صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

رئیس شورای توسعه صادرات مهندسی هند در گفتگوی اختصاصی با «کسب‌وکار» عنوان کرد

شراکت ایرانی-هندی در بازار جهانی خدمات مهندسی

روابط اقتصادی ایران و هند طی سال‌های اخیر رو به گسترش بوده است و گرچه هندی‌ها همیشه در توسعه...
گروه صنعت، معدن و شهرسازی
 روابط اقتصادی خود با کشور ما نیم‌نگاهی به ملاحظات سیاسی غرب هم داشته‌اند، اما سیاستمداران این کشور با مهارت یک شطرنج‌باز ماهر تلاش کرده‌اند از ضمن حفظ خط مشی مستقل، در میان مناقشات دنباله‌دار ایران و غرب در جهت حفظ منافع ملی خود به بهترین نحو عمل کنند.
به گزارش کسب و کار نیوز، این وضعیت هند را در دوران تحریم جزو معدود شرکای اقتصادی کشور ما قرار داد و بعد از حصول توافق برجام نیز هندی‌ها به دنبال ایجاد ارتباطات گسترده‌تر با فعالان اقتصادی ایران و سهم داشتن در فرصت‌های برجام هستند.
«گوبیندیر سینگ» رئیس «شورای توسعه صادرات مهندسی هند (INDIA ENGINEERING SYSTEM EPC) » که برای رایزنی درباره فعالیت و مشارکت شرکت‌های مهندسی هند با طرف‌های ایرانی به کشورمان سفر کرده بود، در گفتگوی اختصاصی که با وی داشتیم، بر این باور بود که حل مشکلات ایران و غرب در کوتاه‌مدت بسیار خوش‌بینانه است و هندی‌ها راهکارهایی برای توانمند‌سازی کشورمان در برابر فشارهای اقتصادی غرب در چنته دارند.
 اقتصاد هند طی یک دهه اخیر متحول شده و به اقتصادهای بزرگ و نوظهور بدل شده است. چه سیاست‌گذاری‌هایی این امر را محقق کرد و حوزه تخصصی شما چه دستاوردهایی داشته است؟
برنامه‌های توسعه اقتصادی هند از چند دهه قبل آغاز شد و نتایج آن از حدود یک دهه قبل آشکار شده است. در واقع به دلیل شرایط خاص سیاسی ، اقتصادی ، جغرافیایی و همچنین به دلیل جمعیت انبوه و تکثر قومیتی و مذهبی که در کشور ما وجود دارد، ما راهی جز توسعه اقتصادی و رهایی از گرفتاری‌ها و مشکلات ناشی از عدم توسعه نداریم. سیاست‌گذاری‌هایی که جریانات سیاسی حاکم بر جامعه و اقتصاد هند طی دهه‌های اخیر همواره آن را دنبال کرده‌اند تاکید بر حفظ استقلال و هویت این کشور ، اولویت دادن منافع ملی بر دیگر ملاحظات بوده است. درباره کالاها و خدمات مهندسی که حوزه تخصصی من است سیاست‌گذاری‌ها ابتدا تولید کالاها و خدماتی با ارزش افزوده پایین بود و به تدریج با شکل‌گیری دانش فنی و تجربه در شرکت‌های هندی ما به سمت تولید کالاها و خدماتی با ارزش افزوده بالا سوق پیدا کردیم به نحوی که اکنون هند یکی از مطرح‌ترین کشورها در تولید کالاها و خدمات مهندسی با تکنولوژی مدرن است. آنچه ما اکنون در حوزه مهندسی تولید می‌کنیم بیشترین بازار را در ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا در اختیار دارد و این امر نشان‌دهنده رشد کیفی قابل قبول هند در تولید کالاها و خدمات مهندسی است.
