یکی از بااهمیتترین بخشهای بازار پوشاک کشور بخش تولید و دوخت کت و شلوار است که به دلیل رکود حاکم بر بازار روزهای خوبی را نمیگذراند.
شایلی قرایی
حدود 5 سال است که بازار در رکود به سر میبرد و اگر سری به باب همایون، بورس فروش کت و شلوار، زده باشید، کمترین رفت و آمد را در آن خواهید دید.
واردات و از طرف دیگر عدم حمایت از تولید داخلی این روزگار را برای تولیدکنندگان و فروشندگان باب همایون رقم زده است. در شرایطی که رکود بازار در کنار کاهش قدرت خرید مردم به عاملی برای قرارگیری تولید و توزیعکنندگان این صنف در سراشیبی تعطیلی بدل شده و به زعم فعالان این بازار، مسئولان به جای ارائه بستههای حمایتی و جلوگیری از واردات بیرویه خود به واردات پوشاک مشغول شدهاند، بهطوری که حتی فروشندگان خرد بازار پوشاک (کت و شلوار) از حمایت مسئولان دولتی نسبت به ورود اجناس خارجی به ویژه چین و ترک گلایهمندند. بنابر گزارشهای منتشرشده، در ایران سالانه 3 میلیون دست کت و شلوار مصرف میشود.
در این بین سقف ظرفیت تولید شرکتهای داخلی 500 هزار دست است و 2.5 میلیون دست دیگر از خارج تامین میشود. این درحالیست که سال گذشته سرانه مصرف پوشاک به لحاظ تغییرات نرخ دلار حدود 25 تا 30 دلار کاهش داشته است.
براساس آمار گمرک، سال گذشته 60 میلیون دلار صرف واردات پوشاک شده است، اما درباره قاچاق نمیتوان آمار دقیقی ارائه کرد و برآوردهایی وجود دارد که براساس تحلیلهای مختلف بوده و یکی از مهمترین تحلیلها، میزان و حجم بازار داخلی پوشاک است. آخرین آمار بانک مرکزی و مرکز آمار، سرانه مصرف مربوط به سال 90 میشود که در آن سال 320 هزار تومان سرانه پوشاک کشور اعلام شده و از آن موقع نیز آمار جدیدی اعلام نشده که با توجه به وضعیت تورم سرانه مصرف طبیعتا به لحاظ ریالی تغییر کرده است. به هر روی سالانه 5 میلیارد دلار پوشاک قاچاق به بازار ایران وارد میشود که این حجم واردات سالانه 385 هزار فرصت شغلی را نابود میکند. در مقابل این حجم کالای قاچاق، تنها حدود 3 میلیون دلار واردات رسمی توسط نمایندگیهای رسمی برخی برندهای خارجی انجام میشود. به عبارت دیگر 30 درصد پوشاک موجود در بازار ایران، خارجی است که نزدیک به 80 درصد آن به صورت قاچاق وارد میشود.
قاچاق، مالیات و مشکلات دیگر
یک عرضهکننده کت و شلوار در این باره میگوید: در فصل تابستان و بهویژه قبل از ماه محرم باید بازار کسبوکار به سبب افزایش مراسمهای عروسی از رونق خاصی برخوردار باشد، اما بازار راکد است. این فروشنده که سابقهای 15 ساله در زمینه تولید و فروش کت و شلوار دارد، افزود: هر دست کت و شلواری که وارد کشور میشود به نوعی چندین دوزنده داخلی را بیکار میکند، چراکه برای دوخت هر دست کت و شلوار حداقل 5 نفر مشغول به کار خواهند شد.
اما فروشنده دیگری با بیمعنی خواندن موضوع قاچاق اظهار کرد: این روزها در بازار کت و شلوار کشور قاچاق از معنای خاصی برخوردار نبوده، چراکه دولت شرایط ویژهای را برای فعالیت شرکتهای خارجی فراهم کرده است. قرارداد اخیر وزارت صنعت، معدن و تجارت با کشور ترکیه برای تسهیل ورود اجناس ترک به داخل کشور نمونه بارزی از بها دادن به کالاهای خارجی به جای حمایت از تولید داخلی است.
یکی از خیاطان قدیمی بازار که در سالهای قبل به تولید کت و شلوار فعالیت داشته، گفت: مالیات، بیمه و مطالبات بانکی از جمله موانعی بود که سبب شد تا تولیدی را تعطیل کنم و اکنون به دوخت کت و شلوار به صورت روزمزد بپردازم. وی بیان کرد: بازار داخلی کشور مهر تولیدات چینی و ترکیهای را خورده و این کشورها بازار را قبضه کردهاند. به همین سبب تولیدات داخلی در انبارها خاک میخورند.
