صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

عادل طالبی، کارشناس کسب‌وکار

شفاف شدن بازار سرمایه‌گذاری استارت‌آپ‌ها

کسب‌وکارهای اینترنتی و استارت‌آپ‌ها در سال گذشته فراز و فرودهای مختلفی را تجربه کردند.
یادداشت
کسب‌وکارهای اینترنتی و استارت‌آپ‌ها در سال گذشته فراز و فرودهای مختلفی را تجربه کردند. سال گذشته هم مثل تمام سال‌های دیگر دارای نقاط ضعف و قوت مختلفی بود. در سال ۹۵، اتفاق بسیار مهمی که افتاد، این بود که محمود واعظی، وزیر وقت فناوری اطلاعات و ارتباطات حمایت همه‌جانبه‌ای را از کسب‌وکارهای مبتنی بر اینترنت داشت. این حمایت، پیام بسیار واضح، شفاف و صریحی را به متولیان کسب‌وکارهای سنتی و مرسوم مخابره کرد که شما نمی‌توانید تکنولوژی را اسیر نگاه‌های رو به عقب خودتان کنید، فضای کسب‌وکار تغییر کرده و تکنولوژی‌های نوین در حال ورود هستند و این کسب‌وکارها هستند که باید خودشان را با شرایط جدید تطبیق دهند و نمی‌توان کسب‌وکارهای نوین را با نگاه‌ها و انتظارات و توقعات قدیمی تطبیق داد. در سال ۹۶ هم استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای اینترنتی همچون سال‌های قبل، در حوزه‌های مختلف با چالش‌های بسیار جدی مواجه بودند. کسب‌وکارهای اینترنتی هم مثل تمام کسب‌وکارها ملزم به دریافت مجوز هستند، اما مشکلی که کسب‌وکارهای اینترنتی دارند، این است که هنوز مجوز کامل و مشخصی تعیین نشده است و متولیان مختلفی قصد اعمال قانون و نفوذ روی کسب‌وکارهای اینترنتی دارند و کسب‌وکار‌های اینترنتی را زیرمجموعه خود می‌دانند.این تعدد مجوزها و مراکز تصمیم‌گیری یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی بود که ما با آن مواجه بودیم و فکر می‌کنم که در سال جدید هم با آن روبه‌رو خواهیم بود. در حوزه فیلترینگ در سال گذشته با چالش‌های جدی روبه‌رو بودیم و استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای دیجیتالی با توجه به قوانین غیرصریح و غیرشفاف با فیلترینگ مواجه شدند. در سال گذشته درگیری کسب‌وکارهای سنتی با کسب‌وکارهای نو، به خصوص در شهرستان‌ها بسیار زیاد بود و خبرهای زیادی مبنی بر بستن و پلمب دفاتر استارت‌آپ‌هایی مثل تاکسی‌های اینترنتی منتشر شد و مشخصاً این مورد ضرورت یک بازنگری در فضای کسب‌وکار را نمایان می‌کند. به نظر می‌رسد نباید هر شهری در کشور قانون خودش را داشته باشد و اعمال نظر شخصی و گروهی شود زیرا به هر حال منافع کسب‌وکارهای اینترنتی به کل جامعه می‌رسد و باید به اتحادیه‌ها این پیام را رساند که در نهایت مشتری باید سود ببرد. فلسفه وجود اتحادیه‌ها در واقع سر و سامان دادن به کسب‌وکارها برای ارائه خدمت به مشتریان است و در نهایت همه قوانین و مجوزها و مقررات قرار است منافع مشتری را تضمین کند. اتحادیه‌های موجود باید بررسی کنند که در تکنولوژی‌های نوین چه فرصت‌هایی وجود دارد که مشتری‌ها از آنها استقبال می‌کنند. این کسب‌وکارهای قدیمی هستند که باید خودشان را با شرایط جدید وفق بدهند. در سال گذشته مشکلاتی هم در زمینه بیمه داشتیم و حوزه بیمه که سالیان سال قواعد و بازیگران خودش را داشته، با آمدن استارت‌آپ‌های این حوزه‌، برخی از آنها احساس خطر کردند. احساس از دست رفتن منابع و منافع باعث شد که استارت‌آپ‌های حوزه بیمه با مشکلاتی مواجه شوند. برخی از آنها از طرف برخی از مراکز بیمه با این دستورالعمل مواجه شده‌اند که با آنها همکاری نمی‌شود. برخی نیز تهدید به تخریب شدند و برخی نیز تهدید به تعطیل شدن.
