صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

«کسب‌وکار» از تعامل بخش خصوصی و دولت برای ایجاد نهضت ملی گردشگری گزارش می‌دهد

گردشگری در ایـران گران است

جلسه کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران با حضور زهرا احمدی‌پور، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برگزار شد. در این نشست فعالان حوزه گردشگری به بیان مشکلات موجود در این حوزه پرداختند.
سپیده خانعلی
در این نشست رئیس کمیسیون گردشگری اتاق تهران بر آمادگی بخش خصوصی صنعت توریسم و گردشگری برای همکاری و تعامل با دولت و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در مسیر توسعه و تقویت این صنعت در کشور تاکید کرد. محسن مهرعلیزاده با اشاره به فعالیت‌های اتاق تهران در راستای تقویت تشکل‌ها، ایجاد کمیسیون گردشگری در این اتاق را در جهت همفکری هر چه بیشتر فعالان این حوزه برای بررسی موانع و مشکلات صنعت گردشگری و رسیدگی به رفع آن در گفتگوی با دولت عنوان کرد و افزود: فعالان بخش خصوصی انتظار دارند بستر همکاری و تعامل فعالان این حوزه با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بیش از گذشته فراهم شود.
زهرا احمدی‌پور در پاسخ به مشکلات و درخواست‌هایی که از سوی فعالان بخش خصوصی حوزه گردشگری مطرح شد، به راه‌اندازی پورتال گردشگری اشاره کرد. راه‌اندازی این پورتال از دولت قبل آغاز شده بود و در چندین نوبت با حضور مقامات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری رونمایی شد.
رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همچنین از راه‌اندازی اتاق فکر برای این سه حوزه خبر داد و از حضور کارشناسان بخش خصوصی و اعضای اتاق بازرگانی در این اتاق فکر استقبال کرد و افزود: معتقدم این سازمان امکان حل مسائل سه حوزه را در صورت نبود کمک‌های بخش خصوصی نخواهد داشت.
احمدی‌پور اظهار کرد: آنچه به عنوان اولویت همیشه مدنظر ما بوده، این است که ظرفیت مناسبی در کشور وجود دارد و باید به برنامه و سیاست تبدیل شود. البته بخشی از این ظرفیت‌ها طبیعی است و برخی دیگر را باید ساخت. در هر صورت باید نیاز این موارد در سند ملی توسعه گردشگری مورد توجه قرار گیرد و من حتما به عنوان اصل جدی آن را مورد توجه قرار خواهم داد چون معتقدم برای کاهش وابستگی نفت و درآمد تک‌محصولی امکان سرمایه‌گذاری در صنایع سنگین وجود ندارد، چرا که همه ما از موانع بین‌المللی و منابع دولت مطلع‌ هستیم.
وی در ادامه گفت: من هم می‌توانم در جایگاه خودم از شما سوال کنم این کمیسیون گردشگری که دو و نیم سال است که از تشکیل آن می‌گذرد، تاکنون چه برنامه‌ عملیاتی برای توسعه گردشگری ارائه کرده است؟ اگر همچنین برنامه‌ای هم وجود دارد، ارائه دهید تا روی آن کار کنیم.
رئیس سازمان میراث فرهنگی اضافه کرد: من به وجود خوشه‌های گردشگری معتقدم. نمونه‌ آن را در سفری به آنکارا دیده‌ام و حتی درباره ضرورت تشکیل آن با سلطانی‌فر در زمان ریاست سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری صحبت کرده‌ام، ما می‌توانیم از تجارب‌ آنها (ترکیه) استفاده کنیم. معاون رئیس‌جمهوری در ادامه بیان کرد: باید به این سمت برویم که تا زمان آماده شدن سند ملی توسعه گردشگری قرار نیست فقط مبدا باشیم، بلکه باید به عنوان کشور مقصد مطرح شویم. لازم است در تنوع‌بخشی اولویت داشته باشیم. وی افزود: اگر مسیرهای جدید به عنوان بسته در اختیار مردم قرار گیرند، دیگر آنها فقط مسیر تهران شمال را با آن همه تصادف جاده‌ای و حواشی هدف قرار نمی‌دهند. وی همچنین رقابت گردشگری خارجی با گردشگری داخلی را آفت دانست و افزود: اصلا زیبنده کشور ما نیست که امکان استفاده از جاذبه گردشگری داخل کشور را داشته باشیم، اما شرایط به گونه‌های تنظیم شده باشد که با قیمت ارزان‌تر راحت به خارج از کشور برویم، البته گردشگران حق انتخاب دارند اما مساله این است که ما در داخل چه ظرفیتی ایجاد کرده‌ایم؟
وی اضافه کرد: طبیعتا اگر ظرفیت هتل، ناوگان حمل و نقل و رستوران‌ها کامل مورد استفاده قرار بگیرد، به سمت ارتقای کیفیت می‌رویم اما وقتی ظرفیت کامل نباشد، انگیزه‌ها از بین می‌رود و به گردشگر اجازه می‌دهیم از مبدا خارج شود و اگر هم آورده اقتصادی داشته باشد، برای ما نباشد.
