سایت خبری تحلیلی کسب و کار استارت آپ | کارآفرینی | دانش بنیان | اقتصاد
صنعت شیرینی و شکلات به لحاظ تنوعی که در ارائه محصولات دارد، صنعتی اشتغالزا و سودآور در چرخه اقتصادی محسوب می‌شود.
شایلی قرایی
در تمام دنیا سرمایه‌گذاری‌های کلانی برای توسعه و به‌روزرسانی این صنعت انجام شده که متاسفانه در کشور ما نه تنها حمایت‌هایی در جهت سرمایه‌گذاری و توسعه نمی‌شود، بلکه مشکلات بسیاری بر سر راه تولید داخلی نیز وجود دارد. رکود، واردات بی‌رویه و قاچاق و... بر این صنعت خیمه زده و کاهش قدرت خرید مردم نیز به این مشکلات دامن می‌زند. براساس آمارهای جهانی ارزش بازار محصولات شیرینی و شکلات در منطقه خاورمیانه و آسیای میانه ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده که سهم ایران از این بازار ۵ درصد است و با توجه به ظرفیت‌های خالی این رقم می‌تواند تا ۲۰ درصد نیز افزایش یابد. براساس آمارهای ارائه‌شده از سوی دبیر انجمن تولیدکنندگان شیرینی و شکلات، میزان تولید شکلات و شیرینی در سال ۱۳۹۴ حدود یک میلیون و ۵۹۶ هزار تن بوده است که از این میزان ۲۴۰ هزار تن به ارزش ۵۹۸ میلیون دلار صادر شد. این آمارها نشان می‌دهد سال گذشته تنها حدود ۱۳درصد محصول تولیدشده در کارخانه‌های صنعتی شکلات و شیرینی کشور صادر شده‌اند؛ سهمی که به نظر کارشناسان، بسیار پایین‌تر از ظرفیت کشور است، به ویژه در مقایسه با رقیبان اصلی این صنعت پرسود که ترکیه یکی از مهم‌ترین آنها محسوب می‌شود.
دغدغه‌های تولیدکنندگان چیست؟
یک فعال بازار با بیان اینکه نبود نقدینگی، سرمایه در گردش و رکود حاکم بر جامعه از مشکلات اصلی تولیدکنندگان شکلات در ایران محسوب می‌شود، بر لزوم حمایت دولت از این صنعت تاکید کرده و می‌گوید: هزینه‌های تولید در این صنعت بسیار بالاست و تبعا با بالا رفتن قیمت‌ها قدرت رقابت ما با برندهای خارجی موجود در سطح کشور کاهش می‌یابد و از آنجایی که بخش عمده‌ای از این محصولات به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود، این محصولات قاچاق به‌طور سیستماتیک جایگزین مصرف کالاهای تولید داخل می‌شوند. جعفر داودی‌مهر ادامه داد: متاسفانه فرهنگ مردم ایران یک فرهنگ خارجی‌پسند است. بسیاری از تولیدات ایرانی کیفیت‌های بالایی دارند، اما مردم حاضرند با صرف مبالغ بیشتر به خرید شکلات‌های خارجی اقدام کنند. در این راستا باید یادآور شد که فروش شکلات‌های خارجی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای به ترویج فرهنگ مصرف کالاهای خارجی دامن می‌زند. وی اضافه می‌کند: موضوع دیگر حاشیه سود فروش شکلات‌هاست. قطعا این حاشیه سود برای شکلات‌های ایرانی محدود و برای شکلات‌های خارجی بسیار بالاست و همین امر سبب می‌شود شاهد شبکه توزیع بزرگ شکلات‌های خارجی در فروشگاه‌های سراسر کشور باشیم. مساله دیگری که باید به آن اشاره شود، منقضی شدن زمان مصرف بعضی از شکلات‌های خارجی و قاچاق است. دیده شده که فروشندگان با دستکاری کردن تاریخ مصرف چنین شکلات‌هایی به فروش دوباره آنها اقدام می‌کنند. نبود یک نظارت دقیق بر این موارد از مشکلات عمده این صنعت محسوب می‌شود. داودی‌مهر می‌افزاید: صنعت شیرینی و شکلات کشور جایگاه و کیفیت بسیار مطلوبی دارد تا جایی که بسیاری از محصولات تولیدی کشور به صادرات اختصاص می‌یابد. شکلات‌های تولید داخلی می‌تواند پاسخگوی کامل نیاز بازار باشد، اما متاسفانه وجود شکلات‌های خارجی با بسته‌بندی فریبنده خریدار را به سمت خود می‌کشاند. این تولیدکننده با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در صنعت تولید شیرینی و شکلات بسیار پرسود و زودبازده خواهد بود، ادامه می‌دهد: برای سرمایه‌گذاری در این صنعت به حداقل ۵ میلیارد تومان سرمایه اولیه نیاز خواهید داشت و از آنجا که مصرف کیک و بیسکویت در کشور ما بسیار بالاست، قطعا سرمایه‌گذاری در این صنعت به ثمر خواهد نشست.
