نمی توان منتظر جهش فوری در صادرات بود

صادرات نیاز به فرهنگ دارد و در بخش خصوصی و دولتی نیز با توجه به اینکه این فرهنگ سازی صورت نگرفته، مشکلاتی برای
صادرات ایجاد شده است.متاسفانه در شرایط حاضر بخش خصوصی کماکان به بازارهای داخلی نظر داشته و به صادرات به‌عنوان اولویت نگاه نمی‌کند، از سوی دیگر بخش دولتی نیز به صادرات به‌عنوان ابزاری برای کنترل رکود و خروج از شرایط بد اقتصادی نظر ندارد. تشریفات گمرکی و صادراتی ما نشان از این دارد که ایجاد ثبات صادراتی در بازارهای هدف و مراکز صادراتی مورد نظر به‌طور کامل صورت نگرفته است و موضوع صادرات هرگز ماموریت اساسی دولت قلمداد نشده است بنابراین ما برای حل مشکل صادرات به یک برنامه بلندمدت نیاز داریم.
تحریم ترکیه به ما نشان داد که حتی اگر عوامل بیرونی به نفع ما عمل کند، به‌دلیل نبودن سازوکارهای فرهنگی در باب صادرات، عملا نمی‌توانیم اقدامی جدی در این حوزه انجام دهیم. بنابراین به‌جای داشتن یک نگاه کوتاه‌مدت به صادرات باید در یک بسته طولانی و 5 ساله به این موضوع پرداخت و آن را آسیب‌شناسی کرد. مهم‌ترین اقدام دولت برای برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت برای رونق صادرات فرهنگ‌سازی است به‌طوری که لازم است به ایجاد یک بستر مناسب فرهنگ صادرات‌محور در دستگاه‌های متولی، سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مرتبط با صادرات چون گمرک، بپردازیم. از سوی دیگر دولت باید با تهیه برنامه‌های اطلاع‌رسانی در حوزه مطبوعات بخش خصوصی را به مزیت‌های صادرات آگاه کند تا این بخش در یک فرایند بلندمدت و با نظر به دریافت سود پایدار از آن بخشی از کالای خود را به صادرات اختصاص دهد. در این رابطه بخش خصوصی به چند فاکتور اساسی مانند قیمت کالا، کیفیت کالا، بسته‌بندی کالا و ... نیاز دارد.
فرهنگ‌سازی در باب صادرات چیزی حدود 6 ماه طول خواهد کشید و گرچه نمی‌توان منتظر اثر فوری آن بر صادرات و رشد صادراتی بود اما درکل منجر به شروع فعالیت‌های صادراتی و حرکت صادرات به سمت‌وسوی مناسبی خواهد شد. در این میان پرداخت یارانه‌های صادراتی و مشوق‌ها به‌عنوان مسکن عمل می‌کند یعنی در مقاطعی خوب عمل می‌کند و در مواقعی نه. بنابراین باید در کنار آن فرهنگ‌سازی صادراتی را نهادینه‌ سازیم. کالاهای صادراتی حوزه‌های مختلفی چون نفت، گاز، کشاورزی، کالای صنعتی و ... دارد به همین دلیل بازار آن نیز متفاوت خواهد بود. از اینرو تعیین بازار برای هر کالا بستگی به شرایط و مزیت بازارها در کشور‌های مختلف دارد که این مزیت‌ها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. بنابراین اولویت ما برای تعیین کشورهای مورد هدف صادرات و واردات به این مزیت‌ها بستگی خواهد داشت.