 چه رویکردی موجب توجه شما به اقتصاد و بازار ایران شد؟ در واقع سوال من این است که چه انگیزه‌ای موجب سفر شما به ایران در شرایط کنونی ، بعد از توافق برجام ، شده است؟
رویکردی که موجب توجه هند به اقتصاد ایران و حضور مستقیم من در اینجا شد فرصت افزایش سطح مبادلات دو کشور ایران و هند بعد از حصول توافق برجام است. البته مطالعه و بررسی شورای توسعه صادرات مهندسی هند درباره وضعیت تجارت و تولید در ایران از 5 سال پیش آغاز شده و از آن زمان تاکنون ما میزبان هیات‌های تجاری متعددی از ایران بوده‌ایم که زمینه‌های مشارکت را با طرف‌های هندی بررسی و از نمایشگاه‌ها و مراکز تولیدی و صنعتی هند بازدید کرده‌اند. در حوزه تخصصی من یعنی خدمات و تولیدات فنی و مهندسی نگاه ما این است که فعالیت‌های ما نباید منحصر به تولید در کشور هند و صادرات به دیگر کشورها باشد و تصور می‌کنیم توسعه و رشد پایدار ما در گرو مشارکت فعالانه با دیگر کشورها قرار دارد. به این معنی که ما به دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری‌های مشترک در کشورهای دیگر و از جمله ایران در قالب جوینت ونچر و دیگر مدل‌های شراکت هستیم تا از این طریق به نوعی به فعالیت‌های خود ابعاد فرامرزی و فراملیتی بدهیم. تصور ما این است که مشارکت اقتصادی در ابعاد فرامرزی و فراملیتی می‌تواند ضمن ایجاد هم‌افزایی و توانمندسازی کشورهای مشارکت‌کننده، برطرف‌کننده بسیاری از موانع پیش‌روی هر یک از آنها باشد. در شرایط کنونی اقتصاد ایران به دلیل حصول توافق برجام فرصت‌هایی را در اختیار دارد که پیش از این در اختیار نداشت، اما در عین حال به نظر نمی‌رسد تنش‌های ایران و غرب در کوتاه‌مدت به پایان برسد. بنابراین تصور می‌کنیم هند می‌تواند در مشارکت با ایران ضمن برخورداری هر دو کشور از فرصت‌های جدید، موانع موجود بر سر راه فعالیت‌های اقتصادی ایران را نیز برطرف کند.
 شما مشخصا چه راهکاری برای رفع محدودیت‌های اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و فشارهای غرب بر ایران دارید؟
راهکار ما طراحی مدل‌های شراکت بین شرکت‌های ایرانی و هندی است که در برابر تحریم‌های غرب انعطاف‌پذیر و تاب‌آور باشد. شما قطعا می‌دانید که هندوستان به عنوان کشوری دموکراتیک و با خط مشی مستقل در سطح جهان شناخته می‌شود که به واسطه مدل دموکراسی حاکم بر این کشور و رشد اقتصادی و کیفیت محصولات متنوعی که به سراسر جهان صادر می‌کند از احترام ویژه‌ای در محافل سیاسی و اقتصادی جهان برخوردار است. هندوستان در پیمان‌های اقتصادی متعدد منطقه‌ای و بین‌المللی حضور موثر و فعال دارد و در حال حاضر هیچ گونه تحریم فراگیری بر فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌های هندی وجود ندارد. شرکت‌های ایرانی می‌توانند از این ظرفیت به بهترین نحو استفاده کنند و در قالب
جوینت ونچرهای تعریف‌شده با شرکت‌های هندی، در بسیاری از پروژه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی - که اکنون امکان حضور در آنها را به دلیل مشکلات ناشی از فشارها و تحریم‌های غرب یا به دلیل مشکلات ناشی از محدودیت مبادلات مالی بین‌المللی، از دست داده است – فعالیت کند. به اعتقاد ما همکاری و شراکت بین شرکت‌های هندی و ایرانی خصوصا در حوزه خدمات و تولیدات فنی و مهندسی برای طرفین سودآور است، چرا که این حوزه دارای ظرفیت‌های ویژه‌ای در منطقه و جهان است که ایران و هند می‌توانند برای بهره مندی از فرصت‌های آن، به هم کمک کنند. جدیدترین آمارهای منتشر شده توسط سازمان تجارت جهانی نشان می‌دهد 30 درصد کل صادرات جهان به زمینه‌های مختلف تولیدات و خدمات فنی و مهندسی اختصاص دارد و بازارهای بسیار گسترده‌ای که در این حوزه وجود دارد می‌تواند به روی کالاها و خدمات فنی و مهندسی ایران با مشارکت هندی‌ها گشوده شود.
