سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
ثمانه نادری
مشکلات موجود در تخصیص ارز مسافرتی و ارزی که باید در اختیار گردشگران قرار گیرد، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مسئولان در رابطه با سیاست تثبیت نرخ ارز بوده است. به گزارش کسب و کار نیوز در حالی که برخی از کارشناسان از تخصیص محدود ارز به گردشگران یا مسافران گلایه دارند، برخی نیز ایجاد این محدودیت را به دلیل کاهش ذخایر ارزی کشور اجتناب‌ناپذیر می‌دانند که دلیل آنها نیز خروج بیش از ۱۰ میلیارد دلاری ارز در پی مسافرت‌های خارجی است که یک مورد آن خروج ارز ازسوی گردشگران به کشور ترکیه بوده است، اما صرفه‌جویی در ذخایر ارزی در یک سوی دیگر به زیان آژانس‌های مسافرتی منجر شده است. براساس آمارهای موجود، تعداد آژانس‌های مسافرتی تنها در شهری مثل تهران به بالای ۱۸۰۰ آژانس می‌رسد و میزان اشتغالزایی آنها بالغ بر ۵۰ هزار نفر است، اما طی مدت اخیر بسیاری از این آژانس‌ها یا دست از فعالیت کشیده یا تغییر شکل داده‌اند یا اینکه به تعدیل شدید نیرو روی آورده‌اند.
ضرر شدید آژانس‌های مسافرتی نوپا
ناصر رضایی، کارشناس حوزه گردشگری درباره سیاست‌های ارزی دولت و اولویت‌بندی‌هایی که در رابطه با تخصیص ارز وجود دارد، به «کسب‌وکار» می‌گوید: واقعیت این است که خیلی از تصمیماتی که گرفته می‌شود تابعی از مسائل بالادستی است و براساس آن اتخاذ می‌شود. طی مدت اخیر با توجه به تحریم‌ها دسترسی به منابع ارزی با محدودیت مواجه شده است. بر همین اساس دولت برای پرداخت ارز اولویتبندی می‌کند و واردات کالاهای ضروری چون دارو و… را در راس دریافت‌کنندگان ارز قرار می‌دهد. براساس برنامه‌ریزی‌هایی که در سیاست کلان وجود دارد، در این اولویتبندی گردشگری به عنوان اولویت در نظر گرفته نمی‌شود، در حالی که شاید جامعه گردشگری و بسیاری از فعالان این حوزه امیدوار بودند بعد از برجام شرایط بهتری برای آن فراهم شود یا اینکه در این حوزه تغییر و تحولاتی صورت بگیرد، اما برعکس شرایط جدید اثری منفی هم بر ورودی و هم بر خروجی گردشگران گذاشت و از آنجایی که این فعالان از خود اندوخته‌ای نداشتند در این وضعیت دچار ضرر و زیان شدند. ضربه بزرگ‌تر به کسانی وارد شد که نوپا بودند. به همین دلیل آژانس‌هایی که تازه شکل گرفته‌اند، به‌شدت ضرر می‌بینند و با تعدیل نیرو مواجه می‌شوند.
حجم خروجی‌های ارز گردشگری زیاد نیست
رضایی با تاکید بر اینکه گردشگر برای مسافرت خارج از کشور از پس‌انداز خود هزینه می‌کند نه منابع ملی، ادامه می‌دهد: سیاست‌گذاران باید بدانند حجم ارزی که به واسطه گردشگری خارجی و مسافرت از کشور خارج می‌شود، چندان زیاد نیست تا به طور کلی منابع ارزی را تحت فشار قرار دهد، اما به طور کلی موضوع گردشگری در سیاست‌های کلی‌تر جایی نداشته، بر همین اساس هم هست که در تخصیص منابع ارزی هیچ اولویتی برای این بخش در نظر گرفته نشده است.
مدیر یک آژانس گردشگری در این رابطه با تاکید بر وضعیت بد آژانس‌های گردشگری به «کسب‌وکار» می‌گوید: بسیاری از آژانس‌های مسافرتی با افت شدید درآمدی مواجه شده‌اند. اگر مسافرت‌های ضروری مثل مسافرت برای درمان، تحصیل، تجارت و… را کنار بگذاریم، سایر مسافرت‌ها از جمله مسافرت‌هایی که برای گردشگری صورت می‌گیرد، به حداقل رسیده است و الزام بانک مرکزی به اینکه هر فرد در سال برای مسافرت سقف مشخصی از ارز را باید داشته باشد، بر این فرایند اثری منفی به جای گذاشته است.
چالش انتقال ارز در آژانس‌های مسافرتی
وی با اشاره به شرایط تحریمی که می‌تواند وضعیت آژانس‌های مسافرتی را با چالش‌های بیشتری مواجه سازد، می‌گوید: یکی از مسائلی که آژانس‌های مسافرتی همواره با آن دست و پنجه نرم می‌کنند موضوع نقل و انتقالات ارزی است. این موضوع به ویژه درباره ورود گردشگران خارجی به کشور و دریافت ارز به وضوح خود را نشان می‌دهد.
رکود سنگین در آژانس‌های مسافرتی
این مدیر آژانس گردشگری با تاکید بر اینکه رکود بسیار سنگینی بر آژانس‌های مسافرتی سایه انداخته است، می‌گوید: متقاضیان تورهای خارجی هم به دلیل مشکلاتی که در پرداخت ارز مسافرتی وجود دارد و همچنین افزایش قیمت این تورها، کم شده‌اند و همین مساله روی کاسبی آژانس‌های مسافرتی تاثیر مخربی به جای گذاشته است. به همین دلیل ساده‌ترین راه برای این آژانس‌ها در شرایط فعلی تعدیل نیروی کار است.
براساس آمارهای موجود، تعداد آژانس‌های مسافرتی کل کشور تقریبا به ۴ هزار آژانس می‌رسد که از این تعداد درصد کمی بر خدمات نوآورانه به مشتریان متکی‌اند و عمدتا گرفتار مشکلاتی به دلیل نبود خلاقیت و ابتکار عمل در جذب مشتری و سرویس‌دهی هستند.
