افزاید: بنیاد مسکن به عنوان متولی نوسازی و بهسازی خانه‌های روستایی وظیفه خطیری بر عهده دارد و با وجود تلاش‌ها و زحماتی که در این راستا کشیده شده، بودجه نوسازی و بهسازی خانه‌های روستایی با حجم نیاز، کاملا بی‌تناسب است. این کارشناس عمران ادامه داد: زلزله در کشور ما امری معمول است و تقریبا هر روز در کشور شاهد زلزله هستیم، اما یک سوال اساسی همیشه بعد از زلزله‌های پرخسارت و پرتلفات مطرح می‌شود و آن این است که چرا روند نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و روستایی تا این حد کند است؟ وی بیان کرد: روستاییان بودجه و توان بهسازی و نوسازی خانه‌های خود را ندارند و تسهیلات بنیاد مسکن هم جوابگوی این نیاز نیست، بنابراین اگر قرار است خسارات و تلفات زلزله در روستاهای کشور کاهش یابد، قطعا نیازمند اختصاص بودجه بیشتر به این حوزه هستیم.
مسکن مهر نواحی زلزله‌زده را سیاسی نکنیم
با یک کارشناس عمران درباره دیگر مسائل مطرح‌شده درباره تصاویر سازه‌های مسکن مهر در نواحی زلزله به بحث نشستیم. حسن عظیم‌زاده با بیان اینکه تصاویر منتشرشده کاملا گویا هستند، به «کسب‌وکار» گفت: این تصاویر نشان می‌دهد سازه‌های مسکن مهر این مناطق در برابر زلزله‌ای که جزو زلزله‌های پرقدرت و شدید طبقه‌بندی می‌شود، مقاومت کرده و فرو نریخته، ولی تیغه‌بندی‌های روی نما و به طور کلی نمای سازه دچار ریزش شده است. وی با بیان اینکه تصاویر نشان می‌دهد ساختمان‌های شخصی‌ساز در همان مناطق و در نزدیکی مسکن مهر آسیب چندانی ندیده‌اند، افزود: تحلیل من درباره این موضوع این است که مسکن مهر ساخته‌شده در نواحی مرزی کشور – برخلاف برخی ادعاها – از نظر مکان‌یابی و دوری از گسل وضعیت قابل قبولی دارد و همچنین سازه اصلی بناها نیز استحکام دارد، اما در جزئیاتی مثل تیغه‌های بیرونی و نمای ساختمان، کیفیت رعایت نشده است. این کارشناس با بیان اینکه تلفات زلزله اخیر بیشتر متعلق به خانه‌های قدیمی‌ساز شهری و روستایی بوده و از مسکن مهر تلفات گزارش نشده است، تصریح کرد: بحث‌های کارشناسی را نباید با بحث‌های سیاسی خلط کرد و نتایج بی‌پایه برای زیر سوال بردن رقبای سیاسی گرفت. واقعیت این است که زلزله با شدتی که اتفاق افتاده، باعث ریزش و تلفات در مسکن مهر نشده است.
زلزله محرومیت مناطق مرزی غرب کشور را نمایان‌تر کرد
یکی از معتمدان محلی مناطق روستایی اسلام‌آباد غرب نیز در گفتگو با «کسب‌وکار» از حجم گسترده خرابی‌ها در این مناطق خبر داد و گفت: درباره مظلومیت و محرومیت روستاها و مناطق و نواحی سرپل‌ذهاب، کرند، اسلام‌آباد غرب و حتی خود شهر کرمانشاه کمتر صحبت شده است. حق‌نظر همتی افزود: روستاهای این مناطق به دلیل دوری از مرکز کشور مورد کم‌توجهی مرکزنشینان قرار دارد و آمار نوسازی خانه‌های روستایی در این مناطق نسبت به سایر استان‌های کشور بسیار کمتر است. همتی نظامی و امنیتی دیدن این مناطق توسط مسئولان دولتی را مانع هدایت منابع و سرمایه‌ها به مناطق مذکور دانست و افزود: شبکه راه‌ها در این مناطق وضعیت نامطلوبی دارد، ارتباطات مخابراتی، مجازی و موبایلی در برخی روستاهای این مناطق در حالت عادی و بدون حادثه دچار اختلال است، گازرسانی و امکانات بهداشتی در این مناطق ضعیف است و اکنون که زلزله هم به این مناطق خسارت شدید وارد کرده تمام این مشکلات مضاعف شده است. همتی در پایان با بیان اینکه گرد و غبار زلزله به زودی فرومی‌نشیند و سوگواری‌ها هم تمام می‌شود، اما محرومیت این مردم تمامی ندارد، خاطرنشان کرد: این محرومیت باید دیده و شنیده شود و با فراموشی زلزله، فراموش نشود.