  شورای توسعه صادرات مهندسی هند چه جایگاهی در میان مسئولان هند و فعالان اقتصادی این کشور دارد؟
شورای توسعه صادرات مهندسی هند (INDIA ENGINEERING SYSTEM EPC) یک سازمان غیردولتی فراگیر با 12 هزار عضو از شرکت‌های کوچک و متوسط در سراسر هند است که از سال 1955 تاسیس شده و توسط وزارت بازرگانی هند حمایت می‌شود. این سازمان با بیش از 60 سال سابقه فعالیت جایگاه بسیار خوبی در میان مسئولان سیاسی و اقتصادی هند دارد و سیاست‌گذاران ارشد اقتصاد هندوستان همواره از نقطه نظرات این سازمان در تعیین خط مشی‌ها و تدوین قوانین اقتصادی استفاده می‌کنند. این سازمان تقریبا در تمام کشورهای دنیا با دولت‌ها و فعالان اقتصادی بخش خصوصی تعاملات گسترده‌ای دارد و نمایشگاه‌های متعددی نیز هر ساله با مشارکت این سازمان در هند و دیگر کشورهای جهان برای معرفی توانمندی‌های حوزه فنی و مهندسی هند به کشورهای دیگر و متقابلا شناخت توانمندی‌های طرف مقابل به شرکت‌های هندی، برگزار می‌شود.

 ایران پروژه‌های متعدد عمرانی در بخش‌های مختلف (بندری و دریایی، ریلی، پتروشیمی و غیره) در دست بررسی دارد که سرمایه‌گذاری و مشارکت در آنها می‌تواند برای شرکت‌های هندی جذاب باشد، اما شرط ورود در این پروژه‌ها  اغلب تامین مالی از سوی طرف خارجی است. آیا شرکت‌های هندی توانایی و علاقه‌مندی تامین مالی چنین پروژه‌هایی را دارند؟
مطالعات و بررسی‌هایی که ما تاکنون درباره اقتصاد و بازار ایران داشتیم موید این نکته است که به طور کلی ایران ظرفیت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری در اختیار شرکت‌های هندی قرار می‌دهد. نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که سطح مبادلات اقتصادی و همکاری‌های مشتر ک بین شرکت‌های ایرانی و هندی در شرایط فعلی با ظرفیت‌های بالقوه فاصله بسیار زیادی دارد. واقعیت این است که شرکت‌های ایرانی و هندی در بخش‌های فنی و مهندسی با وجود سابقه روابط طولانی و صمیمانه دو کشور در طول تاریخ، مشارکت چندانی با هم نداشته‌اند و شناخت مناسبی از هم ندارند. به اعتقاد ما شناخت بهتر دو طرف از یکدیگر می‌تواند به توسعه همکاری‌ها منتهی شود و سرمایه‌گذاری شرکت‌های هندی را در ایران تسهیل کند. قطعا در صورتی که شرکت‌های هندی به پروژه‌های ایران بپیوندند این ظرفیت در سیستم بانکی هند و همچنین در دولت هندوستان وجود دارد که در این مسیر پشتیبان شرکت‌های هندی باشد و تامین مالی چنین پروژه‌هایی را در قالب فاینانس یا دیگر روش‌های تامین مالی انجام دهد. یادآوری این نکته لازم است که بازار خدمات فنی و مهندسی
 یک بازار بسیار رقابتی در سطح جهان است و دولت‌ها به دلیل اینکه صادرات این حوزه ارزآوری و اشتغالزایی گسترده‌ای دارد حمایت‌های ویژه‌ای از فعالان این حوزه برای ورود به بازار کشورهای دیگر به عمل می‌آورند و دولت هند هم از این قاعده پیروی می‌کند. به علاوه ما در بررسی‌های خود به این نتیجه رسیدیم که ایران علاوه بر پروژه‌های داخلی می‌تواند در پروژه‌های منطقه‌ای نیز حضور فعالانه‌تری داشته باشد و شرکت‌های هندی برای ایجاد این توانمندی و هم افزایی ظرفیت‌ها علاقه‌مند به مشارکت با شرکت‌های ایرانی هستند.