پتانسیل صنعت شیرینی و شکلات برای سرمایه گذاری
محمود نجاتی، تولیدکننده شکلات
در حال حاضر با توجه به شرایط بازار که رکود بر آن سایه افکنده و کاهش قدرت خرید مردم و به ویژه واردات بی‌رویه و قاچاق، کارخانه‌های تولید شیرینی و شکلات با کمترین ظرفیت خود کار می‌کنند. متاسفانه هنگامی که صحبت از کمترین ظرفیت می‌شود، بدان معناست که فقط تولید می‌کنند تا در چرخه بمانند. این یک فاجعه است. به طور کلی کارخانه‌های تولید شکلات برای ادامه فعالیت خود با موانع بسیاری مواجه هستند که این امر به علت فضای کسب و کار نامساعد و رکودی است که دامنگیر اقتصاد شده است. از سوی دیگر، متاسفانه در کشور ما ایده‌پرداز قوی در بحث طراحی، کم
پیدا می‌شود. طراحانی که صنعت و بازار را بشناسند و در عین حال خلاق باشند، خیلی محدود در این زمینه فعالیت می‌کنند. برای اینکه ایده‌های بازار به یک طرح تبدیل شود، خلاقیت خاصی نیاز است، ولی در کشور ما اغلب طراحان تک‌بعدی کار می‌کنند و به سختی می‌توانند نیازهای بازار را در طرح منعکس کنند. البته این صنعت همچنان پتانسیل و ظرفیت بالایی برای سرمایه‌گذاری و سودآوری دارد اگر حمایت‌های لازم از آن انجام شود. همچنین سرمایه‌گذاری‌های جدید نیز در صنعت تولید شیرینی و شکلات بسیار پرسود و زودبازده خواهد بود و می‌توان با تحقق این سرمایه‌گذاری‌ها به آینده این صنعت امیدوار شد.
130 هزار تن شیرینی و شکلات از مبادی رسمی وارد می‌شود
جمشید مغازه‌ای، دبیر انجمن تولیدکنندگان شیرینی و شکلات
در حالی که ارزش‌افزوده صنعت شیرینی و شکلات و میزان اشتغالزایی آن نسبت به صنایع دیگر بیشتر است، اما شیرینی و شکلات از آن دسته محصولاتی است که با حجم بالای واردات در آن روبه‌رو هستیم. قاچاق مشکلات بسیاری در این صنف ایجاد کرده که هم از نظر سلامت و هم در چرخه اقتصاد نمی‌توان تاثیر آن را نادیده گرفت. لازم است اشاره شود که تنها 130 هزار تن شیرینی و شکلات از مبادی رسمی وارد می‌شود و بقیه قاچاق است. این در حالیست که عمده قاچاق شیرینی و شکلات به کشور از دو روش کم‌اظهاری و از طریق بازارهای غیررسمی وارد کشور می‌شود و به همین دلیل مقابله با آن چندان نتیجه‌بخش نبود. با اینکه صنعت شیرینی و شکلات در ایران با رشد چشمگیری در سال‌های اخیر مواجه شده، اما متاسفانه حجم بالای واردات به تولیدکنندگان آسیب رسانده است. البته رکود و کاهش قدرت خرید مردم و از همه مهم‌تر ورود کالای قاچاق به کشور در کاهش توان تولید داخلی نیز تاثیرگذار بوده است. در حال حاضر ظرفیت تولید شیرینی و شکلات کشور بیش از 2 هزار و 400 تن است که متاسفانه به دلیل ورود کالای قاچاق این صنایع با دو سوم ظرفیت خود کار می‌کنند. در حال حاضر شرکت‌های داخلی هزار و 600 تن شیرینی و شکلات تولید می‌کنند و از میزان تولیدات این بخش، 200 هزار تن صادر و مابقی آن به میزان حدود یک میلیون و 300 هزار تن در بازار داخلی عرضه شده است. مشکلات بسیاری بر سر راه این صنعت و تولیدکنندگان آن قرار گرفته که قاچاق تنها یک مورد از آن مشکلات است. در حال حاضر امکانات برای صادرات نیز مهیا نیست. ما توانایی صادرات یک و نیم میلیارد دلار شیرینی و شکلات را داریم که اگر دولت حمایت کند، می‌توان این ظرفیت را اجرایی کرد. موضوع دیگر نوسانات قیمت ارز است که آن هم مشکل عدیده‌ای برای ما ایجاد می‌کند و باید بدانیم اینطور نیست که قیمت ارز بالا می‌رود پس سود صادرکننده بیشتر می‌شود زیرا کشورهای منطقه و هدف، قیمت‌های داخلی ما را کاملا رصد می‌کنند و دقیقا می‌دانند در ایران چه خبر است و در صورت بالا رفتن قیمت ارز قیمت درخواستی خود را پایین می‌آورند و چنانچه قیمت‌های ما کم نشود، از جایی دیگر خریدهای خود را انجام می‌دهند و به هر حال دولت باید برای رفع اینگونه مشکلات فکری را برای صنعت داشته باشد.