وی همچنین برندها را مورد توجه قرار داد و گفت: باید درباره طراحی‌ برند گردشگری فکر کنیم. اگر این اتفاق رخ دهد، میراث فرهنگی نیز به کمک خواهد آمد و این زنجیره کامل می‌شود.
توجهی به درآمد 8 میلیاردی گردشگری نشد
در ادامه نایب‌رئیس اتاق بازرگانی تهران با طرح این پرسش که صنعت گردشگری با 8 میلیارد دلار درآمد در کجای جدول اقتصادی کشور قرار گرفته است، گفت: این صنعت با وجود چنین درآمد ارزی، کمتر از یک صنف صادرات نفتی مورد توجه قرار گرفته است.
مهدی جهانگیری با طرح این مساله که فعالان صنعت گردشگری نمی‌دانند چه نقش و جایگاهی در اقتصاد کشور دارند، گفت: اگر بناست به درآمد ۲۵ میلیارد دلاری برسیم و سهم این صنعت از درآمد جهانی به 1.5 تا 2 درصد افزایش یابد، طبیعتا باید نقش صنعت گردشگری در اقتصاد کشور درنظر گرفته شود.
او ادامه داد: کسب درآمد 8 میلیارد دلاری آن هم در شرایط رکود اقتصادی و تحریم، اتفاق بزرگی بود که بدون ادعا انجام شد اما کوچک‌ترین توجهی به آن در حوزه اقتصادی کشور نشده است. انتظار ما از متولیان و سیاست‌گذاران این حوزه، آن است که زمینه راه‌اندازی نهضت ملی در این صنعت به دلیل فرابخشی بودن آن فراهم شود.
وی به عنوان یک سرمایه‌گذار با اشاره به انتظاراتی که بخش خصوصی از دولت دارد، افزود: این بخش در شرایط کنونی باید بداند با چه روشی و چگونه فعالیت کند تا بازگشت سرمایه داشته باشد، اما در این مرحله مساله ما این است در شهری مثل تهران که با نگاه کاسب‌مآبانه با فعالان گردشگری برخورد شود، نباید انتظار داشته باشید اتفاقی رخ دهد یا حتی هتلی ساخته شود.
جهانگیری ادامه داد: در شهری مثل استانبول که سه ساعت فاصله پروازی با تهران دارد، ۸۰ هتل پنج ستاره موجود است. دوبی با 2 میلیون جمعیت نیز بیش از ۸۰ هتل پنج ستاره دارد، اما در تهران بعد از گذشت ۴۰ سال از پیروزی انقلاب بشمارید چند هتل پنج ستاره ساخته شده است؟ فکر نمی‌کنم آسیب‌شناسی این موضوع سخت باشد.
جهانگیری همچنین در پاسخ به سوال احمدی‌پور درباره اقدامات اتاق در دو و نیم سال گذشته برای آماده کردن طرحی برای توسعه گردشگری گفت: پیشنهادها در این زمینه به صورت مکتوب به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ارائه خواهد شد.
طرح تغییر تعطیلات سه سال است که معطل مانده
مرتضی رحمانی‌موحد، معاون گردشگری کشور بحث تغییر تعطیلات را مطرح کرد و توضیح داد: طرح تغییر تعطیلات به شورای اجتماعی کشور ارجاع داده شده است و در صورت تصویب، این طرح به صحن دولت می‌رسد تا بررسی نهایی شود.
