گرچه انتظار میرفت مثل هر سال نرخ دلار در ماههای آتی سیر صعودی را طی کند، اما این بار این روند سه ماه زودتر شروع شد و منتظر افزایش تقاضا برای ارز نماند.
ثمانه نادری
گرچه انتظار میرفت مثل هر سال نرخ دلار در ماههای آتی سیر صعودی را طی کند، اما این بار این روند سه ماه زودتر شروع شد و منتظر افزایش تقاضا برای ارز نماند. البته طبق بررسیهای موجود عملکرد بانک مرکزی برای جبران کسری بودجه از این راه در این افزایش نرخ دلار نیز بیتاثیر نبوده است.
نرخ دلار در حالی شیب تندی را در پیش گرفته که بحثهای مرتبط با برجام و موضوعات اخیر در فضای سیاسی نیز بر آن تاثیرگذار بوده است و همین مساله با توجه به غیر قابل پیشبینی بودن تحولات سیاسی باعث شده نتوانیم پیشبینی دقیقی از روند افزایشی قیمت ارز در ماههای آتی داشته باشیم. با این حال موضوع افزایش نرخ ارز با توجه به انتظاری که فعالان اقتصادی از دولت برای یکسانسازی نرخ ارز دارند و همچنین با توجه به جریان صادرات و واردات قابل توجه است.
گرچه روند رو به رشد دلار در سال گذشته از آبان و در کانال ۳۵۰۰ آغاز شد و تا مرز ۴۲۰۰ تومان پیش رفت و رشدی نزدیک به ۷۰۰ تومان را طی سه ماه تجربه کرد، اما اکنون روند رشد دلار از شهریور و کانال ۳۷۰۰ تومان آغاز شده و در فاصلهای کوتاه به ۴۰۰۰ تومان رسیده است. اکنون بازار ارز با این موضوع مهم مواجه است که اگر روند رو به رشد دلار ادامه پیدا کند، با توجه به دلایلی که برای تحریک و نوسان بازار در ماههای خاص پیشرو از جمله افزایش تقاضای مسافرتهای ژانویه، تسویه بدهیهای خارجی و کاهش عرضه توسط پتروشیمیها وجود دارد، نرخ این ارز تا چه رقمی پیش خواهد رفت و در این شرایط رفتار بانک مرکزی و نحوه کنترل آن بر بازار چگونه است؟
ازجمله وعدههایی که رئیس کل بانک مرکزی در سال جاری داد، واقعی کردن نرخ ارز بود که هنوز نه تنها محقق نشده است، بلکه رفتار مسئولان با آن نیز به گفته برخی مشابه سالهای پیش حالت کنترلگرایانه دارد، نه راهحلی که به درد همه زمانها بخورد.
ابوالحسن خلیلی، عضو اتاق بازرگانی تهران:
یکسانسازی نرخ ارز در گرو حل و فصل برجام است
یکی از دلایل گرانی نرخ ارز به این موضوع بر می گردد که بانک مرکزی ارزی تخصیص نداده است و بنابراین تقاضایی که بانک مرکزی باید پاسخگو باشد به بازار آزاد منتقل شده و همین سبب افزایش نرخ ارز شده است. قاعدتا نرخ ارز مرتبط با برجام است و نمیتوانیم آن را جدای از برجام مد نظر قرار بدهیم. هر قدر در مسائل برجام پیشروی مناسبتری داشته باشیم و طرفهای مقابل به مفاد برجام پایبند باشند کنترل بهتری روی بازار ارز خواهیم داشت اما هر وقت مناسبات با مشکلات مواجه میشود اثرات آن بر ارز مشاهده خواهد شد. بنابراین یکسانسازی نرخ ارز برای دولت کار دشواری است و بدون حل و فصل موضوع برجام به نتیجه نمیرسد. اگر بانک مرکزی بتواند تقاضای موجود را مدیریت کند و برای مواد اولیه ارز لازم فراهم سازد آثار منفی آن روی واردات کنترل خواهد شد. با این حال باید منتظر باشیم بانک مرکزی در این خصوص چه تصمیمی میگیرد و آیا به اندازه کافی ارز در اختیار متقاضیان قرار خواهد داد.