پایان رانت و چندگانگی قیمت در بازار محصولات کشاورزی

 عرضه محصولات پایه دربورس کالا، سبب شفافیت اقتصادی شده و جلوی رانت، انحصار و سوء استفاده را می گیرد، بر این اساس، گروه های و افرادی که معمولا به وجود رانت خو گرفته اند، تلاش می کنند در مقابل طرح هایی که باعث شفافیت اقتصادی شود، سنگ اندازی کنند.
چنانچه عرضه محصولات در بورس صورت گیرد، مصرف کنندگان اصلی و نهایی می توانند با سهولت و اطمینان بیشتری مواد پایه مورد نیاز خود راخریداری کنند و دیگری فضایی برای فعالیت دلالان و رانت خواران وجود نخواهد داشت.
بورس کالا به تازگی شاهد عرضه محصولات کشاورزی است که مورد توجه قرار گرفته و در این زمینه محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی نیز بر اهمیت موضوع تاکید دارد.
وزیر جهاد کشاورزی هدف از عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا را شفاف سازی آمارهای این بخش و تامین به موقع و کافی محصولات کشاورزی اعلام کرده است.
کارشناسان و فعالان اقتصادی با استقبال از این تصمیم، آن را زمینه ساز رونق بازار و همچنین کوتاه شدن دست دلالان از بازار محصولات کشاورزی می دانند.
**باید دست دلالان را از بازار کوتاه کرد
ساسان شاه ویسی، اقتصاددان و مدرس دانشگاه در گفت وگو با ایرنا درباره ورود محصولات کشاورزی به بورس کالا، گفت: بازار محصولات کشاورزی به عنوان یکی از پایه های اصلی اقتصاد از طریق بورس، باعث ایجاد ظرفیت های جدیدی خواهد شد و این امکان را به فعالان اقتصادی می دهد تا دسترسی آسان تری برای انجام معاملات داشته باشند.
وی افزود: بورس کالا به عنوان بازاری منسجم این فرصت را دارد تا با جذب بخش های مختلف، روابط تجاری خود را علاوه بر منطقه، در سطح بین المللی گسترش دهد.
شاه ویسی درباره دلالان واسطه گرانی که در بازار محصولات کشاورزی وجود دارند، گفت: گسترش دلالی و واسطه گری را در کشور مشاهده می کنیم و این مزاحم های اقتصادی، اجازه رونق تولید به بخش های واقعی را نمی دهند.
وی اضافه کرد: فراهم سازی شرایط و برنامه ریزی منسجم، به مرور زمان، دست دلالان و مفسدان اقتصادی را از بازارها کوتاه کرد و چنانچه ساختارهای بازارهای اقتصادی به نفع دلالی و انحصارطلبی و صادرات کالا، سخت تر از واردات باشد، نمی توان طرح های موثر و کارآمدی برای رونق تولید ایجاد کرد.
این اقتصاددان اضافه کرد: تصمیم وزیر جهاد کشاورزی برای عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا و پایان انحصار قابل تحسین است، اما نباید این نکته را فراموش کرد که دولت برای تنظیم بازار نباید به دخالت در بازارها اقدام کند.
شاه ویسی براین باور است، حمایت کامل از کارهای جدید همچون عرضه محصولات کشاورزی به صورت گسترده در بورس کالا، از ملزومات موفقیت این طرح به شمار می رود.
باور این اقتصاد دان این است، امسال که به نام « اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» نامگذاری شده، تصویب قانون در مجلس و نوشتن سیاست اجرایی در دولت به تنهایی کافی نیست و سبب رونق تولید نمی شود، بلکه باید موانع مالی و بازاری آن هم برطرف شود.
**پایان چندگانگی قیمت محصولات کشاورزی
مهدی تقوی استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز در گفت وگو با ایرنا خاطرنشان ساخت :عرضه گسترده محصولات مختلف از جمله کالاهای کشاورزی در بورس کالا به شفافیت و افزایش رقابت در بازار کمک می کند، بنابراین با ورود محصولات کشاورزی به بورس کالا، در آینده از آسیب قیمت های متفاوت محصولات کشاورزی که از سوی عده ای سودجو برای کسب منفعت شخصی اعلام شده و به بازار سمت و سو می دهند، رها خواهیم شد.