تعطیلات یکی از زیرساختی‌ترین موضوعات سفر و ساماندهی آن است. این پروژه سه سال است که در دولت مطرح و تاکنون در کمیسیون‌های اجتماعی و فرهنگی آن بررسی شده که دستگاه‌هایی با این طرح مخالفت کرده‌اند. وزارت آموزش و پرورش راضی به دست زدن به ترکیب سنتی تعطیلات نیست. او معتقد است تا زمانی که تکلیف گردشگری با دیگران معلوم نشود، نمی‌توان برنامه جامع ملی را برای آن ارائه داد. هرچند در برنامه‌های ششم توسعه و چهار سال آینده دولت این موضوع لحاظ شده است. رحمانی‌موحد سپس اظهار کرد: امیدوارم فهرست مشکلاتی که در این جلسه مطرح شد، کمتر شود و روزی جای ما و بخش خصوصی تغییر کند تا ما از آن جایگاه سوال بپرسیم، آنها چه کرده‌اند.
سهم یک هزارمی ایران از صادرات 1300 میلیارد دلاری گردشگری جهان در سال 2015
پس از سخنان نایب‌رئیس اتاق تهران درباره مشکلات صنعت گردشگری، یعقوب امین‌زاده، کارشناس کمیسیون گردشگری اتاق تهران، گزارشی از وضعیت صنعت گردشگری در دنیا و مقایسه آن با ایران و نیز چالش‌ها و راهکارهای توسعه این صنعت در کشور را ارائه کرد. امین‌زاده با اشاره به گزارش‌های جهانی از صنعت گردشگری گفت: براساس آمار شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) طی سال 2015 میلادی، یک میلیارد و 186 میلیون نفر گردشگر، درآمدی معادل 1260 میلیارد دلار را ایجاد کرده‌اند و این در حالیست که سهم گردشگری از صادرات جهانی در این سال، حدود 1.5 تریلیون دلار بوده است.
امین‌زاده با بیان اینکه براساس شاخص‌های شورای رقابت‌پذیری سفر و گردشگری مجمع جهانی اقتصاد، ایران رتبه نهم از حیث اماکن ثبت شده جهانی و رتبه دهم از لحاظ میراث فرهنگی را دارد، افزود: با این وجود، از میزان صادرات 1300 میلیارد دلاری گردشگری جهان در سال 2015، سهم ایران تنها یک‌هزارم این میزان بوده است که جای تاسف دارد. وی چالش اصلی صنعت گردشگری ایران را، نبود برنامه ملی توسعه صنعت گردشگری عنوان کرد و افزود: این در حالیست که جایگاه بخش خصوصی در صنعت گردشگری در حوزه کلان اقتصاد کشور، گم و محدود است.
جایگزینی درآمد نفت با درآمد گردشگری
پس از ارائه این گزارش، محمدرضا خائف، نایب‌رئیس کمیسیون گردشگری اتاق تهران با اشاره به اینکه در ایران امکانات درخوری برای گردشگران خارجی وجود ندارد، گفت: دولت در سال‌های گذشته، برای توسعه گردشگری در کشور برنامه‌ای نداشته و اگر برنامه‌ای هم وجود داشته، بسیار ضعیف بوده است، در حالی که درآمد گردشگری می‌تواند جایگزین درآمد حاصل از فروش نفت شود و به اقتصاد کمک کند. خائف با اشاره به اینکه حدود دو سال پیش، یک گروه هتل‌سازی با عنوان «بنچ» وارد ایران شدند، گفت: این گروه هتل‌سازی درآن سال نتوانستند شرکای خود را در ایران بیابند. اما ظاهرا اکنون با یکی از شرکت‌های هتل‌سازی، ارتباط برقرار کرده و قرار است در هفتم و هشتم فوریه 2017 کنفرانسی با موضوع سرمایه‌گذاری در ایران برگزار کنند.
خائف اعلام کرد که این گروه هتل‌سازی با اهدافی چون سرمایه‌گذاری در ایران، مدیریت هتل‌های موجود و گشایش فاینانس وارد ایران می‌شوند و انتظار این است که دولت از آنها حمایت کند. موضوع دیگری که این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران برآن دست گذاشت، ساماندهی تعطیلات پایان هفته بود. از نظر او و بسیاری از فعالان اقتصادی تغییر تعطیلات پایان هفته از پنج‌شنبه و جمعه به جمعه و شنبه می‌تواند کمک قابل توجهی به توسعه گردشگری داخلی و اقتصاد کند.
در ادامه این نشست، محمود نجفی‌عرب، دیگر عضو کمیسیون گردشگری اتاق تهران، نوبت سخن را به دست گرفت و با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در حوزه تولید صنعتی، سرمایه‌گذاری کلانی را می‌طلبد، گفت: منابع موردنیاز در صنایع خدماتی، یک دهم حوزه تولید صنعتی است. ضمن آنکه اگر صنعت گردشگری توسعه یابد، دغدغه دولت درباره اشتغال نیز تا حدودی مرتفع خواهد شد اما به نظر می‌رسد مانع اصلی توسعه این بخش در عدم هماهنگی میان دستگاه‌ها نهفته باشد.