به نظر می‌رسد همان‌طور که سال ۹۵ سال صف‌آرایی تاکسی‌های آنلاین در برابر اتحادیه‌های قدیمی بود و سال ۹۶ به ثبات و آرامش نسبی در این حوزه رسیدیم، سال جدید سال تقابل استارت‌آپ‌های حوزه بیمه با بیمه‌گران سنتی باشد و احتمالاً در سال جدید شاهد ثبات و رونق حوزه بیمه آنلاین باشیم. احتمالاً استارت‌آپ‌های حوزه بیمه با مشکلات بسیاری روبه‌رو خواهند شد و امیدواریم که مجلس و سایر نهادهای مرتبط، از جمله وزارت ICT و معاونت علمی ریاست‌جمهوری به نقش خودشان واقف باشند و وارد شوند و با تدوین و ابلاغ به‌موقع آیین‌نامه‌ها و قوانین، اجازه بدهند استارت‌آپ‌ها رشد کنند. یک مشکل بسیار جدی که در سال گذشته با آن مواجه بودیم vc ها بودند که عدم پایبندی به تعهدات‌شان باعث شد که فعالیت‌های برخی از استارت‌آپ‌های تحت پوشش آنها به نابودی کشانده شده و فعالیت‌شان قطع شود. امیدواریم در سال جدید با شفاف شدن بازار سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها شاهد باشیم که اگر سرمایه‌گذاری خواست در استارت‌آپی سرمایه‌گذاری کند، نتواند با وعده و وعید، استارت‌آپی را بالا بیاورد و بعد سهام آن را متعلق به خود کند و به تعهداتش هم پاسخگو نباشد. موارد و مشکلات این حوزه آنقدر هست که نیازمند بررسی در حجم وسیع‌تر باشد و در این مطلب نمی‌توان بیشتر به آن پرداخت.البته سال ۹۶ سال خوبی برای بعضی حوزه‌ها بود. در سال گذشته شاهد رشد بسیار خوب در حوزه گردشگری بودیم. سال ۹۶ را باید سال استارت‌آ‌پ‌های حوزه گردشگری بنامیم. در این حوزه، کسب‌وکارهای سنتی به جای اینکه وارد تقابل با کسب‌وکارهای آنلاین شوند، اقدام به هم‌افزایی کردند و خود وارد حوزه آنلاین شدند.
دین‌ترتیب به جای اینکه وارد یک چرخه فرسایشی تقابل شوند، نتیجه آن هم‌افزایی بسیار خوب در این حوزه بود. نقطه قوت سال ۹۶ رشد استارت‌آپ‌های گردشگری بود و با توجه به گردش مالی بزرگی که در این حوزه وجود دارد، می‌توان انتظار داشت که رشد بیشتری را در سال جدید شاهد باشیم. همچنین در سال گذشته اتفاق بسیار خوب دیگری در فضای استارت‌آپی افتاد و آن رشد موثر کارگاه‌های کاربردی و آموزشی بود و بازار این حوزه برخلاف سال‌های قبل پخته‌تر شد و اتفاقات بهتری در آن افتاد. شاهد بودیم که افراد موثر و عملگرای سال‌های قبل هم وارد گود شده بودند و این موضوع، کیفیت دوره‌های برگزارشده (اعم از همایش، کارگاه و سمینارهای حضوری و آنلاین) را بالا برده بود.مورد دیگری که در سال گذشته بسیار مورد توجه من بود، استارت‌آپ‌های حوزه آموزش بودند که امیدواریم شاهد رشد این حوزه باشیم. در حوزه اینترنت اشیا هم ما رشد خوبی را در سال گذشته داشتیم، اما هنوز جای کار زیادی دارد. در این حوزه با توجه به ارتباط آن با سخت‌افزار، از آنجا که ما در بعد سخت‌افزاری مشکلاتی داریم، فکر می‌کنم برای این مشکلات باید چاره‌ای اندیشیده شود و امیدوارم اگر این مشکلات حل شوند با این روند رو به رشد جهانی، اینترنت اشیا در ایران هم رشد قابل توجهی را در سال جدید تجربه کند.