نخستین همایش ملی اقتصاد خلاق از سوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب با همکاری صندوق هنر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با موضوعات تبیین اقتصاد خلاق، کارآفرینی و اقتصاد خلاق، جغرافیای اقتصاد خلاق، حقوق مالکیت معنوی و آموزش اقتصاد خلاق، سوم اسفندماه سال جاری برگزار میشود.
گروه کار و کارآفرینی
در گفتگویی با پروین داداندیش، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب و رئیس همایش اقتصاد خلاق، مهمترین جزئیات این همایش تشریح شد. از جمله اهداف این همایش معرفی اقتصاد خلاق است که هنر و فرهنگ به عنوان زیرمجموعه آن محسوب میشود و همچنین مطرح کردن آن در حوزههای دانشگاهی و مهمتر از همه برنامهریزی برای کسب ثروت و درآمد از این شیوه است.
اقتصاد خلاق به چه معناست و در حال حاضر در چه جایگاهی در دنیا قرار دارد؟
در واقع سهم این بخش از اقتصاد در اقتصاد کشورهای توسعه یافته به چه میزان است؟
موضوع اقتصاد خلاق در کشورهای توسعهیافته به تازگی اهمیت بسیاری پیدا کرده است، به گونهای که سهم اقتصاد خلاق از تولید ناخالص داخلی این کشورها 3 تا 12 درصد است. مهمترین نکته کلیدی در اقتصاد خلاق تکیه بر استعداد، هنر، خلاقیت و دانش بشر است که خوشبختانه ایرانیها به دلیل سابقه خوب فرهنگی و هنریای که دارند، میتوانند در این عرصه پیشتاز باشند. کشور ما در همه عرصهها از جمله هنر، فرهنگ، نقاشی و... تجارب خوبی دارد اما آنچه قابل توجه است، این است که ما به امور فرهنگی و هنری نگاه درآمدزایی نداریم.
مهمترین اهداف همایش اقتصاد خلاق چیست و برای تحقق این اهداف چه برنامههایی در نظر دارید؟
برای پیشبرد برنامههای عملیاتی از این طریق با مرکز اقتصاد خلاق صندوق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تفاهمنامهای منعقد کردهایم تا مفهوم ناشناخته اقتصاد خلاق را به دانشگاهها و مراکز علمی معرفی کنیم. هدف از این همایش در واقع شناختن موضوع اقتصاد خلاق به دانشجویان، مراکز علمی و دانشگاههاست. به همین دلیل در سوم اسفند ماه سال جاری همایش ملی اقتصاد خلاق برگزار خواهد شد تا علاقهمندان و کسانی که در این زمینه صاحبنظر هستند، مقالات و نظرات علمی خود را ارائه بدهند. یکی از مهمترین اهداف ما در طرح موضوع اقتصاد خلاق نگاه کردن به آن به عنوان یک صنعت درآمدزاست. در حال حاضر ما از صنعت، خدمات و... درآمدزایی میکنیم اما در حوزه انیمیشن، هنر و فرهنگ درآمد چندانی کسب نکردهایم یا حداقل روی این بخش به عنوان یک صنعت درآمدزا تکیه نکردهایم. اقتصاد ما وابسته به درآمدهای حاصل از نفت است و ما برای آیندگان چارهای نداریم جز اینکه در کنار درآمدهای نفتی درآمدهای دیگری نیز کسب کنیم. یکی از این منابع درآمدی تکیه بر دستاوردهای اقتصاد خلاق و زیرمجموعههای آن چون فرهنگ، هنر و... است.
برای مثال کشورهایی چون آمریکا یا کشورهای اروپایی همه ساله درآمدهای زیادی از این طریق حاصل میکنند. به طوری که درآمدهای سینمای هالیوود با سینمای ما قابل مقایسه نیست و این در حالیست که ما در صنعت فیلمسازی هزینههای زیادی خرج میکنیم. یک بخش جزئی از این اقتصاد نقاشی است که میتواند منبع درآمدی خوبی برای هنرمندان و نقاشان کشور باشد. در سالهای گذشته نقاشیهای ما در بازارهای حراج خارج از کشور به فروش رسید که البته خوشبختانه دو سال است که ما در این زمینه بازار حراج داریم و حتی در این حراجها کشورهای خارجی نیز حضور پیدا میکنند.
تاکنون چه اقداماتی برای اجرایی کردن برنامههای اقتصاد خلاق در کشور صورت گرفته و در این زمینه چه گامهایی برداشته شده است؟
وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی در نشریه تخصصی خود با این موضوع محورها و موضوعات اساسی آن را مطرح میکند و تاکنون هم به این منظور برنامههایی طراحی کرده است. با این حال از آن جایی که یکی از اهداف ما پوشش بیمهای و خدماتی هنرمندان است، این موضوع میتواند تا حد زیادی کمکبخش باشد. با اقتصاد خلاق میتوان کسب درآمد کرد. همانطور که با اقتصاد دانشبنیان نیز میتوان درآمد کسب کرد. با این تفاوت که اقتصاد خلاق مربوط به فرهنگ و هنر است و اقتصاد دانشبنیان مربوط به حوزه دانش.
کارآفرینی با اقتصاد خلاق چه رابطهای دارد و به نظر شما اقتصاد خلاق چه کمکی به کارآفرینی و تحقق برنامههای آن میکند؟
کارآفرینی و اقتصاد خلاق در راستای هم هستند. در حوزه کارآفرینی یک کسبوکار راهاندازی میشود و سپس عدهای نیز با جذب شدن در آن مشغول به کار شده و برای خود شغلی به دست میآورند. اقتصاد خلاق هم به این دلیل که میتواند ایجاد شغل کند، میتواند بخشی از کارآفرینی محسوب شود.
در حال حاضر چه کشورهایی در این زمینه موفق بودهاند؟ چگونه میتوان از آنها برای الگوبرداری و اجرای برنامههای اقتصاد خلاق کمک گرفت؟
کشورهای اروپایی، کانادا و آمریکا مثال خوبی در این رابطه هستند. کشوری مثل هند نیز با تاریخ و سابقه طولانی فرهنگ و هنر نیز موفق عمل کرده است. با این حال در فصلنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز مطالب خوبی در باب رشد این نوع اقتصاد در کشور ذکر شده و در کنار آن تجربه کشورهای موفق و نمونههای آن نیز آمده است. با این وجود در تلاشیم در آیندهای نزدیک یک واحد درسی را به این موضوع اختصاص بدهیم.
کشور ما در زمینه اقتصاد خلاق در چه وضعیتی قرار دارد؟ به نظر شما برای رشد درآمدهای حاصل از این اقتصاد چه موانعی پیشرو داریم و پیشبینی شما از آینده اقتصاد خلاق در کشور چیست؟
اقتصاد خلاق موضوع جدیدی است. این موضوع برای دنیا هم جدید است چرا که تنها 10 تا 12 سال از سابقه آن میگذرد. در ایران نیز موضوع جدیدی است، با این تفاوت که ایران سابقه طولانیای از فرهنگ و هنر دارد که میتواند از آن برای رشدی سریع کمک بگیرد. به همین دلیل به نظر میرسد تحقق برنامههای اقتصاد خلاق در کشور طولانیمدت نباشد یا حداقل اینکه زمانبر نیست. هر چه از تجارب دنیا کمک بگیریم، رسیدن به اهداف اقتصاد خلاق راحتتر میشود.