سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
3500 تومان قیمتی است که دولت در بودجه سال 97 برای نرخ ارز پیش‌بینی کرده، در حالی که فعالان اقتصادی نرخ واقعی دلار را براساس محاسبات خود ۴۵۰۰ تومان اعلام می‌کنند.
ثمانه نادری
به گزارش کسب و کار نیوز، 3500 تومان قیمتی است که دولت در بودجه سال 97 برای نرخ ارز پیش‌بینی کرده، در حالی که فعالان اقتصادی نرخ واقعی دلار را براساس محاسبات خود ۴۵۰۰ تومان اعلام می‌کنند.
غیرواقعی بودن نرخ دلار با توجه به فاصله‌ای که بین دو نرخ مبادله‌ای و آزاد وجود دارد، از جمله چالش‌های مطرح اقتصاد کشور است که به تبع زمینه‌ساز رانت و یک‌سری نابرابری‌های قتصادی است. به اعتقاد فعالان اقتصادی، دولت باید یک بار برای همیشه این موضوع را حل کند، در حالی که نرخ تعیین‌شده دلار در بودجه این نوید را نمی‌دهد. طبق بررسی‌های مرکز پژوهش های جلس، به نظر نمی‌رسد نرخ ارز در سال آتی با جهشی روبه‌رو باشد. با این حال عوامل غیراقتصادی می‌تواند این جهش را ایجاد کند. در همین رابطه رئیس کمیسیون تسهیل کسب‌وکار اتاق بازرگانی تهران معتقد است نرخ واقعی دلار براساس محاسبات انجام‌شده در اتاق بازرگانی ۴۵۰۰ تومان است و اگر پایین‌تر از این میزان در بازار فروخته شود به ضرر تولید داخلی و به نفع واردات است.
محمدرضا نجفی‌منش اظهار کرد: نرخ ارزی که ما در اتاق بازرگانی تهران با توجه اختلاف تورم داخلی و تورم خارجی محاسبه کردیم، به ۴۵۰۰ تومان رسید. هرچه نرخ دلار از این عدد کمتر باشد میزان صادرات کمتر و میزان واردات بیشتر می‌شود. وی افزود: اکنون حالتی شده که دیگر تولید داخل مقرون‌به‌صرفه نیست. تنها چیزی که مقرون به صرفه شده، واردات است و این میزان واردات هم با شعاری که برای امسال در نظر گرفته شده، یعنی «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال» اصلا همخوانی ندارد. رئیس کمیسیون تسهیل کسب‌وکار اتاق بازرگانی افزود: باید یک بار دولت به سمت تک‌نرخی شدن ارز برود و اینکه اجازه دهد قیمت‌گذاری ارز بر عهده بازار باشد.وی همچنین توضیح داد: در صورتی که قیمت ارز بالا برود و قیمت مواد اولیه تولید هم افزایش یابد، باعث می‌شود تولید محصول نهایی هم با مشکل مواجه شود. نجفی‌منش اضافه کرد: اگر تولید و اشتغال سیاست کلی دولت است باید این موانع را از سر راه بردارد. تا جایی که اطلاع داریم، دولت پذیرفته است که ارز به نرخ واقعی خودش نزدیک شود، چراکه منطقی نیست محصولی که قیمتش ۴۵۰۰ تومان است پایین‌تر فروخته شود. اگر اینگونه شود تولید داخل از رقابتی بودن خارج و واردات بیشتر می‌شود.
تلاش غیر واقعی دولت
بیژن عبدی، کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه اقتصاد انحصارطلب و دولتی مانع واقعی شدن نرخ ارز است، به «کسب‌وکار» می‌گوید: اول از هر چیزی باید دانست منظور از قیمت واقعی در رابطه با نرخ ارز چیست. طبق آنچه در کتاب‌ها و بررسی‌ها هست، منظور از نرخ واقعی ارز نرخی است که توسط بازار آزاد تعیین شده و دولت در آن دخالتی نداشته باشد، یعنی به واسطه یک بازار رقابت کامل نه نیمه‌انحصار و... اما آیا بازار ارز ما رقابتی است؟ در بازاری که عرضه‌کننده عمده ارز دولت بوده و تقاضا‌کننده مثل اکثر صنایع کلان و شرکت‌های پتروشیمی و... هم دولت است، نمی‌توان انتظاری برای واقعی شدن نرخ ارز داشت. با چنین ساختاری واقعی شدن نرخ دلار ممکن نیست و چنین حرفی در شرایط فعلی راه را گم کردن است. نکته دیگر که البته در این خصوص می‌توان مطرح کرد، حجم بالای نقدینگی است. اگر نگاهی به این حجم طی سال‌های اخیر داشته باشیم، پی می‌بریم این حجم 3 برابر شده، در حالی که درآمدهای ارزی و حجم ورودی دلار به اقتصاد ثابت مانده است. بر این اساس هیچ تناسبی بین حجم نقدینگی با درآمدهای ارزی نیست و این خود یکی از نشانه‌های غیرممکن بودن واقعی شدن نرخ ارز است.نرخ ارز غیر واقعی نشان می‌دهد نرخ دلار یا توسط دولت یا طیف ثروتمندی که بخش اعظم ثروت دست آنهاست، تعیین می‌شود و این یعنی نرخ دلار به صورت تصنعی پایین نگه داشته شده است. البته دولت سعی کرده با استفاده از یک‌سری ابزارهای کمکی نقدینگی را از شبکه بانکی بیرون نریزد مثل نرخ سود بانکی که البته اگر چه کاهش یافته اما بانک ها کماکان از آن امتناع می ورزند. با این شرایط به نظر می‌رسد تلاش غیرواقعی دولت برای ثابت نگه داشتن نرخ ارز یا واقعی کردن آن دور باطلی است که از آن به راحتی بیرون نخواهد آمد.
پیامد منفی واقعی شدن نرخ ارز در شرایط فعلی
حسن مرادی، کارشناس اقتصادی نیز در این خصوص به «کسب‌وکار» می‌گوید: دولت ناگزیر از دخالت در نرخ ارز است. به این علت که به جامعه فشاری وارد نشود و در حقیقت هم صادرات و هم واردات مسیر خود را طی کند. دولت مجبور است که به سیاست‌هایی روی بیاورد و فاصله بین دو نرخ را گاها افزایش دهد و البته این فاصله از اوایل انقلاب وجود داشته است، یعنی بین نرخ ارز رسمی و نرخ بازار همیشه فاصله معناداری بوده، اما در گذشته تلاطم و فراز و فرودی داشته است. بنابراین برای دولت واقعی کردن نرخ ارز کار آسانی نیست. ضمن آنکه هزینه سنگینی به دولت تحمیل می‌شود که در شرایط فعلی به صلاح دولت نخواهد بود، اما اگر دولت برنامه‌ریزی کند و در بلندمدت به این فکر باشد و پیش‌زمینه‌های آن را فراهم کند، احتمال واقعی کردن نرخ دلار وجود دارد و می‌شود این کار را با پختگی انجام داد، اما در حال حاضر که وضعیت اقتصادی چندان مطلوب نیست مداخله در این امور و تغییر نرخ پیامد اقتصادی زیادی دارد که دولت سعی می‌کند از آن اجتناب کند.
