سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ناکارآمدی سیاست‌های ارتقای بهرهوری بخش‌های مختلف اقتصاد کشور را هم در آمارهای منتشر شده از سوی مراکز دولتی همچون مرکز آمار و بانک مرکزی می‌توان دریافت و هم از گزارش‌هایی که تشکل‌های بخش خصوصی در این‌باره منتشر می‌کنند.
گروه صنعت، معدن و شهرسازی
اگر آمارها را هم ندیده بگیریم، کافیست نگاهی به وضعیت بهرهوری نیروی کار، بهرهوری سرمایه، بهرهوری انرژی، بهرهوری آب و ... در صنایع و دیگر بخش‌های تولیدی و خدماتی بیندازیم و از نزدیک هدر رفتن منابع خود را نظاره کنیم. در آخرین تحول، دبیر جشنواره ملی بهرهوری نیز اعلام کرد: بهرهوری کل عوامل در بخش صنعت و معدن طی برنامه پنجم توسعه تغییری نکرده است. به گفته فرشید شکرخدایی درجا زدن بهرهوری کل عوامل تولید منحصر به برنامه پنجم توسعه نیست و از نزدیک به نیم قرن گذشته تاکنون که مراکز پژوهشی کشور شروع به سنجش این شاخص کرده‌اند، این شاخص تغییری نکرده است.
نتوانستیم از منابع موجود استفاده بهینه کنیم
دبیر جشنواره ملی بهرهوری و مسابقه ملی مصرف بهینه انرژی با بیان اینکه اطلاعات به‌دست آمده مبنی بر داده‌های اقتصاد خرد یعنی آنچه ما از بررسی صورت‌های مالی شرکت‌های مورد تحقیق استخراج کردیم، همگرا با داده‌های اقتصاد کلان است، به «کسب‌وکار» می‌گوید: بهرهوری کل عوامل در صنعت و معدن کشور طی برنامه پنجم توسعه تغییری نکرده است و نکته قابل تامل اینکه طبق اعلام بانک مرکزی بهرهوری کل عوامل صنعت و معدن نیز از سال 1347 تا به امروز تغییر نکرده و عددی ثابت است. شکرخدایی در پاسخ به این پرسش که ثابت ماندن بهرهوری کل، طی حدود نیم قرن گذشته به زبان ساده چه معنایی دارد، گفت: این موضوع را اگر به زبان ساده بخواهیم، توضیح دهیم، به این معنی است که ما طی حدود نیم قرن نتوانستیم از منابع موجود خود استفاده کنیم و چون منابع را به‌خوبی استفاده و مدیریت نکردیم، برای رشد تولید ناخالص ملی و برطرف کردن نیازهای کشور مجبور به صرف سرمایه‌های جدید شدیم و این درحالیست که می‌دانیم در سرمایه‌گذاری دچار مضیقه هستیم و منابع بسیار محدودی در اختیار داریم.
افزایش بهرهوری در رسانه‌ها هم مهجور است
وی در پاسخ به این پرسش که بررسی‌های شما نشان‌دهنده افزایش بهرهوری در چه مقاطع زمانی است، گفت: نکته بسیار جالب توجه در بررسی‌های ما این است که بیشترین رشد بهرهوری در شاخص‌ها زمانی محقق شده که قیمت نفت روند کاهشی پیدا کرده است. این امر نشان می‌دهد با افزایش قیمت نفت و افزایش سطح منابع عمومی، استفاده بهینه از سرمایه‌های موجود روند کاهشی پیدا می‌کند و به زبان ساده ما به‌جای استفاده بهره‌ورانه از منابع موجود به سمت سرمایه‌گذاری‌های جدیدی پیش می‌رویم که در یک چرخه معیوب، محکوم به استفاده غیربهره‌ورانه از آنها هستیم. شکرخدایی به نکته قابل تامل دیگری هم اشاره کرد و گفت: بهرهوری نه‌تنها در مدیریت ما بلکه در رسانه‌های ما هم امر مهجور و کم‌طرفداریست و شاهد مثال آنکه شما هیچ وقت تیتری در خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها نمی‌بینید که از افزایش شیفت کاری یک شرکت صحبت کند اما تا دل‌تان بخواهد، تیتر درباره افتتاح، رونمایی، احداث و کلنگ‌زنی داریم.
هیچ مقام مسئولی هم روبانی به مناسبت افزایش شیفت یا افزایش تولید پاره نمی‌کند بلکه همه مسئولان ما عاشق گرفتن عکس‌های یادگاری در حال بریدن روبان کارخانه‌های جدید‌الاحداث هستند. این درحالیست که بیش از نیمی از سوله‌های صنعتی کشور خالی است و کاری در آن انجام نمی‌شود ولی ما همچنان سوله می‌سازیم. سازوکار اعطای تسهیلات هم این چرخه معیوب را تقویت می‌کند چراکه بانک‌ها به ساخت سوله جدید تسهیلات می‌دهند ولی توجهی به افزایش بهرهوری ندارند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا ارزیابی تمام شاخص‌های بهرهوری براساس صورت‌های مالی بنگاه‌ها از اعتبار لازم برخوردار است؟ گفت: بهرهوری نیروی کار با درنظر گرفتن نسبت ارزش افزوده با تعداد نیروی انسانی هر بنگاه و میزان دستمزد کارکنان به ازای هر یک ریال دریافتی، بهرهوری انرژی با در نظر گرفتن نسبت ارزش افزوده با هر ریال انرژی مصرفی، بهرهوری سرمایه
بر مبنای تولید و سود شرکت‌ها و بهرهوری مجموع نیز از برایند مجموع آنها به‌دست می‌آید. حال باید توجه داشت برای جلوگیری از انحراف در آمار به‌دست آماده، باید اثر تورم و قیمت را در بهرهوری حذف کرد، از همین‌رو سال پایه برای ارزیابی زمان اجرای برنامه پنجم توسعه یعنی سال 89 درنظر گرفته شده که امتیاز بهرهوری آن 100 تعیین شده است.
