نخستین جلسه شورایعالی بورس در دولت دوازدهم در حالی به پایان رسید که مسعود کرباسیان وزیر امور اقتصادی و دارایی یکی از مهمترین موضوعات آن را امنیت خاطر سهامداران دانست.
ثمانه نادری
وی در این باره تاکید کرد: از آنجا که این موضوع رابطه مستقیمی با جذب سرمایههای مردمی در بازار سرمایه دارد، باید مورد توجه سازمان بورس و جزو اولویتهای آن باشد.
در اکثر مواقع بورس به دلیل بروز اتفاقاتی که در پی آن امنیت سهامداران دچار تهدید میشود، سیر نزولی در پیش میگیرد و این مساله همواره یکی از نگرانیهای سازمان بورس و سیاستگذاران آن است. کارشناسان بورسی بر آن هستند تا فضایی ترسیم کنند که به واسطه آن امنیت سهامداران در هر شرایط و اتفاقی حفظ شود یا حداقل این احساس امنیت دچار خدشه نشود. از این کار به مدیریت ریسک در بازار سرمایه یاد میکنند. ریسک برای بورس یک مقوله ذاتی است و البته تحت شرایطی میتوان آن را کنترل کرد.
طبق بررسیهای موجود امنیت سهامدار میتواند با یک رخداد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی یا یک حادثه ناگهانی مورد تهدید قرار گیرد یا تثبیت شود. بر این اساس بورس ناخواسته تحتتاثیر پیشامدهایی ناگهانی است که برای گریز از تاثیرات منفی آن باید به دنبال راهکار ایجاد امنیت پایدار برای سهامداران بود، اما اینکه این امنیت قابل حصول است یا نه و در چه شرایطی ایجاد میشود، مسالهای است که نیاز به بررسی دارد.
ضرورت مدیریت ریسک غیرسیستماتیک در بورس
عباسعلی حقانینسب، کارشناس بورس در رابطه با این موضوع با اشاره به عدم تعادل در بورس توضیح میدهد: در اینکه ریسک و بازده در بازار سرمایه به عنوان یک مقوله ذاتی به شمار میرود، شکی نیست و باید آن را بپذیریم، اما متولیان بازار سرمایه سعی میکنند ریسک غیر سیستماتیک بازار را مدیریت کنند که امنیت خاطر بیشتری به سهامداران منتقل میکند. مثلا وقتی سازمان بورس درباره ایجاد شفافیت تصمیماتی میگیرد، تلاش میکند نقدشوندگی بازار را افزایش دهد. با این کار عملا امنیت خاطر سهامداران بیشتر میشود. وقتی نقدشوندگی دارایی بالاست، عملا سهامدار حس بهتری دارد و امنیت بیشتری. وقتی اطلاعات شرکتها بهروز و متناسب با انتشار حداکثری اطلاعات باشد، سهامداران با آگاهی بیشتر تصمیم میگیرند. به نظر میرسد یک اقدام مهم این است که برای افزایش سطح تحلیل و آموزش بازار سرمایه یا روشهای ورود مردم به بازار سرمایه باید تلاش کرد. باید تلاش شود که ابزارهایی ایجاد شود که فرد غیر متخصص بهطور مستقیم وارد بورس نشود، بلکه از طریق صندوقهای سرمایهگذاری این ورود صورت بپذیرد تا امنیت بازار سرمایه حفظ شود. یک مورد دیگر که به مدیریت ریسک بازار کمک میکند، این است که مدیریت بازار سرمایه تلاش میکند ابزارهای نوین مدیریت ریسک و اوراق با درآمد ثابت در بازار را توسعه دهد تا بازار سرمایه امن شود. تلاش برای افزایش تعداد اوراق بهادار کمک به تنوع در بازار سرمایه و مدیریت ریسک و امنیت سهامداران است. البته صندوقهایی برای این موارد تعبیه شده اما یا اجرایی نشده یا اگر شده مدیریت آن ناکارآمد بوده است و در خدمت تامین امنیت سرمایهگذاران قرار نگرفته است به گونهای که مدیریت این صندوقها مشخص نیست. وی ادامه میدهد: مورد دیگر برای مدیریت ریسک و افزایش امنیت سهامداران کاهش دوره توقف نماد شرکتها، افزایش دامنه نوسان، حذف حجم مبناست که به نقدشوندگی بازار کمک میکند و از این بابت ریسک بالا را کاهش میدهد و عملا امنیت خاطری را برای سرمایهگذاران فراهم میآورد. مهمترین موضوع که باعث شده بازار سرمایه ما دچار مشکل شود همین خلأ شرکتهای مدیریت دارایی مثل سبدها و صندوقهای سرمایهگذاری است در حالی که حداقل سهم آنها در ورود افراد به بورس باید به 50 درصد برسد. مشارکت این صندوقها کمک میکند افراد به صورت منطقی با ریسک و بازده برخورد کنند و بازار سرمایه از حالت ریسکی خارج شود. در بازار سرمایه مردم با مقوله ریسک خیلی منطقی برخورد نمیکنند. سودهای بورس آنچنانی و زیان آن نیز آنچنانی است. این نشان میدهد بورس در حالت تعادل نیست که ناشی از ساختارهایی است که ما شاهد هستیم. از طرفی شرکتهای مدیریت دارایی نیز کوچک باقی مانده و توسعه پیدا نکرده است.