صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

دکتر اسماعیل قدیمی- عضو هیات علمی دانشگاه

حذف راه‌حل مقابله با شبکه‌های اجتماعی نیست

ین روزها با گسترش دامنه پذیرش شبکه‌های اجتماعی و موبایلی از سوی لایه‌های مختلف اجتماعی ررسی آسیب‌ها و فواید این شبکه‌ها بسیار مطر ح شده است.

 ا اینکه این شبکه‌ها چه تاثیری در جامعه هدف دارند و استفاده صحیح از آنها چه معنایی دارد و اینکه نقض حریم شخصی در این رسانه‌ها تا چه حد درست یا نادرست است توسط کارشناسان بررسی می‌شود.
با توجه به اینکه در این رسانه‌ها کاربر نقش فعالی در تولید محتوا دارد، بنابراین می‌توان اذعان کرد این نسل از رسانه‌ها تاثیرگذاری زیادی دارند و همین موضوع لزوم توجه به آموزش و فرهنگ‌سازی در این حوزه را بیش از پیش می‌طلبد. برای مقابله با تضاد فرهنگی که ممکن است از طریق این شبکه‌ها در جامعه با آن مواجه شویم ناچاریم در عرصه فرهنگی از مزیت رقابتی برخوردار باشیم. شاید به‌نوعی می‌توان گفت امروزه حذف و سانسور راه‌حل خوبی برای مقابله با این بعد از تاثیر رسانه‌ها نیست.
در ایران بیش از ۴۰ میلیون نفر از اینترنت استفاده می‌کنند. به‌طور اجمال می‌توان ادعا و فرض کرد که استفاده ایرانیان از این رسانه‌ها پیرامون مسائل گوناگون روز از اقتصادی گرفته تا سیاسی، تجاری و... به شکلی متنوع باشد؛ اما همچنین به نظر می‌رسد که با وجود تاثیرات مثبت، این استفاده‌ها چندان هم خلاقانه، مقرون به‌صرفه و پیش‌برنده نیازهای واقعی‌شان نباشد. اکثریت کاربران آموزش لازم را ندیده‌اند و آگاهی لازم و کامل از قابلیت‌های این وسایل را ندارند. با این وجود، تعداد زیاد کاربران و شدت مبادله و وقت زیادی که صرف می‌شود، قابل توجه و تحقیق است. به‌علت فقدان پژوهش‌های مستمر، تاثیرات این وسایل بر روحیه و رفتار مردم هنوز به‌طور کامل  شناخته شده نیست. تفاوت این شبکه‌ها با رسانه‌هایی مثل تلویزیون و روزنامه این است که تعاملی‌اند و کاربران عامل ارتباط هستند نه یک سازمان مثل صداوسیما؛ بنابراین، این رسانه‌ها به‌علت نقش فعال کاربر در تولید محتوا تاثیرگذاری زیادی دارند. از سوی دیگر، این رسانه‌ها ویژگی شبکه‌ای دارند، یعنی تاثیرگذاری و تاثیرپذیری افراد در چرخه و حلقه‌ای از افرادی شکل می‌گیرد که یا یکدیگر را می‌شناسند یا با یک واسطه با یکدیگر آشنا می‌شوند و بنابراین با ایده‌های نو و گرایش‌های جدید هم آشنا می‌شوند.
در اینجا یک اتفاق می‌افتد؛ تعاملی پیچیده از دیدگاه‌ها و نظرات مخالف و موافق، قدیمی و جدید رخ می‌دهد. هم‌افزایی یا تضاد و تشدید مخالفت یا موافقت ممکن است،
رخ دهد. سرانجام اینکه ساختار گروه‌ها و فلسفه تاسیس آنها و سطح سواد و منش طبقاتی و... در نحوه تاثیرشان موثر است. در این بین و با توجه به اهمیت این بخش، موضوع استفاده صحیح از این پیام‌رسان‌ها به میان می‌آید. آموزش  تنها راه استفاده عقلانی، یاد دادن و یادگیری است. مهم‌ترین رکن آموزشی استفاده از این رسانه‌ها، رسانه‌های همگانی مثل صداوسیما، مطبوعات، مجلات و پایگاه‌های
خبری هستند.  استفاده صحیح یعنی استفاده اخلاقی و دارای ارزش افزوده؛ یعنی استفاده‌ای که به پیشرفت فکری و مادی و معنوی و توسعه تعاملات برای بهینه‌سازی شیوه‌های زندگی بینجامد.
استفاده صحیح از این ابزارها را می‌شود از طریق رهبران فکری، استادان دانشگاه، رسانه‌ها و خود همین شبکه‌ها و با هماهنگی مدیران گروه‌های این شبکه‌ها به کاربران یاد داد. دولت و حکومت نقش کلیدی دارند. آنها باید ساختارهای آموزشی لازم را تقویت یا ایجاد کنند و نیز  بودجه لازم، محتوا و منابع انسانی و کادر آموزشی و برنامه‌های آموزشی موردنیاز را تامین کنند.