سرمقاله
شناخت و درک صحیح چالشها و موقعیتهای استفاده از دانش و فناوریهای روز، کشور را در مواجهه با تغییرات روزافزون جهانی در همه حوزههای مرتبط آماده میکند.
پتانسیل بزرگ نیروی انسانی تحصیلکرده و گستردگی منابع تولید علم فرصت قابل توجهی برای شروع یک سرمایهگذاری گسترده در این خصوص را فراهم کرده است. دنیا به سرعت در حال توسعه و پیشرفت است و فرصت های تکنولوژیک و توسعه کالاهای متنوع، جدید و مبتنی بر دانش و تکنولوژی روز بسیاری از بازارها را قبضه کردهاند. در کنار این تغییرات مشهود و نمادهای عینی، تقریبا تمامی سختافزارها و نرمافزارهای اقتصادی نیز تحتتاثیر قرار گرفتهاند. لزوم بالا بردن بهره وری تولید موجب شده است تا تولیدکنندگان از انواع مدلها و نرمافزارهای مالی، منابع انسانی، نمودارهای گردش کار، مدلهای توسعهیافته کنترل پروژه، دانش روباتیک و تکنولوژیهای روز و تفکر خلاق و هوش مصنوعی کمک بگیرند تا بتوانند در بازار بهشدت رقابتی جهانی، کالایی باکیفیتتر و با قیمتی مناسبتر ارائه کنند و اینگونه با حفظ سهم بازار به حیات و رشد خود ادامه دهند. آخرین تکنیکهای تبلیغ و بازاریابی محصولات، استفاده از مدلهای جدید کانالهای توزیع مانند مالهای بزرگ و وبسایتهای خردهفروشی نیز موجب افزایش فروش و کاهش هزینههای توزیع در مقایسه با مدلهای سنتی شده است. در حالی که شبکههای اجتماعی با تغییر و مدیریت گسترده افکار عمومی در حال اثرگذاری بر فرهنگ، مناسبات اجتماعی و دنیای سیاست هستند، هوش مصنوعی، استفاده از علم روباتیک، کاربرد وسیع الگوریتمهای ریاضی مانند نظریه بازیها در طرحریزی مدلهای جدید کسبوکار، زمینه برای خروج اقتصادها از رشدهای 2 درصدی و دستیابی به رشدهای سالانه اقتصادی بالاتر را فراهم کرده است. این واقعا فوقالعاده ، هوشمندانه و جذاب است که زمینه ورود، تولید و گسترش استفاده از نرمافزارهای جدید در حوزه تولید کالا و خدمات را فراهم آوریم، اما از آن مهمتر این است که عمیقا به این موضوع باور داشته باشیم که در دهههای آینده قدرت سیاسی و اقتصادی کشور بهشدت تحتتاثیر میزان برخورداری از توان تکنولوژیک و توانایی تولید و صدور و تبادل آن قرار خواهد گرفت. ما نیاز داریم تا هم در حوزههای فناوری اطلاعات، هم تولید علوم پایه موثر بر تولید تکنولوژی و سختافزارهای وابسته به آن و هم مدلهای جدید مدیریت دانش و اطلاعات، نسبت به تدوین یک استراتژی راهبردی و انجام سرمایهگذاریهای اساسی اقدام کنیم. بسیاری از مفاهیم پایهای علم اقتصاد در باب پسانداز، سرمایهگذاری، تولید و اشتغال همچنان در آینده معنادار و تفهیمکننده ساختار اقتصادهای ملیاند اما بیشک مدلهای پس انداز، مدلهای بانکداری، علوم بیمه، تشریفات بوروکراتیک اداری، طرحریزی سیستمی واحدهای تولیدی، معماری شهرها و ساختمانها و منازل، شکل و اندازه واحدهای خدماتی، نظامهای توزیع و عرضه کالاها، مفهوم اشتغال، دستمزد، مسئولیتهای شغلی، مدلهای ارتباطی شهروندان و حقوق شهروندی با چالشهای اساسی و تغییرات بنیادین هم در ظاهر و هم در فلسفه وجودی خود روبه رو خواهند شد. ساختارهای سنتی در برابر تغییرات سرسامآور بهشدت تحتتاثیر قرار میگیرند و علوم کلاسیک مادامی که بهروز نشده و به سواد تکنولوژیک مجهز نشوند، پاسخگوی بسیاری از سوالات و نیازهای جدید نخواهند بود. دولت باید زمینه آموزش شهروندان را در سطوح مدارس و دانشگاهها فراهم کند. همچنین لزوم آموزش شاغلان سازمانها و ادارات دولتی در بخش دانش و فناوریهای روز و برای خدمترسانی بهینه به مردم، انجام دقیقتر مسئولیتها، کاهش فساد اداری و افزایش بهرهوری توصیه میشود. دانش تکنولوژیک و توانایی ارتباط و استفاده از هوش مصنوعی و مدلهای جدید ارتباطی در دنیا موجب شکلگیری نوعی سواد تکنولوژیک شده است؛ دانشی که در خود طبیعتا فرهنگ ، خردههنجارها و الگوهای رفتاری مدرن و متفاوت شهروندان را نیز شکل میدهد. تجربه نشان داده است که فناوریهایی که هر روز نو میشوند، معمولا باعث افزایش رفاه و امنیت جامعه میشوند. میوه دلچسب پیشرفت تکنولوژیک؛ افزایش بهرهوری، سادهسازی انجام کارها و کاهش هزینههاست. محدود کردن معنی تکنولوژی به ماشینآلات پیشرفته صنعتی نوعی جزیینگری است. منظور از تکنولوژیهای روز در اینجا انواع و اقسام سختافزار و نرمافزار است که به عنوان نتیجه تحقیقات بشر در سادهسازی و انجام بهتر و باکیفیتتر کارها کاربرد دارند. تجارت آینده و بهویژه بازرگانی بینالملل و روشهای مبادله کالا و خدمات تحتتاثیر فناوری خواهد بود. نتایج مثبت فناوریهای جدید در حفظ محیطزیست و افزایش سلامت و بهداشت جامعه هم میتواند چشمگیر باشد. دولت تدبیر و امید میتواند با تاکیدی مضاعف بر نقش کلیدی فرصتهای تکنولوژیک در توسعه کشور زمینه ورود، تولید و آموزش تکنولوژیهای روز را فراهم آورد.