صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

کیوان جعفری‌طهرانی، تحلیل‌گر اقتصادی

لنگرهای صادرات بخش معدن

بحث صادرات سنگ آهن یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث اقتصاد کشور است ...
سرمقاله
چرا که برداشت‌های متفاوت و گاه به‌شدت متضادی در مورد این محصول در میان فعالان اقتصادی و مسئولان دولتی وجود داشته و دارد. نکته اصلی که موجب اختلاف دیدگاه‌ها در مورد این محصول شده تعریفی است که مسئولان دولتی بخش معدن از خام‌فروشی به دست می‌دهند. طبق تعریف آنها، سنگ آهن استخراج و فرآوری‌شده در معادن به خصوص معادن کوچک کشور که عمدتا سنگ آهن با عیار پایین است چون در ابتدای زنجیره ارزش قرار دارد، محصول خام نامیده می‌شود. فعالان بخش خصوصی معدن عمدتا با چنین تعریفی از ماده خام موافق نیستند و معتقدند فرآوری اولیه بعد از استخراج روی این محصول انجام می‌شود و سنگ آهن صادراتی را نمی‌توان محصول خام و صادرات آن را خام‌فروشی دانست. دولتمردان می‌کوشند با تکیه بر تعریفی که از خام‌فروشی دارند عوارضی بر صادرات این محصول وضع کرده و صادرات آن را حتی به قیمت در نظر گرفتن جرایمی محدود کنند. واقعیت این است که علاوه بر بحث عوارض، اکنون صادرات سنگ آهن عیار پایین با مشکل دیگری نیز مواجه است که حیات باقیمانده معادن کوچک کشور را تهدید می‌کند. مشکلی که اخیرا به وجود آمده، این است که هزینه‌های حمل‌ونقل دریایی افزایش شدیدی داشته است و در کنار آن تولیدکنندگان بزرگ جهان هم تخفیف‌های ویژه‌ای برای سنگ آهن عیار پایین خود در نظر گرفته‌اند. این عوامل در کنار وضع عوارض و جرایم صادراتی می‌تواند بازار نه چندان قابل اطمینان سنگ آهن صادراتی کشور را با مشکلات عدیده مواجه و معادن باقیمانده در چرخه تولید را نیز غیراقتصادی کند. شاید این برای دولتمردان که به دنبال سیاست تجمیع معادن کوچک هستند اتفاق چندان ناخوشایندی نباشد اما بخش خصوصی را از ادامه فعالیت در بخش معدن بی‌رغبت‌تر خواهد کرد.