لزوم سرمایه‌گذاری و تجهیز هرچه بیشتر شبکه شتابنگاری کشور
علی‌اکبر معین‌فر، رئیس اسبق شبکه شتابنگاری ایران

ضمن عرض تسلیت و همدردی با هم‌وطنان زلزله‌زده در استان کرمانشاه و دیگر مناطق همجوار، نکته‌ای که شایسته است در این مقطع زمانی به آن بیشتر توجه کنیم، اقتضائات و الزامات ایمن شدن در برابر زلزله است. به جرات می‌توان گفت تمام پهنه‌های کشور ما ایران دارای گسل‌های فعال بوده و هیچ نقطه‌ای از کشور از گزند آسیب‌های ناشی از زمین‌لرزه در امان نیست. به همین علت بر ما واجب است که آخرین دستاوردهای علم زلزله‌شناسی را به کار‌ گیریم و مجهزترین پژوهشگاه‌ها، دستگاه‌ها و تجهیزات لرزه‌نگاری را در کشور داشته باشیم و از این رهگذر دانش این حوزه را در کشور نهادینه کنیم. شناخت و آگاهی نسبت به ابعاد کمی و کیفی پدیده زمین‌لرزه مستلزم به‌کارگیری شبکه‌ای از دستگاه‌های پیشرفته برای مکان‌یابی و اندازه‌گیری هرچه دقیق‌تر متغیرهای مرتبط با این واقعه است. دستگاه‌های شتابنگار و شبکه‌ای که داده‌های اطلاعاتی این دستگاه‌ها را برای بررسی‌ها و مطالعات علمی در اختیار کارشناسان و مهندسان زلزله قرار می‌دهد، ابزارهای نوین علم مهندسی زلزله به شمار می‌روند. ما به عنوان انسان‌های امروزی باید به این واقعیت گردن نهیم که زلزله قهر طبیعت نیست، چراکه طبیعت با پروردگان دامن خویش، سر قهر و آشتی ندارد. آنچه تحت عنوان زمین‌لرزه اتفاق می‌افتد، ذات و جوهره طبیعت است و ما انسان‌ها هم باید به عنوان جزئی از این طبیعت، نسبت به ابعاد آن آگاه شویم، درکش کنیم و خود را از خسران و زیان آن در امان نگه داریم. شبکه شتابنگار ایران، گنجینه‌ای از اطلاعات قابل استناد و مطالعه برای مهندسان زلزله‌شناس است و با توجه به زلزله‌خیز بودن تمام پهنه کشور از این اطلاعات باید در جهت کاهش مخاطرات این واقعه طبیعی استفاده بهینه کرد. یکی از مهم‌ترین الزامات توسعه و عمران مناطق شهری و روستایی، ارزیابی جغرافیایی این مناطق از نظر پهنه‌بندی گسل‌ها و زلزله‌خیز بودن آن مناطق است. در تمام کشورهای پیشرفته، پیش از تدوین طرح‌های توسعه و عمران هر منطقه، درباره وضعیت گسل‌های آن منطقه با کارشناسان و مهندسان زلزله مشاوره می‌شود و اطلاعات شبکه شتابنگار از مهم‌ترین مراجع مطالعاتی برای تعیین سطح ایمنی آن مناطق به شمار می‌رود. در واقع شبکه شتابنگاری لازمه توسعه اقتصادی در کشوری همچون ایران است، چراکه با عدم توجه به داده‌های این شبکه، سرمایه‌گذاری‌های خرد و کلان کشور در معرض حوادث طبیعی قرار خواهد گرفت.
نوسازی و بهسازی خانه‌های روستایی نیاز ملی است
عزیزا... مهدیان، معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن

تلفات و خسارات زلزله نواحی مرزی ایران و عراق موجب تالم و تاثر مردم سراسر ایران اسلامی شده است و مسئولان بنیاد مسکن نیز به نوبه خود با خانواده و نزدیکان جان باختگان این سانحه طبیعی ابراز همدردی
می کنند. بنیاد مسکن به عنوان متولی نوسازی و بهسازی واحدهای مسکونی روستایی بعد از هر زلزله به سرعت ارزیابی خسارات و اقدامات اولیه برای اسکان زلزله‌زدگان را آغاز و در مرحله بعد با ارائه تسهیلات مصوب و بسیج تمام امکانات به نوسازی واحدهای خسارت‌دیده اقدام می‌کند. این تسهیلات شامل تسهیلات اعطایی با نرخ سود پایین و بخشی از آن نیز تسهیلات بلاعوض است که با کمک‌های فنی و اجرایی دیگر بنیاد مسکن، گام مهمی در جهت بازسازی فوری مناطق آسیب‌دیده به شمار می‌رود. تجربه دو دهه گذشته بنیاد مسکن در بازسازی نواحی آسیب‌دیده از سوانح طبیعی نشان‌دهنده این امر است که اگر در بازسازی، محوریت کار با مردم باشد و بنیاد مسکن و دیگر ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی پشتیبانی ستادی و تسهیلاتی از بازسازی را بر عهده داشته باشند، بازسازی نواحی آسیب‌دیده با سرعت و کیفیت بهتری انجام می‌شود. نکته دیگری که لازم است به آن اشاره شود لزوم تقویت بنیه مالی بنیاد مسکن برای بهسازی مسکن های روستایی کشور است. آمارها از مناطق زلزله‌زده در سال‌های اخیر نشان می‌دهد در مناطقی که نوسازی و بهسازی واحدهای روستایی انجام شده، تلفات و خسارات زلزله به حداقل رسیده است. بنابراین لازم است روند نوسازی وبهسازی خانه‌های روستایی به صورت یک نیاز ملی دیده شود و با بسیج تمام امکانات کشور با جدیت ادامه پیدا کند.