چهارشنبه , ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳
صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

مرتضی عزتی، اقتصاددان

رشد از مسیر تعامل سازنده با کشورها

ثروت می‌تواند بسیاری از مشکلات کشورها را حل کند. در ایران چند دهه است که به تولید ثروت اهمیت بایسته داده نشده است و ازاین‌رو رشد اقتصادی سالانه کشور، با وجود ظرفیت‌های بسیار بالا، طی چهار دهه گذشته بسیار پایین‌تر از انتظار بوده است.
سرمقاله
ثروت می‌تواند بسیاری از مشکلات کشورها را حل کند. در ایران چند دهه است که به تولید ثروت اهمیت بایسته داده نشده است و ازاین‌رو رشد اقتصادی سالانه کشور، با وجود ظرفیت‌های بسیار بالا، طی چهار دهه گذشته بسیار پایین‌تر از انتظار بوده است. پایین بودن رشد اقتصادی به معنای افزایش نیافتن تولید و در نتیجه، توقف رشد ثروت در اقتصاد کشور است. بر پایه اصول اقتصادی هر جامعه‌ای تنها می‌تواند به اندازه تولید خودش از ثروت بهره‌مند شود. در رکود همه آسیب می‌بینند، ولی همیشه فقرا و طبقه متوسط آسیب بیشتری می‌بینند افزایش ثروت می‌تواند برای جامعه و به ویژه فقرا افزایش درآمد، رفاه، اشتغال، بهبود آموزش، بهبود سلامت، افزایش معنویت، استحکام خانواده، برتری اقتصادی، عزت نفس، کرامت انسانی و مانند اینها تامین کند و بسیاری از خواسته‌های دیگر فردی و اجتماعی را به ارمغان بیاورد.
بی‌شک در هر اقتصادی که تولید بیشتر باشد دولت و ملت در آسایش بیشتری هستند، در کشورهایی که توسعه اقتصادی بیشتری پیدا می‌کنند رفتارهای مردم و دولت نیز متعادل‌ می‌شود و جامعه به سمت آرامش و ثبات می‌رود.
ایران نیز برای حل مشکلات مختلف خود باید هدف اصلی خود را افزایش تولید بگذارد. پس از علم‌باوری و واقع‌بینی رهبران جامعه، اصلی‌ترین عوامل تولید و رشد ثروت، وجود نیروی انسانی و سرمایه کافی هستند. ایران از نیروی انسانی خوبی برخوردار است، ولی سرمایه کافی برای سرمایه‌گذاری تولیدی در اختیار ندارد. 
بررسی‌ها نشان می‌دهد با فرض اینکه عوامل دیگر نیز در جایگاه بایسته باشند، ایران برای رشد اقتصادی در اندازه ظرفیت و نیاز فزاینده مردم خود، نیازمند سرمایه‌گذاری سالانه 60 تا 100 میلیارد دلاری در بخش‌های تولیدی است. اگر همچنان که در واقع رخ داده است، عوامل دیگر عملکرد درستی نداشته باشند، این رقم باید بیشتر باشد.
سرمایه واقعی موجود در کشور برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی کمتر از نیمی از این رقم است. بر این پایه ما نمی‌توانیم با وضع موجود به رشد بایسته دست یابیم، مگر اینکه برای جبران سرمایه به سرمایه‌گذاری خارجی رو بیاوریم. جذب سرمایه‌گذاری خارجی در گام نخست نیازمند درک صحیح سیاست‌گذاران رده بالای کشور از وضعیت کنونی بوده و در گام دوم ایجاد تعامل سازنده با خارج از ایران است. اگر به هر علتی نتوان تعامل سازنده با همه جهان برقرار کرد، می‌توان جهان را به دو بخشی متخاصم و غیر متخاصم تقسیم کرد و با ایجاد یک حلقه تعاملی سازنده با کشورهای غیرمتخاصم، همچون ژاپن، آلمان، چین، هند، کره، روسیه و مانند اینها، زمینه لازم برای گسترش تعامل جهانی و جلب سرمایه‌گذاری خارجی را فراهم کرد تا از این رهگذر سرمایه، دانش فنی و مشارکت‌های لازم برای توسعه و رشد بایسته بالا را به دست آورد.