سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
افزایش مشاغل خدماتی و استقبال مردم از این مشاغل به دلیل جذابیت و هزینه کم آنها باعث شده توجه به این مشاغل از باب اشتغالزایی مورد توجه مسئولان قرار بگیرد،
ثمانه نادری
افزایش مشاغل خدماتی و استقبال مردم از این مشاغل به دلیل جذابیت و هزینه کم آنها باعث شده توجه به این مشاغل از باب اشتغالزایی مورد توجه مسئولان قرار بگیرد، اما این دسته از مشاغل به گفته کارشناسان، به تنهایی نمی‌تواند تعادلی در بازار کار به وجود آورد. طبق بررسی‌های موجود بازار کار زمانی به تعادل لازم دست پیدا می‌کند که بتواند در کنار مشاغل خدماتی، از فرصت‌های شغلی در بخش کشاورزی و صنعت نیز بهره ببرد. بی‌ثباتی مشاغل خدماتی و امنیت آنها یکی از دلایل مهم این مساله است. با توجه به میزان انبوه متقاضیان کار و نیاز آنها به شغل، مشاغل خدماتی به دلیل عدم پایداری نمی‌تواند انتظارات همه آنها را به تنهایی پاسخگو باشد. ضمن اینکه این مشاغل با همه مزایایی که در زمینه اشتغالزایی دارند، در شرایط بحرانی اقتصاد کشورها نمی‌توانند چندان راه‌گشا باشند.
براساس گزارش معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از وضعیت شاخص‌های اقتصادی پیش‌رو و بازار کار در سال ۱۳۹۵، بررسی سهم بخش‌های اقتصادی از فرصت‌های جدید شغلی نشان می‌دهد که بیشترین افزایش تعداد شاغلان در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال ۱۳۹۴ در بخش خدمات و به میزان ۴۶۳ هزار شغل بوده است. در بخش کشاورزی و صنعت نیز به ترتیب ۱۰۰ هزار و ۵۳ هزار فرصت شغلی ایجاد شده است. به عبارت دیگر سهم بخش خدمات با 75.2 درصد افزایش قابل توجهی نسبت به سهم بخش‌های کشاورزی با 16.2 درصد و صنعت با 8.6 درصد داشته است و جدا از آن تشویق فارغ‌التحصیلان، درآمد بالای این مشاغل و هماهنگی برخی از این مشاغل با رشته و تخصص کارجویان رغبت به مشاغل دانش‌بنیان و فعالیت در زمینه استارت‌آپ‌ها و مشاغل خدماتی استارت‌آپی را بیشتر کرده است.
اشتباه خدمات با دلالی
آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه در این رابطه به «کسب‌وکار» توضیح می‌دهد: وقتی صحبت از نفت و گاز می‌کنیم، معمولا تصویری از آن بخش داریم و می‌دانیم که خروجی آن چیست، ولی وقتی صحبت از خدمات می‌شود همه فکرشان به سمت مشاغلی مثل رستوران‌داری، هتل‌داری و... می‌رود. وقتی صحبت از خدمات می‌شود منظور همین دسته از مشاغل است. گاهی به اشتباه همکاران سهم خدمات را بالا می‌برند که این رویه کاملا غلط است. به جای افزایش سهم بهتر است به فکر افزایش ارزش افزوده این بخش‌ها باشیم و ناگفته نماند که در این خصوص سهم باید منصفانه باشد. با اینکه خدمات خوب است، اما این بخش وارد چرخه واسطه‌گری‌های ناسالم شده است. با این حال مزیت این مشاغل زمانی روشن می‌شود که بدانیم اگر این شاغل نباشند، نمی‌شود برخی از صنایع را سر پا نگه داشت یا برخی از فعالیت‌های تولیدی را پیش برد، تولید ناخواسته به رشد خدمات کمک می‌کند اما متاسفانه خدمات ما وارد فعالیت‌های دست دومی شده و کارهایی در آن صورت می‌گیرد که هیچ ارزش افزوده‌ای ندارد. با در نظر گرفتن این موارد باید به این بخش توجه داشت.
لزوم تمرکز بر بخش ارزش افزوده
ابوالحسن خلیلی، عضو اتاق بازرگانی تهران نیز در رابطه با اهمیت اشتغالزایی در بخش خدمات می‌گوید: در هیچ جایی ما نمی‌توانیم به دنبال متعادل کردن بازار در این سه بخش باشیم. هدف اساسی باید باشد که ارزش افزوده این سه بخش را افزایش دهیم. اگر این را به عنوان یک اصل در نظر بگیریم هیچ‌وقت نباید نگران سیر اقتصاد باشیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش خدمات در همه جای دنیا رو به توسعه است و با رشد فراوانی همراه است. از آنجایی که ما در بخش کشاورزی با اتوماسیون مواجه هستیم، هر چه اتوماسیون وارد می‌شود یعنی اشتغال کمتر خواهد شد اما مهم ارزش افزوده است. هرچه این بخش‌ها به سمت صنعتی شدن بروند، ارزش افزوده بیشتری خواهند داشت. به این دلیل که در بخش خدمات ما علاوه بر اینکه با رشد اشتغال مواجه هستیم ارزش افزوده هم افزایش پیدا می‌کند. بنابراین ایجاد تعادل در این سه بخش باید با نگاه ارزش افزوده‌ای باشد تا نگرانی اشتغال را کاهش دهیم و به پویایی اقتصاد کمک شود. بنابراین در بحث اشتغالزایی مهم ایجاد ارزش افزوده است و در این شرایط فرقی ندارد ارزش افزوده در بخش صنعت به وجود آمده است یا در بخش کشاورزی و... مهم بازده و افزایش ارزش افزوده است و باید روی این تمرکز داشت.