میراث فرهنگی از عهده تمامی مشکلات گردشگری بر نمی‌آید
ابراهیم پورفرج، رئیس هیات‌مدیره جامعه تورگردانان ایران در خصوص بیان مشکلات گردشگری در ایران گفت: سازمان میراث فرهنگی کشور از عهده تمامی مشکلات بخش گردشگری بر نمی‌آید، این سازمان فقط هماهنگ‌کننده است ولی این هماهنگ‌کننده باید قوی باشد. توریست زیاد شده، هتل‌ها پر شده، درآمد من زیاد شده، زمانی من 1500 نفر گردشگر می‌آوردم و الان 11000 نفر می‌آورم و خوشحال هستم از این افزایش درآمد و دولت هم از این افزایش درآمد، خوشحال است. مشکل ویزا حل شده و من از سازمان گردشگری تشکر می‌کنم. باید به گردشگری نگاه مثبت داشت. ناآگاهی از درآمد و اشتغالزایی صنعت گردشگری و سایر حسنات گردشگری باعث شده که همکاری ضعیف شود.
100 بشکه نفت، درآمد یک توریست نیست. باید کمک کنیم تا مملکت را از درآمد تک‌محصولی نفت خارج کنیم. دو فصل بهار و پاییز، فصل‌های ورود گردشگر به ایران است و برای اجرای کنفرانس و سمینارها 6 ماه تابستان و زمستان فرصت هست. به دلیل ناآگاهی است که در فصل ورود گردشگر، هتل‌ها را به کنفرانس‌ها یا سمینارها اختصاص می‌دهند و خواهش من این است که این موضوع را در هیات دولت مطرح کنید.
 صباغی، نماینده کمیسیون گردشگری اتاق ایران نیز مسائل و مشکلاتی را تشریح کرد:
یک سری قوانین موازی وجود دارند یا سلیقه مدیران در بدنه اصلی سازمان‌ها به گونه‌ای است که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را با مشکل مواجه می‌کند. ایده خوبی است که قوانین و مقرراتی که موازی هستند یا می‌توانند حوزه سرمایه‌گذاری را تسهیل کنند، تصحیح شوند و قوانین جدید و تمهیداتی ایجاد شود که سرمایه‌گذاران بتوانند سریع‌تر به نتیجه برسند. حداقل زمان برای اینکه سرمایه‌گذاران متوجه شوند به نتیجه می‌رسند یا خیر در ایران 3 سال است و در دنیا که رقابت زیاد است و مشکلات اقتصاد تورمی ما را ندارند خیلی سریع‌تر یعنی حداکثر در سه ماه تسهیل سرمایه‌گذاری انجام می‌دهند و ما خیلی در این حوزه عقب هستیم.
به لحاظ گردشگری کشور گرانی هستیم
 اکبر غمخوار، عضو هیات‌مدیره انجمن خدمات گردشگری استان تهران بیان کرد: ما بیش از 80 مشکل دربخش گردشگری داریم. کشور ما به لحاظ گردشگری کشور گرانی است، رستوران‌ها و هتل‌های ما از بسیاری از رستوران‌ها و هتل‌های اروپا گران‌تر است و حمل و نقل‌مان هم به همین ترتیب. ما باید برای ارزان‌سازی سفر چه برای مردم ایران و چه برای گردشگران خارجی فکری بکنیم. این ارزان‌سازی محقق نخواهد شد مگر اینکه ما سفر را در کشور توزیع کنیم، یعنی مسافرت تنها محدود به چند شهری که به عنوان قطب گردشگری مطرح شده، محدود نباشد و شهرهای دیگر را هم مطرح کنیم و بتوانیم این تنوع‌بخشی را هم در زمان و هم در مکان به وجود بیاوریم. زمان سفر در ایران تنها 15 روز عید و سه ماه تابستان است؟ چرا؟ این سوالی است که باید به عنوان یک چالش در دولت محترم و مجلس مطرح کنیم. باید بتوانیم با تنوع بخشیدن به زمان و مکان سفر، سفر را ارزان کنیم. در مشهد مقدس بیشترین هتل را داریم ولی گله همه هتلداران این است که ما ظرفیت اشتغال‌مان به طور متوسط در سال زیر 50 درصد است.