 دیدگاه‌هایی درباره هندی‌ها در ایران هست که می‌گوید: هندی‌ها در مشارکت‌های اقتصادی با ایران بسیار یک جانبه عمل می‌کنند و تنها به سود خود توجه دارند. مثال‌هایی هم برای تایید این دیدگاه‌ها مثل خروج هند از توافق خط لوله گاز ایران، پاکستان و هند یا مذاکرات طولانی و بی‌نتیجه سرمایه‌گذاری هند در بخش پتروشیمی ایران و سرمایه‌گذاری هند در بندرچابهار و غیره وجود دارد. پاسخی برای این بدبینی دارید؟
من درباره فرهنگ ایران مطالعاتی داشته‌ام و تصور می‌کنم شما ایرانی‌ها ضرب المثلی دارید به این مضمون که: یک نفر آنقدر زرنگ است که از آب کره می‌گیرد! و تصور می‌کنید ما هندی‌ها هم در مذاکرات اقتصادی با این پس زمینه ذهنی حاضر می‌شویم که از آب، کره بگیریم اما باید بگویم به عقیده ما مشارکت اقتصادی در دنیای امروز جز در یک بازی برد – برد غیرواقع بینانه و غیرحرفه‌ای و حتی غیر اخلاقی است و قطعا فعالان اقتصادی هند نیز به این نکته آگاهی و پایبندی دارند. این را می‌پذیرم که ما هندی‌ها در مذاکرات اقتصادی بسیار سخت گیر هستیم و به قول معروف خیلی چانه می‌زنیم تا به نفع حداکثری برسیم اما فعالان اقتصادی هند در تعاملات و مشارکت با دیگر کشورها هرگز به دنبال زیان طرف مقابل نیستند و چنین دیدگاهی را موجب رشد پایدار خود نمی‌دانند. البته مثال‌هایی که شما زدید در حوزه اطلاعات تخصصی من نیست و پاسخگویی دقیق به آنها نیز از عهده من خارج است. با این حال تا جایی که مطلع هستم در مذاکرات مورد نظر شما، دولت هند و دولت ایران طرفین مذاکره بوده‌اند. در مذاکرات بین دولت‌ها، حتی وقتی تمام فاکتورهای اقتصادی مناسب و مورد تفاهم باشد برخی ملاحظات سیاسی می‌تواند توازن مذاکرات اقتصادی را به هم بزند و نتیجه لازم از مذاکرات به دست نیاید. ضمنا می‌توانم به شما بگویم دیدگاهی که شما از آن صحبت کردید ناشی از عدم شناخت ایرانی‌ها از طرف‌های هندی و‌سازوکارهای تصمیم‌گیری در فعالیت‌های اقتصادی هند است. من اینجا در ایران حضور دارم که این شناخت را ایجاد کنم و در راه ایجاد این شناخت گام بردارم. اگر ما موفق شویم بین شرکت‌های خصوصی هند و ایران اعتماد و شناخت لازم را ایجاد کنیم و حوزه‌های اقتصادی را از انحصار مسئولان دولتی و ملاحظات سیاسی دست و پاگیر آنها رها کنیم و کار تصمیم‌گیری‌های اقتصادی را به بخش خصوصی و فعالان اقتصادی بسپاریم، قدم اساسی در رفع چنین سوءتفاهم‌هایی برداشته
 خواهد شد.