دستورالعملی نوشته شد که کسبوکارهای سفر و گردشگری در فضای مجازی ساماندهی شود، جلوی کلاهبرداریها گرفته و اعتماد مشتری جلب شود...
شایلی قرایی
دستورالعملی نوشته شد که کسبوکارهای سفر و گردشگری در فضای مجازی ساماندهی شود، جلوی کلاهبرداریها گرفته و اعتماد مشتری جلب شود، اما این قاعده را بههم زدند. معلوم است در این شرایط که هیچ امتیازی برای کارآفرینهای مجازی قائل نشدهایم، خیلیها راه بیقانونی را در پیش میگیرند، مخصوصا که کسی هم نیست مانعشان شود یا بازخواستشان کند.»
تعداد وبسایتها و شبکههای مجازی که به داد و ستد خدمات گردشگری وارد شدهاند، به حدی زیاد است که حتی آمارشان از دست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خارج شده و هیچ کنترل و نظارتی هم روی آنها وجود ندارد چون قانونی برای آن تنظیم نشده است. هرچند هرازگاهی نام سایتی که کلاهبرداری یا فرصتطلبی کرده یا شاکی داشته است، به پلیس فتا داده میشود که چند روزی از دسترس خارج شده و بعد از مدتی با نام دیگر دوباره به فضای مجازی بازگشته است. بیاعتمادی در خرید و فروشهای اینترنتی سفر به حدی است که بیشتر مردم هنوز در پاسخ نخستین سوال خود ماندهاند؛ کدام وبسایت برای خرید بلیت یا تور قابل اعتماد است؟
ولی تیموری، مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری درباره کارهایی که برای اعتمادسازی خرید و فروشهای مجازی سفر و گردشگری انجام شده، میگوید: کاملا مسجل است که هر شخصی برای فعالیت در فضای مجازی باید از مرکز توسعه تجارت الکترونیکی نشان اعتماد یا نماد E را دریافت کند.
البته طبق مقررات کارگروه نظارت بر کسبوکارهای اینترنتی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نخست شرایط متقاضی را بررسی و تایید میکند و سپس آن مرکز نشان اعتماد را صادر میکند که در حال حاضر تعدادی از وبسایتهای گردشگری موفق شدهاند این نشان را بگیرند و در فضای مجازی هم فعالیت دارند. این نشان گویای هویت تاییدشده وبسایت یا شبکهای است که در فضای مجازی فعالیت میکند. وی درباره مدتزمان صدور این نشان، توضیح داد: این فرایند در حالت عادی بین ۱۰ تا ۱۵ روز طول
میکشد.
نخست تقاضا در کمیسیون فنی استان مطرح میشود که بررسی این درخواست زمان زیادی نمیخواهد، معمولا مرحله گرفتن استعلام از پلیس فتا و مرکز توسعه تجارت الکترونیکی است که این فرایند را کمی طولانی میکند. او ادامه داد: دستورالعمل دیگری برای آن دسته از افراد که بدون داشتن مجوز بند «ب» (اجرا و برگزاری تور)، در فضای مجازی کسبوکاری را راه انداخته بودند، نوشته شده بود. این متقاضیان میتوانستند با دریافت نشان اعتماد، فعالیتشان را ساماندهی و در فضای مطمئنی فعالیت کنند.
رئیس پیشین مرکز توسعه تجارت الکترونیکی این دستورالعمل را تایید و تصویب کرده بود، ولی با تغییر رئیس این مرکز، این قاعده بههم خورد و فعلا همانند گذشته، نشان اعتماد تنها به اشخاصی داده میشود که حتما مجوز بند «ب» را داشته باشند.
وی میافزاید: البته ما پیگیریم این دستورالعمل اجرایی شود، برای همین قرار شده موضوع در هیات مقرراتزدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسبوکار، بررسی و تصمیم نهایی ابلاغ شود. مدیرکل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری اظهار کرد: از نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که مرجع صادرکننده مجوز بند «ب» است، اجرای آن دستورالعمل مانعی ندارد چون در شرایط فعلی افراد زیادی در فضای مجازی به این حرفه مشغول شدهاند و ما وظیفه داریم آنها را ساماندهی کنیم و روی فعالیتشان نظارت داشته باشیم.
