صفحه اصلی / آرشیو مطالب روزنامه کسب و کار

بسیاری از زنان سعودی به این خاطر که شغلی برایشان نیست کشورشان را ترک می‌کنند

وداع با نسل زنانه

عربستان سعودی آن‌طور که باید از استعدادهای زنان استفاده نمی‌کند و آنها را تحت فشار می‌گذارد؛ همین مسئله باعث فراری شدنِ زنان شده...
که هزینه‌های بسیاری را برای اقتصاد این کشور به بار آورده‌است.
به گزارش کسب و کار نیوز و به نقل از آینده نگر، آیا عربستان سعودی می‌تواند زنان خود را حفظ کند؟ راه‌های شغلی برای زنان هنوز کاملاً بسته نشده‌است. اما عربستان سعودی محدودیت‌هایی را برای زندگی زنان ایجاد کرده‌است که اکثر آنها در سکوت سعی می‌کنند از این کشور فرار کنند. برخی از این زنان با سفرهای خانوادگی به کشورهای خارجی می‌روند و همان‌جا ماندگار می‌شوند. برخی از آنها با هزینه دولت به دانشگاه‌های غربی برای تحصیل رفته‌اند و حالا بازگشت خود را به تأخیر می‌اندازند تا راهی برای ماندگاری در غرب پیدا کنند. برخی دیگر نیز رسوایی را به جان می‌خرند؛ به صورت آنلاین با مردهایی ازدواج می‌کنند که قصد خروج از عربستان سعودی را دارند تا از این طریق برای همیشه از کشورشان بروند. ایمان یکی از فعالان در یک بیمارستان خصوصی در ریاض است که می‌گوید قراردادی 4هزار دلاری برای یک ماه‌عسل استرالیایی بسته‌است و قرار است با هواپیما برود.
در عربستان سعودی زنان برای هر کاری به اجازه مردان نیاز دارند. آنها برای مسافرت، تحصیل در خارج از کشور، درمان در بیمارستان و حتی دریافت کارت شناسایی به اجازه همسر یا جنس مذکر نیاز دارند. آنها از بدو تولد در اختیار یک مرد قرار دارند که ابتدا پدر است و بعد نیز در اختیار همسرشان قرار می‌گیرند. اگر پدر و همسرشان از دنیا برود نیز نزدیک‌ترین قوم‌وخویشی که مرد باشد سرپرستی آنها را عهده‌دار می‌شود. گاهی حتی یک پسربچه سرپرستی زنی را به عهده می‌گیرد؛ دلیل اصلی هم این است که پسرها از ابتدا مانند افراد بالغ هستند اما با زنان همیشه به عنوان اقلیت برخورد می‌شود.
ایمان طلاق گرفته و اکنون تحت سرپرستی برادر خود قرار دارد که تنها 17سالش است. او اجازه داده که خواهرش به عنوان مدیر در بیمارستان کار کند. به گفته ایمان، برادرش تمام پول‌های او را می‌گیرد و صرف مواد مخدر می‌کند. همسر سابقش اجازه نمی‌دهد ایمان فرزندانش را ببیند. برادرش نیز اجازه نمی‌دهد او برای تحصیل به اروپا برود. اگر اعتراض کند نیز مورد ضرب‌وشتم قرار می‌گیرد.
او تلاش کرده با کمک دادگاه سرپرستی خود را به یکی دیگر از برادرهایش که قدری مهربان است بسپارد اما قاضی او را رد کرده‌است. بسیاری از زنان که شرایطی مانند او دارند ادعا می‌کنند برادرشان آنها را کتک نمی‌زند اما ایمان معتقد است آنها از ترسشان دروغ می‌گویند.
کسی نمی‌داند تعداد دقیق دخترهای فراری در عربستان سعودی چقدر است اما به گفته منصور العسگر جامعه‌شناس دانشگاهی در ریاض، تعداد آنها به شدت رو به ‌افزایش است. سالانه هزاران نفر از نظام پادشاهی عربستان سعودی فرار می‌کنند. برخی نیز از ریاض به سایر شهرها متواری می‌شوند چرا که دیگر شهرها به نظر آزادتر از ریاض می‌آید.
زنان اسیر سنت‌ها
نکته جالب توجه این است که سنت سرپرستی زنان هیچ ربطی به اسلام ندارد بلکه ریشه در سنت‌های بدوی دارد. حتی همسر پیامبر نیز در آن دوران تاجری مستقل بود؛ زنان پیامبر اسلام بدون حضور او به شهرهای مکه و مدینه رفت‌وآمد می‌کردند. حسن المالکی یکی از کارشناسان در ریاض می‌گوید: «اسلام زنان را آزاد گذاشته‌است. زنان می‌توانند خودشان انتخاب کنند که با چه‌کسی ازدواج کنند.» اما مردانی که با این قوانین مخالفت می‌کنند نیز در معرض خطر قرار دارند و دولت بسیاری از آنها را به زندان می‌اندازد.
اقتصاددانان بر این باورند که نظام سرپرستی باعث شده عربستان سعودی فقیرتر بشود. این کشور سالانه 150هزار دانشجو را به خارج از کشور می‌فرستد که همگی زن هستند. با وجود این، بسیاری از آنها تمایلی به بازگشت نشان نمی‌دهند و برخی نیز تلاش می‌کنند به کشورهای عربیِ دموکرات‌تر مانند امارات بروند. به این ترتیب میزان زیادی از 5میلیارد دلاری که دولت صرف هزینه تحصیل این دختران می‌کند به هدر می‌رود. در واقع عربستان سعودی در یک جنگ قرار گرفته و نمی‌تواند استعدادهای خود را حفظ کند. در شبکه‌های اجتماعی کمپین‌های متعددی برای این مبارزات زنانه شکل گرفته‌است.
رهبران عربستان سعودی به خوبی می‌دانند که باید سیاست‌های دوستانه‌تری نسبت به زنان داشته‌باشند. در حال حاضر تعداد زنانی که به دانشگاه می‌روند در عربستان بیشتر از مردان است. با وجود این، هنوز هم مشکلاتی برای شاغل شدنِ زنان وجود دارد که اصلی‌ترینِ آنها اجازه از سرپرست برای شاغل شدن است. مردهایی که روشنفکر هستند به زنان خود اجازه کار می‌دهند. به لحاظ پوشش نیز در سرتاسر کشور اوضاع تا حدودی آرام شده‌است و زنان به لحاظ پوشش در فشار زیادی قرار ندارند. در شهرهای بزرگ زنان اجازه دارند لباس‌های رنگی بپوشند. اما هنوز هم زن‌هایی وجود دارند که سرتاپا مشکی پوشیده‌اند و تنها چشمانشان از آن پشت پیداست.
همین مسائل ساده باعث خستگی و فرسودگی زنان شده‌است. آنها دائم به دنبال راهی برای رهایی هستند و اینها هزینه‌های جبران‌ناپذیری را برای عربستان سعودی به‌ویژه برای اقتصاد این کشور به همراه خواهد داشت. در واقع در جنگ میان زنان و رهبران سعودی، این اقتصاد است که قربانی می‌شود.