به گفته این اقتصاددان، بیشتر محصولات کشاورزی بر اساس تصمیم وزیر جهاد کشاورزی، وارد بورس کالا می شود و خریداران با خیال آسوده تری خریدهای خود را انجام خواهند داد، زیرا در بورس کالا، قیمت واحدی براساس عرضه و تقاضا کشف خواهد شد و مصرف کنندگان نیز از کیفیت و کمیت کالاها اطمینان پیدا می کنند.
تقوی افزود: عرضه و معاملات محصولات کشاورزی در بورس کالا برای اقتصاد، نتایج مثبتی در پی خواهد داشت، زیرا سبب ثبات در قیمت ها و شکل گیری بازار رقابتی خواهد شد.
وی گفت: رونق گرفتن بورس کشاورزی موجب می شود تا بازار از انحصار عده ای خاص خارج شود و دیگر واسطه گران نمی توانند به افزایش قیمت ها دامن بزنند.
به گفته این استاد دانشگاه علامه طباطبایی، انحصاری بودن بازارها برای اقتصاد، زیان های زیادی خواهد داشت، بر همین اساس با شفافیت قیمت ها در بورس، امکان کسب رانت های کلان در خارج از بورس نیز از بین می رود و همین موضوع به سلامت اقتصادی کشور کمک می کند.
** ورود محصولات به بازاهای جهانی از طریق بورس
آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران نیز به شفافیت معاملات در بورس کالا پرداخت و گفت: بورس های کالا با هدف کشف واقعی نرخ ایجاد شده و قمیت ها در بازار شفاف بورس در تقابل عرضه و تقاضا تعیین می شوند، به این ترتیب نقش دولت در روند معاملات کمرنگ می شود و بازار به سمت رقابتی تر شدن حرکت می کند.
وی نقش ورود محصولات به بورس در کاهش واسطه گری را مهم دانست و افزود: بدون شک ورود محصولات کشاورزی به بورس کالا با مقاومت هایی از سوی افرادی که شفاف شدن بازار کشاورزی به نفع آنها نیست، همراه خواهد شد.
بغزیان اضافه کرد: بورس کالا در زمینه کالاهای کشاورزی می تواند به حوزه صادرات نیز ورود کند به طوری که محصولات صادراتی از راه بورس روانه بازارهای جهانی شوند.
وی گفت: براساس سیاست های اقتصاد مقاومتی حداکثر بازار داخلی باید متعلق به تولیدکننده داخلی باشد و بخش مازاد نیاز بازار داخل در اختیار خارجی ها و سرمایه گذار خارجی قرار گیرد.
پیش از این جلال محمود زاده نایب رییس اول کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفته بود، براساس معاملات بورس کالای ایران، همه چیز قابل رصد و شفاف است و آمارهایی که از بورس خارج می شود، می توان نقشه راهی برای روند تولید کالاهای کشاورزی و توسعه این بخش باشد.
وی اظهار داشت: بازار محصولات کشاورزی موجب حضور واسطه گران زیادی شده که از رسیدن سود واقعی به دست تولیدکنندگان و همچنین کشف واقعی قیمت محصولات جلوگیری می کنند، از این رو عرضه گسترده محصولات کشاورزی در تالار شفاف بورس کالا و امکان رصد و نظارت معاملات می تواند عمده این واسطه گری ها را حذف کند.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: روند درست کشف قیمت محصولات کشاورزی در بازاری شفاف و رقابتی مشخص می شود که در بسیاری از کشورها، بورس های کالایی این وظیفه را برعهده دارند؛ در کشور ما نیز از سال ها پیش، بورس کالا فعالیت خود را شروع کرده و امروز به بلوغ خوبی رسیده است.