با اینکه طبق گزارش آمار صادرات در سه ماهه نخست سال 1395 از سوی گمرک، کشور عراق بازار سوم هدف صادراتی ماست ولی حجم صادرات ما نسبت به مقدار مشابه سال قبل کاهش یافته است. بهطوری که در سه ماهه نخست سال 94، حجم صادرات ما به عراق معادل 1610 میلیون دلار بوده و ارزش صادرات در سه ماهه نخست سال 95، 1518 میلیون دلار بوده است یعنی ارزش دلاری صادرات ما به میزان 5.76 درصد و از لحاظ وزنی 14.22 درصد کاهش یافته است اما دلیل این کاهش چیست؟ با توجه به اهمیت بازار عراق، چگونه میتوانیم حجم صادرات خود را به آن جا افزایش دهیم؟
کارشناسان ، وجود مسائل سیاسی و امنیتی، تغییرات بازار عراق و بالا رفتن تعرفههای کشور عراق را از جمله دلایل کاهش صادرات ایران به عراق میدانند و معتقدند از دست دادن بازار عراق فرصتهایی را از تجار و صنعتگران ایرانی خواهد گرفت که جبران آن به زمان و سرمایهگذاری طولانی نیازمند است.
همچنین کیوان کاشفی، عضو هیات رئیسه اتاق ایران، در یادداشتی در پایگاه خبری اتاق ایران، حفظ بازار عراق را جزو واجبات خواند. وی دو مانع را بر سر راه رسیدن به بازار عراق دانست؛ اول مسائل و مشکلات داخلی عراق و دوم مشکلات و کمبودهای ما در ایران. این عضو هیات رئیسه جهت حفظ بازار عراق توجه به اقدامات زیر را ضروری دانست:
کارگروه توسعه صادرات غیرنفتی برای استانهای مرزی مانند کرمانشاه با این میزان صادرات یکی از کلیدیترین و مهمترین جلسات تصمیمسازی و تصمیمگیری در حوزه اقتصاد است. بررسی و آیندهنگری در بازار عراق امری مهم و حیاتی است. تغییرات مداوم اقتصادی در عراق - عدم وجود اطلاعات کامل و کافی در زمینه تولیدات داخلی عراق و سرمایهگذاری به عمل آمده ما را با چالشهایی مواجه خواهد کرد که در چند ماه اخیر درباره کارخانههای سیمان با آن مواجهیم. تاسیس مراکز بررسی و بازاریابی حداقل در سه استان مهم عراق یعنی اربیل، بغداد و بصره و رصد اطلاعات اخبار و مناقصهها و آخرین قیمتهای کالا و خدمات میتواند کمک فراوانی به تحلیل آینده بازار و هدفگذاری مناسب با آن را به ما تقدیم دارد. تاکید بر کیفیت تولیدات رعایت دقیق جوانب حقوقی در امر صادرات، قیمت مناسب و قابل رقابت در عراق و بازاریابی مناسب مواردی است که به توسعه و تحقق اهداف صادراتی ما کمک شایانی خواهد کرد و تمام این موارد مستلزم آموزش و در اختیار داشتن نیروی آموزش دیده مجرب و حضور بیشتر در بازار عراق است؛ اتفاقی که سالهاست کشور ترکیه با تجهیز خود بدان توانسته در رقابت با ما در بزرگترین بازار منطقه دست پیش را داشته باشد لذا تقویت واحدهای تولیدی به اینگونه نیروها و آموزشهای لازم به تجار و صادرکنندگان از تاکیدات کارشناسان و صاحبنظران این حوزه است.
توسعه صادرات به کشور عراق مستلزم سیاست گسترش و توسعه توامان دامنه نفوذ سیاسی و اقتصادی است و این امر مهم نیازمند همفکری و همراهی کامل دستگاه دیپلماسی با فعالان اقتصادی کشور است لذا سختکوشی در کنار همدلی و تجهیز به روشهای نوین رمز ماندگاری و افزایش صادرات غیرنفتی به کشور عراق خواهد بود.
عمدهترین صادرکنندگان کالا به عراق
عمدهترین صادرکنندگان کالا به عراق بهترتیب کشور ترکیه در مقام اول و پس از آن چین، ایران، آمریکا و کرهجنوبی هستند و ایران از عمدهترین تامینکنندگان سیمان برای عراق است که این کالا در صدر کالاهای صادراتی به این کشور از سوی ایران قرار دارد. نیاز بازار عراق به سیمان سالانه 30 میلیون تن است و کارخانههای سیمان این کشور میتوانند 20 میلیون تن از این نیاز را تامین کنند و 10 میلیون تن دیگر باید از سایر کشورها صادر شود. همچنین مواد غذایی یکی از نیازهای مهم بازار عراق محسوب میشود که تجار و بازرگانان در این زمینه باید توجه و برنامهریزی خاصی را اعمال کنند. تجار ایرانی باید به کیفیت کالاهای خود توجه ویژهای داشته باشند چون در مواردی کیفیت برخی کالاها بهتدریج کاهش یافته است و این موضوع در تجارت تاثیر منفی میگذارد. مصالح ساختمانی نیز از دیگر اولویتهای بازار عراق است.
«کسبوکار» قدمهای مثبت برای افزایش صادرات به عراق را بررسی میکند
چرا صادرات به عراق کاهش یافت؟
باوجود همسایگی با عراق و همچنین باتوجه به ظرفیت مناسب تولید در کشورمان، بازار عراق یکی از مهمترین بازارهای هدف است. بازار افسارگسیخته عراق مکانی مناسب برای رسیدن به اهداف تجاری ایران و گویی برای رقابت تجار و کالاهای ایرانی در برابر سایر کشورهای منطقهای است.