صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

مسعود مهاجر، کارشناس حمل و نقل

زیان‌ مبهم ماندن علل سوانح هوایی

سانحه‌ای.تی.آر ۷۲ شرکت هواپیمایی آسمان درد کهنه و مزمن پیری ناوگان هوایی کشور را دوباره زنده کرد و ضرورت تسریع نوسازی ناوگان هوایی را یادآور شد.
سرمقاله
سانحه‌ای.تی.آر ۷۲ شرکت هواپیمایی آسمان درد کهنه و مزمن پیری ناوگان هوایی کشور را دوباره زنده کرد و ضرورت تسریع نوسازی ناوگان هوایی را یادآور شد. زیانی که از ناوگان هوایی مسن به کشور وارد می‌شود تنها از محل سوانح گاه و بیگاه و تأخیرهای همیشگی پروازها نیست. ما به دلیل پیر بودن ناوگان هوایی فرصت‌های فراوانی را در منطقه از دست می‌دهیم و منافعی را که می‌تواند بخشی از آن سهم ما باشد یکجا به ایرلاین‌های جنوب خلیج‌فارس تقدیم می‌کنیم. در بحث سوانح هوایی نکات مختلفی بیان شده و زوایای مختلف این بحث توسط کارشناسان روشن شده، اما مسأله‌ای که شاید کمتر به آن پرداخته شده باشد مبهم ماندن دلایل سوانح و زیان‌های آن است. در سوانح هوایی و اتفاقات بعد از آن، آنچه در دنیا اتفاق می‌افتد با چیزی که در کشور ما روی می‌دهد، متفاوت است. در دنیا بلافاصله بعد از سانحه، کارگروه‌هایی متشکل از نمایندگان سازمان هواپیمایی آن کشور، کارشناسان و خبرگان مستقل صنعت هوایی که عموماً در تشکل‌های بخش خصوصی خدمت می‌کنند، نمایندگان ایرلاینی که هواپیمایش دچار سانحه شده، نمایندگان شرکت سازنده هواپیما و در صورت لزوم کارشناسان و اهل فن از علوم مختلف تشکیل می‌شود و دلایل سانحه با سهم‌بندی مشخص برای هر علت تبیین می‌شود. نتایج این بررسی‌ها در برخی موارد موجب تغییر پروتکل‌های ایمنی و فنی پروازها یا تغییر مقررات تعمیر و نگهداری هواپیما یا تغییرات دیگر می‌شود. در ایران اما آنچه عموماً بعد از سوانح مشاهده می‌شود این است که با پاک کردن صورت مساله کل پروازهای هواپیمای سانحه دیده را متوقف کرده و کمیته‌ای در سازمان هواپیمایی برای تعیین علت سانحه تعیین می‌شود، اما کارشناسان خبره و مستقل در این کمیته معمولاً جایی ندارند و متأسفانه نتایج بررسی‌ها هم با فاصله بسیار زیاد از سانحه و معمولاً ناقص و مبهم و بدون مشخص شدن سهم هر عامل در سانحه منتشر می‌شود. مبهم ماندن دلایل سوانح هوایی، زیان‌های فراوانی دارد که مهم‌ترین آنها باز ماندن مسیر تکرار سانحه در موارد مشابه است. ضمناً وقتی دلایل سانحه به درستی برای افکار عمومی روشن نشود بی‌اعتمادی به صنعت هوایی و کاهش سفرهای هوایی از عواقب آن خواهد بود. برخی مسافرت‌های هوایی – مثل سفرهای مدیران دولتی و بخش خصوصی یا پرسنل پروازی شرکت‌های مستقر در جنوب کشور- ناگزیر است و شاید بی‌میلی به سفر هوایی در اینگونه سفرها تأثیر ملموسی نداشته باشد، اما سفرهایی که در بخش گردشگری اتفاق می‌افتد عموماً بعد از سوانح هوایی تأثیر می‌پذیرند و کاهش می‌یابند. اگر سوانح هوایی کشور به صورت علمی و بی‌طرفانه بررسی شود و نتایج آن در اسرع وقت در اختیار افکار عمومی قرار گیرد علاوه بر آنکه اعتماد مردم به صنعت هوایی افزایش می‌یابد، نتایج تحقیق به عنوان دانش و تجربه‌ای که به قیمت گزاف به دست آمده، راه‌گشای ایمن‌تر شدن صنعت هوایی خواهد بود.