شرایط برای واردات کت و شلوار مناسبتر است
حبیب طهماسبینیک، رئیس اتحادیه خیاطان زنانه و مردانه
در حال حاضر در صنف خیاطان در پایتخت نزدیک به 4000 واحد صنفی خیاطی فعالیت دارند که متاسفانه به دلایل بسیاری که بهطور حتم بارها توسط دیگر مسئولان نیز یادآوری شده است که یکی از آنها حمایت نشدن کافی در سالهای گذشته بوده، قریب به 2000 واحد به حالت تعطیل درآمده و واحدهای فعال هم با 50 درصد ظرفیت مشغول به کار هستند. دوزندگان کت و شلوار هم یکی از بخشهای مهم صنف خیاطان را تشکیل میدهند که این بخش نیز اوضاع مناسبی ندارد و با کمترین ظرفیت به کار خود ادامه میدهد. در حال حاضر بهترین دوزندگان کت و شلوار داخل کشور با کمتر از 50 درصد ظرفیت خود به فعالیت میپردازند، همچنین به سبب رکود حاکم بر بازار بخش زیادی از تولیدکنندگان این بازار از چرخه تولید حذف شدهاند. در حال حاضر وضعیت برای واردات کت و شلوار و پوشاک به کشور از شرایط مطلوبی برخوردار بوده، به سبب اینکه با موانعی که بر سر راه این افراد است، هزینه تمامشده تولید از واردات بیشتر خواهد بود، اما بخشی از تولیدکنندگان به علت علاقه به تولید جنس باکیفیت، دست به واردات تولیدات خارجی به کشور نزدهاند. البته مشکلات این تولیدکنندگان بسیار است. به عنوان مثال بیمه از تولیدکنندگانی که 5 کارگر دارند، 10 درصد از حق کارفرما را دریافت کرده و در صورت افزایش این تعداد این نرخ به 30 درصد ارتقا پیدا میکند. همچنین اکنون اکثر تولیدکنندگان با مشکل کمبود نقدینگی مواجه هستند و به همین علت به سراغ بانک برای دریافت وام میروند، اما به محض برخورد با تسهیلات بانکی با سود بالا از گرفتن آن منصرف میشوند که این امر سبب توقف چرخه تولیدشان خواهد شد. در صنف خیاطی هر کارفرما با افزایش تعداد کارگران مجموعه خود از 5 کارگر به بیش از 6 کارگر باید حق بیمه پرداختی به سازمان تامین اجتماعی را به میزان 20 درصد افزایش دهد و همین موضوع تمایل کارفرمایان را برای توسعه فعالیتشان کاسته است. این روندی است که برخلاف کشورهای توسعهیافته در حال اجراست، چراکه در این کشورها اغلب کارآفرینان مورد حمایت هستند و در صورت افزایش ظرفیت کار خود از انواع تسهیلات حمایتی بهرهمند میشوند.
چین تامینکننده اصلی بازار کت و شلوار ایران شده است
محمد نیازمند، تولیدکننده کت و شلوار
بازار پوشاک بهطور کلی تحتفشار قرار دارد و تولیدکنندگان کت و شلوار به عنوان بخش مهمی از این بازار، بار بسیاری را بر دوش میکشند که تا به امروز در خلال مشکلات بسیاری که وجود دارد، به سختی راه خود را ادامه دادهاند. تولید و دوخت کت و شلوار در کشور وضعیت مناسبی ندارد. البته چند شرکت در سالهای اخیر با برندهای نامآشنا وارد بازار شدهاند و اقدام به ارائه تولیدات داخلی با طرحها و کیفیت مشتریپسند و حتی با قابلیت صادرات کردهاند، اما بهطور کلی وضعیت تولیدیهای دیگر در بحران قرار دارد. چین در حال حاضر تامینکننده اصلی بازار کت و شلوار ایران شده و با وارداتی که بسیار مقرون به صرفهتر از تولید داخل است، بازار در قبضه این کشور قرار گرفته است.
ضرورت دارد اشاره شود که کت و شلوارهای چینی بهدلیل استفاده از رنگهای شیمیایی و مواد غیراستاندارد در تولیدشان، ناقل بیماریهای مختلف هستند. همچنین در تولید کت و شلوارهای چینی از پارچه و رنگهایی استفاده میشود که مناسب نیست و موجب بروز برخی حساسیتها و بیماریها میشود. بنابراین اکثر کت و شلوارهای وارداتی چینی نامرغوب و غیر استاندارد هستند. پارچه فاستونی این کت و شلوارها از الیاف مصنوعی پلیاستر است که این نوع الیاف برای مصارف دیگری باید استفاده شود، نه دوخت لباس یا کت و شلوار. در حال حاضر شاید بتوان گفت که تنها یک پنجم نیاز کشور به کت و شلوار در داخل تولید و دوخته میشود، چراکه متاسفانه از دو دهه گذشته واردات پوشاک قاچاق به بازار ایران افزایش یافته و تولیدکنندگان داخلی نیز به واسطه هزینه سربار تولید قادر به رقابت با آنها نیستند.