صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

«کسب‌وکار» بررسی می‌کند

رانت نوسانات تعرفه ای

نوسانات تعرفه‌ای که در واردات خودرو طی روزهای اخیر بارها مطرح شده است به اعتقاد مسئولان، زمینه‌ساز رانت خواهد شد.
ثمانه نادری
به گزارش کسب و کار نیوز, نوسانات تعرفه‌ای که در واردات خودرو طی روزهای اخیر بارها مطرح شده است به اعتقاد مسئولان، زمینه‌ساز رانت خواهد شد. به گفته رئیس سازمان توسعه تجارت، طبیعت نظام تجاری ایجاب می‌کند که با تغییر تعرفه‌ها رانت شکل بگیرد و این امر نیز اجتناب‌ناپذیر است. 
چندی پیش به دنبال حمایت از تولید خودروی داخلی تعرفه واردات خودرو بالا رفت و این موضوع که به اعتقاد برخی زمینه رانت را برای برخی از واردکنندگان کلان مطرح کرد، عاملی شد برای افزایش قیمت خودروهای وارداتی. اگرچه مسئولان رانت حاصل از واردات خودرو را انکار می‌کنند، اما رانت حاصل از تغییرات تعرفه‌ای مساله‌ای است که بارها مطرح شده و به اعتقاد کارشناسان، جدا از رانت عامل سرگردانی تجار و بازرگانان است. با این حال به اعتقاد دسته‌ای دیگر از کارشناسان، مدیریت تعرفه‌ها نوساناتی را در پی خواهد داشت که بعضی مواقع در رابطه با برخی از کالاها یک ضرورت است. 
فاصله بین بازاری که دست دولتی‌هاست و بازار آزاد تجاری نیز به اعتقاد کارشناسان، خود زمینه‌ساز چنین نوساناتی می‌شود. بر همین اساس بهتر است که دولت در بازار تجارت دخالت نکند.
فاصله بازار آزاد تجاری با بازار غیرآزاد رانت ایجاد می‌کند
کمیل طیبی، کارشناس اقتصادی با اشاره به عواقبی که تغییرات تعرفه‌ای به همراه دارد، به «کسب‌وکار» توضیح می‌دهد: تعرفه‌ها اگر ازسوی دولت یا مقام اقتصادی تعیین شود به ویژه آنکه اگر جنبه مالیاتی داشته باشد یک عامل برون‌زا محسوب می‌شود و به صورت دستوری است که تبعات خوشایندی به همراه ندارد. این تعرفه‌ها یک نوع کنترل است و به منزله ابزاری برای کنترل یا جلوگیری از واردات زیاد و بی‌رویه است که واردات زیاد خود زمینه‌ساز ایجاد این نوسانات تعرفه‌ای می‌شود.
 وقتی بازار را کنترل می‌کنیم یک بازار غیرآزاد و یک بازار آزاد به وجود می‌آید که تفاوت این دو نوسان را تشدید خواهد کرد.
 اگر مدیریتی در کار باشد می‌تواند فاصله این دو بازار را کم کند، اما معمولا مدیریت ناکارآمد باعث می‌شود این نوسان به وجود بیاید و برای جلوگیری از این نوع نوسانات بهترین کار این است که زمینه کنترل از بین برود و تعیین قیمت‌ها در بخش تجارت توسط بازار تجارت باشد نه به صورت دستوری. 
نوسانات زمینه‌ساز انحراف قیمت‌هاست
وی درباره نوسانات گاها اجتناب‌ناپذیر تعرفه‌ای و تاثیر منفی آن در عرصه تجارت و بازرگانی نیز می‌گوید: اگرچه هدف از نوسانات تعرفه‌ای حمایت از صنایع به ویژه صنایع نوبنیاد است، اما این حمایت‌ها تا زمانی خوب است و نمی‌شود در همه زمان‌ها از سوی مسئولان اعمال شود. تداوم این نوسانات می‌تواند به انحراف قیمت‌ها در آن بخشی منجر شود که تعرفه کنترل‌شده است و بازار را از کار بیندازد.
 علاوه بر اینکه وجود این بازار که در دست دولت است به دلیل مدیریت نامناسب همواره دچار نوسان می‌شود که نوسانات در این بازار معمولا ناشی از طولانی‌مدت شدن این تعرفه‌ها و مدیریت ناکارآمد بر این تعرفه‌هاست و اینکه تعرفه خود به یک ابزار کنترل تبدیل شده است. وقتی ابزار اقتصادی دچار نوسان می‌شود طبیعتا روی سایر بخش‌های اقتصادی
 تاثیر می‌گذارد. طبق بررسی‌های موجود دولت می‌تواند با عوامل دیگری مانند کاهش فشار مالیاتی بر تولید‌کنندگان، اعطای معافیت‌های مالی و... از آنها حمایت کند بدون اینکه نیازی به دستکاری تعرفه‌ها و بالا و پایین بردن قیمت آنها باشد.