او درباره تاثیر اجرای دستورالعمل در کاهش کلاهبرداریهای مجازی، بیان کرد: قطعا با این دستورالعمل تا حدی کسبوکار اینترنتی ساماندهی و بساط برخی کلاهبرداریها جمع میشد. شرایط در حال حاضر غیرقابل کنترل شده است. به همین دلیل ما پس از تهیه آن دستورالعمل با پلیس فتا مذاکره کردیم، قرار شده بود سامانه رصد و پایشی توسط پلیس فتا راهاندازی شود تا ضمن رصد، آنهایی که نشان اعتماد گرفتهاند، معرفی شوند و آنهایی هم که این نماد را ندارند با هماهنگی و از طریق فتا، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، ساماندهی و رسیدگی وضعیت شوند. تیموری بیان کرد: با قاعده کنونی، آنهایی که مجوز بند «ب» ندارند و کسبوکار خود را در فضای مجازی راه انداختهاند دیگر برای قانونمند شدن رغبتی نشان نمیدهند چون شرایط را برایشان سختتر کردهایم و هیچ امتیازی قائل نشدهایم. وقتی این وضعیت را حاکم کردهایم آنها هم ترجیح میدهند غیرقانونی به فعالیت خود ادامه دهند، مخصوصا اینکه هیچ دستگاه ناظری نیست که بازخواستشان کند و مانع ادامه فعالیتهای غیرقانونی و غیرمجاز شود.
روزانه شاهد بازتاب سوءاستفادههایی هستیم که از کاربران میشود
امید انصاری، کارشناس فروش تورهای گردشگری
متاسفانه با وجود اینکه فضای گردشگری برای کشور بسیار اهمیت دارد و خدماتی که در این بخش ارائه میشود باید قانونمند و هدفمند باشد، اما متولی برای سروسامان دادن در این بخش وجود ندارد. البته این بدان معنا نیست که مسئولی در این بخش وجود ندارد. این یعنی کسی برای حوزه گردشگری دل نمیسوزاند و هر کسی توانسته با ورود به این بخش برای خودش کاسبی راه بیندازد و کسب درآمد کند. به دلیل ورود افراد غیرمتخصص و فعالیتهای غیرمجاز در این حوزه بازار سودجویی و کلاهبرداری بهویژه در بخش فروش اینترنتی خدمات افزایش داشته و هر روز صدای مردم درمیآید که فلان سایت یا فلان دفتر کلاهبرداری کرده است. البته این ماجرا بیشتر درباره سایتها و مراکز ارائهدهنده خدمات اینترنتی صدق میکند. در این بخش است که به دلیل عدم نظارت یا نظارت کافی هرج و مرج وجود دارد و به اصطلاح سنگ روی سنگ بند نشده است. به دلیل همین کوتاهی در نظارتها کسی تمایلی به دریافت مجوز و فعالیت مجاز ندارد. چندی پیش اسامی چندین سایت غیرمجاز فعال در این حوزه منتشر شد، اما به همان دلیل نبود متولی و کوتاهی در نظارت، متاسفانه فعالیت در این حوزه ازسوی این واحدها ادامه یافت و هر روز شاهد بازتاب سوءاستفادههایی هستیم که از کاربران میشود. همین کلاهبرداریهای واقعی در فضای مجازی باعث شده است که اعتماد بسیاری از افراد نسبت به خرید اینترنتی از بین برود. البته در این راستا نماد اعتماد الکترونیک یک ستاره به سایتهای مجاز داده شده که نشانهای نمادین است که منحصرا توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی صادر شده و به کسبوکارهای اینترنتی مجاز با هدف ساماندهی، احراز هویت و صلاحیت آنها اعطا میشود؛ این نماد پس از بررسی درگاه (وبسایت) و احراز هویت و صلاحیت مالک (حقیقی یا حقوقی) آن برای مدت یک سال صادر میشود. ساماندهی فروشگاههای اینترنتی از وظایف اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت بوده و در همین راستا نیز مرکز توسعه تجارت الکترونیک، مسئولیت اعطای نماد اعتماد الکترونیکی به کسبوکارهای اینترنتی را دارد. هدف از اعطای نماد اعتماد الکترونیکی، اعتمادسازی و رسـمیتدهـی بـه فعالیـت کسبوکارهای اینترنتی و حمایت از حقوق مصرفکنندگان برای جلوگیری از آسیبهای احتمالی در ابعاد مختلف اعم از امنیت، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. به همین علت است که پلیس فتا به متقاضیان خرید اینترنتی توصیه میکند هنگام خرید به وجود این نماد در وبسایت فروشگاه توجه کرده و با کلیک روی نماد از جعلی نبودن آن اطمینان حاصل کنند.